Ewolucja regulacji prawnych dotyczących obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej oraz jej praktyczne zastosowanie na przykładzie projektów uchwałodawczych zaproponowanych przez mieszkańców Łodzi

• Authors: Małgorzata Niewiadomska-Cudak

Title variants

Ewolucja regulacji prawnych dotyczących obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej oraz jej praktyczne zastosowanie na przykładzie projektów uchwałodawczych zaproponowanych przez mieszkańców Łodzi

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł poświęcony jest problemowi obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej. Przedmiotem podjętych rozważań jest dokonanie analizy obowiązujących uregulowań prawnych dotyczących obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej. W artykule omówiono prace nad zmianami w polskim prawodawstwie, mające na celu ułatwienie w korzystaniu z tej formy aktywności społecznej. Na przykładzie Łodzi zaprezentowano aktywność obywateli w zakresie wnoszenia obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej tuż przed, jak i po zmianie przepisów. Tym samym przeanalizowano trafność i zupełność rozwiązań legislacyjnych w kontekście praktycznym. Artykuł jest także odpowiedzią na pytanie, czy uregulowanie obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej w przepisach ustawowych rozwiązało dylematy prawne w tym zakresie. Uwzględnienie obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej w ustawach samorządowych to pierwszy krok w kierunku urzeczywistnienia fazy inicjatorskiej tworzenia przez mieszkańców lokalnego prawa, ale nie jedyny, który należy podjąć, aby owa instytucja zaistniała w świadomości mieszkańców.

EN

The article concerns on the citizens’ resolution initiative issue. The subject matter of the study is to undertake an analysis of the current legal regulations applicable to citizens’ resolution initiative in terms of the above mentioned initiative. The article discusses works on changes in the Polish legislation which will simplify the usage of this form of civil activity. Based on the example of the city of Łódź, the author has presented the citizens’ activity in the field of civil legislative initiative before and after changes in law. Thereby, the accuracy and absoluteness of these legislative solutions has been analysed practically. The article also tries to answer the question, whether the settlement of civil legislative initiative in legal regulations solved the legitimate dilemma in this range. The settlement of the civil legislative initiative in self-governments’ statutory law is the first step to implement the initiative stage of locals creating the law, but not the only one which has to be taken, so the mentioned institution can come into existence in the residents’ awareness.

Keywords

PL

inicjatywa obywatelska; inicjatywa uchwałodawcza; jednostki samorządu terytorialnego; statut; polskie prawodawstwo; inicjatywa obywatelska; inicjatywa uchwałodawcza; jednostki samorządu terytorialnego; statut; polskie prawodawstwo

EN

citizens’ initiative; regulation initiative; unit of territorial self-government; statute; Polish legislation

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
• Year: 2021
• Pages: 47-71

Dates

published

2021-04-13

Contributors

author

Małgorzata Niewiadomska-Cudak

• Akademia Ekonomiczno-Humanistyczna w Warszawie

• https://orcid.org/0000-0002-1745-7707

References

• Augustyniak, Monika. 2014. „Inicjatywa uchwałodawcza mieszkańców jako forma partycypacji społecznej w jednostkach samorządu terytorialnego – wnioski de lege lata i postulaty de lege ferenda”. W Partycypacja społeczna w samorządzie terytorialnym. 359–378. Red. Bogdan Dolnicki. Warszawa: LEX.
• Bohdan, Anna. 2013. „Partycypacja społeczna w tworzeniu jednostek pomocniczych gminy – kryzys czy rozwój w dobie przemian cywilizacyjnych?” W Wpływ przemian cywilizacyjnych na prawo administracyjne i administrację. 399–417. Red. Patrycja Joanna Suwaj, Jan Zimmermann. Warszawa: Lex a Wolters Kluwer Business.
• Brzeski, Marcin. 2014. „Problem podstawy prawnej regulacji obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej w statucie jednostki samorządu terytorialnego”. W Partycypacja społeczna w samorządzie terytorialnym. 379–400. Red. Bogdan Dolnicki. Warszawa: LEX.
• Cudak, Arkadiusz. 2018. „Analiza prawna orzecznictwa sądów administracyjnych w zakresie uregulowania obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej”. W Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza w procesie stanowienia aktów prawa miejscowego. 61–81. Red. Piotr Benedykt Zientarski, Elżbieta Mreńca. Warszawa: Kancelaria Senatu.
• Dolnicki, Bogdan. 2012. „Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza jako nowa forma partycypacji obywateli w podejmowaniu rozstrzygnięć publicznych na poziomie lokalnym”. W Partycypacja obywateli i podmiotów obywatelskich w podejmowaniu rozstrzygnięć publicznych na poziomie lokalnym. 113–130. Red. Marek Mączyński, Mirosław Stec. Warszawa: LEX.
• Dolnicki, Bogdan. Red. 2014. Partycypacja społeczna w samorządzie terytorialnym. Warszawa: LEX.
• Dudkiewicz, Ignacy. 2016. „Obywatelska Inicjatywa Uchwałodawcza – szansa czy kłopot?” 17 października 2016. https://publicystyka.ngo.pl/obywatelska-inicjatywa-uchwalodawcza-szansa-czy-klopot [dostęp: 24.03.2020].
• Fundacja Normalne Miasto Fenomen. 2014. „Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza – drugie podejście”. 23 `````````````````````````````````````````````````````````maja 2013. http://fundacjafenomen.pl/aktualnosci/183-obywatelska-inicjatywa-drugiepodejscie [dostęp: 21.02.2021].
• Izdebski, Hubert. 2011. „Jednostki pomocnicze gminy – między organami gminy a obywatelami”. Samorząd Terytorialny 12: 95–110.
• Kalisiak-Mędelska, Magdalena. 2015. Partycypacja społeczna na poziomie lokalnym jako wymiar decentralizacji administracji publicznej w Polsce. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Koniuszewska, Ewa. 2014. „Inicjatywa uchwałodawcza członków wspólnoty samorządowej jako narzędzie partycypacji społecznej”. W Partycypacja społeczna w samorządzie terytorialnym. 418–430. Red. Bogdan Dolnicki. Warszawa: LEX.
• Koniuszewska, Ewa 2019. „Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza”. Acta Iuris Stetinensis 3(27): 101–116. https://doi.org/10.18276/ais.2019.27-06
• Kubel-Grabau, Agata. 2015. „Mieszkańcy tworzą uchwałę”. http://www.decydujmyrazem.pl/o_projekcie/wiadomosci/mieszkancy_tworza_uchwale.html [dostęp: 24.03.2020].
• Łabędź, Krzysztof. 2015. „Partycypacja obywatelska na poziomie lokalnym – formy i ograniczenia”. Przegląd Politologiczny 4: 93–106. https://doi.org/10.14746/pp.2015.20.4.7
• Makowski, Grzegorz. 2012. „Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza – prawo i praktyka”. W Dyktat czy uczestnictwo? Diagnoza partycypacji publicznej w Polsce. Tom I. 288–305. Red. Anna Olech. Warszawa: ISP.
• Miruć, Alina. 2010. „Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza”. Samorząd Terytorialny 1–2: 31–38.
• Niewiadomska-Cudak, Małgorzata. 2018. „Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza na przykładzie Łodzi”. W Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza w procesie stanowienia aktów prawa miejscowego. 83–97. Red. Piotr Benedykt Zientarski, Elżbieta Mreńca. Warszawa: Kancelaria Senatu.
• Peisert, Arkadiusz. 2020. „Raport z badania socjologicznego Komitetów Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych”. W Inicjatywa ustawodawcza obywateli. 65–75. Red. Anna Rakowska-Trela, Anna Rytel-Warzocha, Krzysztof Skotnicki, Piotr Uziębło. Łódź–Gdańsk: Instytut Spraw Obywatelskich. https://issuu.com/inspro/docs/raport-inicjatywa-ustawodawcza-obywateli
• Rachwał, Marcin. 2016. „Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza w Polsce – wybrane zagadnienia”. Przegląd Politologiczny 1: 21–33. https://doi.org/10.14746/pp.2016.21.1.2
• Serafin, Sławomir. 2011. „Samorząd Terytorialny”. W Zarys prawa administracyjnego. Red. Bogumił Szmulik, Sławomir Serafin, Katarzyna Miaskowska-Daszkiewicz. Warszawa: C.H. Beck.
• Staszczak, Wojciech. 2012. „Instytucje demokracji bezpośredniej a wpływ mieszkańców na zarządzanie gminą”. W Demokracja bezpośrednia w samorządzie terytorialnym. 291–303. Red. Maria Marczewska-Rytko, Stanisław Michałowski. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Swianiewicz, Paweł. 2008. „Partnerska polityka publiczna na poziomie lokalnym”. Dialog. Pismo Dialogu Społecznego 4(21): 79–88. https://www.cpsdialog.gov.pl/images/KWARTALNIKI/21-Dialog-2008-4.pdf [dostęp: 23.03.2020].
• Sześciło, Dawid. 2018. Nowe narzędzia dla obywateli i radnych w samorządzie. Opinia w sprawie ustawy z 11 stycznia 2018 roku o zmianie ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (z wyłączeniem zmian w prawie wyborczym. Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego.
• Szewc, Andrzej. Gabriela Jyż. Zbigniew Pławecki. Red. 2010. Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
• Szewc, Andrzej. Tomasz Szewc. 1999. Uchwałodawcza działalność organów samorządu terytorialnego, Warszawa: Wydawnictwo Difin.
• Uziębło, Piotr. 2009. Demokracja partycypacyjna. Gdańsk: Centrum Badań Społecznych.
• Uziębło, Piotr. 2011. „Inicjatywa uchwałodawcza mieszkańców gminy. Glosa do wyroku WSA w Olsztynie z 28 października 2008 r., II SA/OI 737/08”. Gdańskie Studia Prawnicze – Przegląd Orzecznictwa 2: 53–62.
• Widera, Agnieszka. 2015. „Statut rady: inicjatywa uchwałodawcza rzadko w rękach mieszkańców”. 10 marca 2015. https://www.portalsamorzadowy.pl/komunikacja-spoleczna/statut-rady-inicjatywa-uchwalodawcza-rzadko-w-rekach-mieszkancow,6x8241.html [dostęp: 23.03.2020].
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483, ze zm.).
• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2019 r. poz. 506, zm.).
• Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 2019 r. poz. 511, zm.).
• Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie wojewódzkim (Dz. U. z 2019 r. poz. 512, zm.).
• Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (Dz.U. 2018 r. poz. 130).
• Druk Nr 1699. Przedstawiony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o współdziałaniu w samorządzie terytorialnym na rzecz rozwoju lokalnego i regionalnego oraz o zmianie niektórych ustaw. http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/druk.xsp?nr=1699
• Druk Nr 2001. Poselski projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych. http://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/druk.xsp?nr=2001
• Druk Nr 2113. Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw z zakresu prawa wyborczego o poselskim projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych. http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/druk.xsp?nr=2113
• Komisja do Spraw Petycji. 12.09.2017 r., godz. 08:57–10:41. iTV Sejm. http://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/transmisje_arch.xsp?unid=397FE4F0CC6E789DC12581920043ADC7
• Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 listopada 2013 r., II OSA 1887/13.
• Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 3 kwietnia 2006 r., III SA/Wr 584/05.
• Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 28 października 2008 r., II SA/ OI737/08.
• Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 14 maja 2013 r., II SA/OI 196/13.
• Uchwała Nr LXXXVI/1782/14 Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 7 maja 2014 r. Stanowisko w sprawie publicznej oceny działalności Rady Miejskiej w Łodzi, dokonanej przez Prezydenta Miasta Łodzi podczas LXXXIV sesji w dniu 23 kwietnia 2014 r.
• Uchwała Nr XCIII/1964/14 Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 24 września 2014 r. w sprawie zmiany Statutu Miasta Łodzi.
• Uchwała Nr X/357/19 Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 5 czerwca 2019 r. zmieniająca uchwałę w sprawie szczegółowych zasad wnoszenia obywatelskich inicjatyw uchwałodawczych. https://bip.uml.lodz.pl/files/bip/public/rada_miejska/interpelacje/7/08_357.pdf
• Uchwała Nr LXXVI/2088/18 z dnia 10 października 2018 Rady Miejskiej w Łodzi w sprawie szczegółowych zasad wnoszenia obywatelskich inicjatyw uchwałodawczych. https://bip.uml.lodz.pl/files/bip/public/rada_miejska/interpelacje/7/2080.pdf
• Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych. http://orzeczenia.nsa.gov.pl/cbo/query
• Petycja w sprawie zmiany ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2016 r. poz. 446 ze zm.), ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 2016 r. poz. 814 ze zm.) oraz ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz.U. z 2016 r. poz. 486 ze zm.) w zakresie wprowadzenia możliwości występowania przez mieszkańców gmin, powiatów i województw z obywatelską inicjatywą uchwałodawczą do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego. 28 kwietnia 2017 r. http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/agent.xsp?symbol=PETYCJA&NrPetycji=BKSP-145–223/17
• Protokół Nr XLV/17 z XLV sesji Rady Miejskiej w Łodzi odbytej w dniu 5 kwietnia 2017 r. https://bip.uml.lodz.pl/files/bip/public/rada_miejska/protokoly/Protokol_Nr_XLV__.pdf
• Protokół Nr LVII/17 z LVII sesji Rady Miejskiej w Łodzi odbytej w dniu 20 września 2017 r. https://bip.uml.lodz.pl/files/public/user_upload/Protokol_Nr_LVII.pdf
• Protokół Nr LXXII/18 z LXXII sesji Rady Miejskiej w Łodzi odbytej w dniach 13 i 14 czerwca 2018 r. https://bip.uml.lodz.pl/files/bip/public/rada_miejska/interpelacje/7/Protokol_Nr_LXXII.pdf
• Protokół Nr LXXV/18 z LXXV sesji Rady Miejskiej w Łodzi odbytej w dniu 19 września 2018 r. https://bip.uml.lodz.pl/files/bip/public/rada_miejska/interpelacje/7/Protokol_LXXV.pdf
• Protokół Nr XXV/20 z XXV sesji Rady Miejskiej w Łodzi on-line odbytej w dniu 13 maja 2020 r. https://bip.uml.lodz.pl/files/bip/public/BRM_2020/Protokol_Nr_XXV.pdf

Identifiers

DOI

10.18778/0208-6069.97.02