Możliwość wykorzystania klauzuli rebus sic stantibus dla ochrony stron stosunków zobowiązaniowych dotkniętych skutkami pandemii wirusa SARS-COV-2

• Authors: Michalina Barylska , Magdalena Deka

Abstracts

EN

This article deals with the problem of application of rebus sic stantibus clause, set forth in Art. 357(1) of the Civil Code, in conjunction with announcing by the Minister of Health a state of epidemiological emergency in the territory of the Republic of Poland, and, subsequently, the state of SARS-CoV-2 epidemic. This article aims to determine whether it is permissible to apply the foregoing clause in order to mitigate the effects of the pandemic that may affect a party to contractual relationships and also in relation to which contracts the foregoing clause shall be applicable. The authors analyse, under what circumstances it shall be possible to apply to a court the amount of performance or with a motion to terminate a contract. Attention was drawn to the necessity to have a narrow interpretation of the norm set forth in Art. 357(1) of the Civil Code. An opinion has been presented in this article that the effectiveness of rebus sic stantibus clause may be affected by an admissibility to formulate a claim in pursuance of Art. 357(1) of the Civil Code. of law with a motion to determine a manner of performing anobligation, with a motion to change the amount of performance or with a motion to terminate a contract. Attention was drawn to the necessity to have a narrow interpretation of the norm set forth in Art. 357(1) of the Civil Code. An opinion has been presented in this article that the effectiveness of rebus sic stantibus clause may be affected by an admissibility to formulate a claim in pursuance of Art. 357(1) of the Civil Code.

PL

Artykuł podejmuje problem stosowania klauzuli rebus sic stantibus, wyrażonej w art. 357(1) k.c., w związku z wprowadzeniem przez Ministra Zdrowia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego, a następnie stanu epidemii wirusa SARS-CoV-2. Celem niniejszego artykułu jest ustalenie, czy dopuszczalne jest zastosowanie klauzuli w celu łagodzenia skutków pandemii, które dotykają strony stosunków zobowiązaniowych oraz w stosunku do jakich umów klauzula znajdzie zastosowanie. Autorzy analizują, w jakich okolicznościach możliwe jest zwrócenie się do sądu z żądaniem oznaczenia sposobu wykonania zobowiązania, zmiany wysokości świadczenia czy orzeczenia o rozwiązaniu umowy. Zwrócono także uwagę na konieczność ścisłej wykładni normy z art. 357(1) k.c. W artykule zaprezentowano pogląd, że na efektywność klauzuli rebus sic stantibus może wpłynąć dopuszczenie możliwości formułowania zarzutu na podstawie art. 357(1) k.c.

Keywords

PL

stan epidemii; zmiana sposobu wykonania zobowiązania; rozwiązanie umowy; sądowa modyfikacja stosunku prawnego; klauzula rebus sic stantibus

EN

state of epidemic; change to the manner of performance of an obligation; contract termination; judicial modification of a legal relationship; rebus sic stantibus clause

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
• Year: 2021
• Volume: 97
• Pages: 143-156

Dates

published

2021

Contributors

author

Michalina Barylska

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Prawa i Administracji

• https://orcid.org/0000000174086343

author

Magdalena Deka

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Prawa i Administracji

References

• Bieniak, Michał. 2020. Nadzwyczajna zmiana stosunków i jej wpływ na zobowiązania (klauzula rebus sic stantibus). Komentarz praktyczny z orzecznictwem. Red. Jerzy Bieluk. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck
• Brzozowski, Adam. 2020. Kodeks cywilny. Tom I. Komentarz do art. 1–449(10). Red. Krzysztof Pietrzykowski. Warszawa: C.H. Beck.
• Kurosz, Krzysztof. Wiktor Matysiak. 2020. „Klauzula rebus sic stantibus w czasie pandemii”. Przegląd Prawa Handlowego 6: 30–35.
• Longchamps de Berier, Roman. Red. 1948. Zobowiązania. Lwów: Księgarnia Wydawnicza Gubrynowicz i Syn.
• Malarewicz, Agnieszka. 2005. „Wpływ zmiany stosunków na wykonanie zobowiązań – cz. I”. Monitor Prawniczy 11: 539–545.
• Morek, Rafał. 2020. Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III A. Red. Konrad Osajda. Warszawa: C.H. Beck.
• Nowak-Górski, Bartłomiej. Dominika Mróz. Krzysztof Olszak. 2020. „Stosowanie klauzuli rebus sic stantibus w dobie epidemii wirusa SARS-CoV-2”. Monitor Prawniczy 10: 507–514.
• Olejniczak, Adam. Red. 2018. Prawo zobowiązań – część ogólna. System Prawa Prywatnego. Tom VI. Warszawa: C.H. Beck.
• Ostrowski, Lucjan. 1998. „Klauzula rebus sic stantibus w świetle procedury cywilnej”. Palestra 7–8: 70–73.
• Robaczyński, Wojciech. Red. 1998. Sądowa zmiana umowy. Warszawa: Dom Wydawniczy ABC.
• Stec, Mirosław. Red. 2020. Prawo umów handlowych. System prawa handlowego. Tom Va. Warszawa: C.H. Beck.
• Strugała, Rafał. 2020. „Wpływ pandemii COVID-19 na wykonywanie umów w świetle art. 3571 KC”. Monitor Prawniczy 11: 560–566.
• Waligórski, Michał. 1947. „Odpowiedź na pytanie prawne”. Państwo i Prawo 5–6: 116.
• Wiśniewski, Tadeusz. 2018. Kodeks cywilny. Komentarz. Tom 3. Zobowiązania. Część ogólna. Red. Jacek Gudowski. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
• Ustawa z 23.04.1964 r. – Kodeks cywilny – Dz.U.2020.1740 t.j. z 8.10.2020 r.
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 27.10.1933 r. – Kodeks zobowiązań – tj. Dz.U. Nr 82, poz. 598.
• Wyrok SN z 22.06.1998 r., I CKN 755/97, Legalis.
• Wyrok SN z 13.01.2000 r., II CKN 644/98, MoP 2000, Nr 12, poz. 791.
• Wyrok SN z 21.06.2001 r., IV CKN 385/00, LEX Nr 52481.
• Wyrok SN z 9.04.2003 r., I CKN 255/01, LEX Nr 78890.
• Wyrok SN z 18.05.2006 r. IV CSK 8/05, LEX Nr 200925.
• Wyrok SN z 21.07.2006 r., III CSK 119/05, LEX Nr 445269.
• Wyrok SN z 16.05.2007 r., III CSK 452/06, LEX Nr 334987.
• Wyrok SN z 22.09.2011 r., V CSK 420/10, OSNC 2012/5/61.
• Wyrok SN z 19.11.2014 r., II CSK 191/14, LEX Nr 1628911.
• Wyrok SA w Katowicach z 25.11.2010 r., V ACa 409/10, OSP 2012, Nr 5, poz. 46.
• Wyrok SA w Szczecinie z 25.04.2013 r., I ACa 83/13, Legalis.
• Wyrok SA w Warszawie z 12.12.2016 r., I ACa 1098/15, Legalis Nr 1564212.
• Wyrok z 22.06.2018 r., II CSK 539/17, OSNC – Zb. dodatkowy 2019, Nr C, poz. 37, 33.
• Uchwała SN z 27.03.2001 r., III CZP 54/00, OSNC 2001, Nr 10, poz. 145.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-6069.97.08

Biblioteka Nauki

2034065