Naczelny Sąd Administracyjny wobec reformy sądownictwa 2015–2019 – zagadnienia wybrane

• Authors: Anna Michalak

Title variants

Naczelny Sąd Administracyjny wobec reformy sądownictwa 2015–2019 – zagadnienia wybrane

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Lata 2015–2019 – okres pierwszych rządów koalicji pod przewodnictwem partii Prawa i Sprawiedliwości (PiS) – przyniósł szereg zmian legislacyjnych dotyczących wymiaru sprawiedliwości czy szerzej sądownictwa. Począwszy od szeregu nowelizacji i nowych ustaw uchwalonych w latach 2015–2016 zmieniających organizację i tryb funkcjonowania Trybunału Konstytucyjnego, rząd dokonał także połączenia urzędu Prokuratora Generalnego i Ministra Sprawiedliwości, zreformował Krajową Radę Sądownictwa, wprowadzając nowy (a przy tym wątpliwy konstytucyjnie) tryb powoływania jej członków, a także zreformował Sąd Najwyższy (ustanawiając dwie nowe izby). Wszystkie zmiany budziły i nadal budzą wątpliwości co do ich zgodności z Konstytucją i prawem UE. Celem artykułu jest podsumowanie wypowiedzi orzeczniczych Naczelnego Sądu Administracyjnego, w sprawach stanowiących konsekwencję zmian legislacyjnych wprowadzanych przez rząd PiS w latach 2015–2019. Publikacja uwzględnia orzecznictwo NSA do dnia 31 grudnia 2019 r. i omawia stanowisko NSA w odniesieniu do trzech kwestii: prawa żądania – w trybie dostępu do informacji publicznej – udostępnienia list poparcia kandydatów dla nowo powołanej KRS; możliwości wnoszenia odwołań do NSA w sprawach indywidualnych dotyczących powołania do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego SN; uprawnienia do orzekania przez sędziego powołanego na wniosek KRS w obecnym składzie.

EN

2015–2019 – the period of the first coalition rule under the leadership of the Law and Justice party (PiS) brought a number of legislative changes regarding the judiciary, or more broadly, the justice system. Beginning with a number of amendments and new laws adopted in 2015–2016 changing the organization and operation of the Constitutional Tribunal, the government also merged the offices of the Prosecutor General and the Minister of Justice, reformed the National Council of the Judiciary, introducing a new (and constitutionally questionable) procedure for appointing its members, and reformed the Supreme Court (establishing two new chambers). All changes raised and still raise doubts as to their compliance with the Polish Constitution and EU law. The purpose of this article is to summarize the rulings of the Supreme Administrative Court in matters resulting from the legislative changes introduced by the PiS government in 2015–2019. The publication takes into account the judgments of the Supreme Administrative Court issued until December 31, 2019 and discusses the position of the Supreme Administrative Court with regard to three issues: the right to demand – in the mode of access to public information – disclosure of lists of support of candidates for the newly appointed National Council of the Judiciary; the possibility of lodging appeals with the Supreme Administrative Court in individual cases concerning the appointment to the office of a judge of the Supreme Court, the power to adjudicate by a judge appointed at the request of the National Court Register in the current composition.

Keywords

PL

konstytucja; władza sądownicza; wymiar sprawiedliwości; powoływanie sędziów; Naczelny Sąd Administracyjny; Krajowa Rada Sądownictwa; Sąd Najwyższy; konstytucja; władza sądownicza; wymiar sprawiedliwości; powoływanie sędziów; Naczelny Sąd Administracyjny; Krajowa Rada Sądownictwa; Sąd Najwyższy

EN

the constitution; the judiciary; the justice system; the appointment of judges; the Supreme Administrative Court; the National Council of the Judiciary; the Supreme Court

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
• Year: 2020
• Volume: 93
• Pages: 25-45

Dates

published

2020-12-30

Contributors

author

Anna Michalak

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Prawa i Administracji, Katedra Prawa Konstytucyjnego

• https://orcid.org/0000-0001-7430-5817

References

• Dixon, Rosalind, Stone, Adrienne (eds.). 2018. The Invisible Constitution in Comparative Perspective. Cambridge: Cambridge University Press.
• Garlicki, Lech. 2017. „Trybunał Konstytucyjny jako współtwórca polskiej kultury prawnej”. Przegląd Konstytucyjny 1: 7.
• Michalak, Anna. 2019. Znaczenie zasady dwuizbowości w praktyce ustrojowej wybranych demokracji Azji Południowo-Wschodniej (Malezja, Singapur, Tajlandia, Timor Wschodni). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Michalak, Anna. 2021. 10 actions of politicians that changed Polish constitution without amending it [w przygotowaniu].
• Sadurski, Wojciech. 2018. „How Democracy Dies (in Poland): A Case Study of Anti-Constitutional Populist Backsliding (January 17, 2018)”. Sydney Law School Research Paper 18/01, https://ssrn.com/abstract=3103491 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3103491 [dostęp: 16.04.2020].
• Sadurski, Wojciech. 2019. Poland’s Constitutional Breakdown. Oxford: Oxford University Press.
• Serowaniec, Maciej, Witkowski, Zbigniew. 2020. „Can legislative standards be subject to ‘quarantine’? The functioning of the Tablet Sejm in Poland in the COVID-19 era”. The Theory and Practice of Legislation 8/1: 155–170.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz. U. z 1997 r., nr 78, poz. 483, ze zm.
• Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, Dz.U.UE.C.2007.303.1.
• Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Dz. U. z 2004 r., nr 90, poz. 864/2 ze zm.
• Traktat o Unii Europejskiej, Dz. U. z 2004 r., nr 90, poz. 864/30 ze zm.
• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, Dz. U. z 2019 r., poz. 1460.
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego, Dz. U. z 2020 r., poz. 30.
• Ustawa z dnia 28 stycznia 2016 r. – Prawo o prokuraturze, Dz. U. z 2016 r., poz. 177.
• Ustawa z dnia 28 stycznia 2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o prokuraturze, Dz. U. z 2016 r., poz. 178.
• Ustawa z dnia 18 marca 2016 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. z 2016 r., poz. 633.
• Ustawa z dnia 11 maja 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury, ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. z 2017 r., poz. 1139.
• Ustawa z dnia 12 lipca 2017 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. z 2017 r., poz. 1452.
• Ustawa z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym, Dz. U. z 2018 r., poz. 5.
• Ustawa z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. z 2018 r., poz. 3.
• Ustawa z dnia 12 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz ustawy o Sądzie Najwyższym, Dz. U. z 2018 r., poz. 848.
• Ustawa z dnia 26 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz ustawy – Prawo o ustroju sądów administracyjnych, Dz. U. z 2019 r., poz. 914.
• Orzeczenie TSUE z dnia 19 listopada 2019 r. w sprawach połączonych C585/18, C624/18 i C625/18.
• Wyrok TK z 9 listopada 1999 r., sygn. K 28/98, OTK ZU nr 7/1999, poz. 156.
• Wyrok TK z 10 maja 2000 r., sygn. K 21/99, OTK ZU nr 4/2000, poz. 109.
• Wyrok TK z 10 lipca 2000 r., sygn. SK 12/99, OTK ZU nr 5/2000, poz. 14.
• Wyrok TK z 4 lipca 2002 r., sygn. P 12/01, OTK ZU nr 4/A/2002, poz. 50.
• Wyrok TK z 9 grudnia 2003 r., sygn. P 9/02, OTK ZU nr 9/A/2003, poz. 100.
• Wyrok TK z 31 marca 2008 r., sygn. SK 75/06, OTK ZU nr 2/A/2008, poz. 30.
• Wyrok TK z 10 czerwca 2008 r., sygn. SK 17/07, OTK ZU nr 5/A/2008, poz. 78.
• Wyrok TK z 19 października 2010 r., sygn. P 10/10, OTK ZU nr 8/A/2010, poz. 78.
• Postanowienie TK z 8 marca 2000 r., sygn. K 32/98, OTK ZU nr 2/2000, poz. 64.
• Postanowienie TK z 14 listopada 2007 r., sygn. SK 53/06, OTK ZU nr 10/A/2007, poz. 139.
• Postanowienie TK z 3 marca 2020 r., sygn. K 16/19, OTK ZU A/2020, poz. 8.
• Wyrok NSA z dnia 28 czerwca 2019 r., sygn. akt I OSK 4282/18.
• Postanowienie NSA z dnia 21 listopada 2018 r., sygn. akt II GOK 2/18.
• Postanowienie NSA z dnia 26 czerwca 2019 r., sygn. akt II GOK 2/18.
• Postanowienie NSA z dnia 27 stycznia 2020 r., sygn. akt I OSK 1917/18.
• Wyrok WSA w Warszawie z dnia 29 sierpnia 2018 r., sygn. akt II SA/Wa 484/18.
• http://pis.org.pl/dokumenty

Identifiers

DOI

10.18778/0208-6069.93.02