Trzy poziomy zamknięcia argumentacji prawniczej

• Authors: Tomasz Grzybowski

Abstracts

EN

Article presents three analytical perspectives of the problem of closing legal argumentation against the background of the central interpretative assumptions of two leading Polish theories of interpretation, i.e. the clarificative and derivational concept. Author presents thesis that the ability of operative interpretation to regulate social relations is, inter alia, the resultant of conclusiveness of a given interpretative paradigm and the cultural context in which it is embedded. Regardless of the validation of the result of interpretation in the legal discourse, i.e. in the environment of professionals, it is possible that the directives of interpretation, which constitute a cultural artifact, are not fully compatible with the ideological and axiological assumptions of the legal and political culture of a given society, constituting a counter-productive element of that culture.  

PL

Artykuł przedstawia trzy perspektywy analityczne problemu zamknięcia argumentacji prawniczej na tle centralnych założeń interpretacyjnych dwóch wiodących polskich teorii wykładni, tj. koncepcji klaryfikacyjnej oraz derywacyjnej. Autor prezentuje tezę, że zdolność wykładni operatywnej do regulacji stosunków społecznych jest m.in. wypadkową konkluzywności danego paradygmatu wykładni oraz kontekstu kulturowego, w jakim został osadzony. Niezależnie od uprawomocnienia wyniku interpretacji w dyskursie prawniczym, tj. w środowisku profesjonalistów, możliwa jest sytuacja, gdy dyrektywy wykładni, które stanowią artefakt kulturowy, nie są w pełni kompatybilne z ideologicznymi oraz aksjologicznymi założeniami kultury prawnej i politycznej danego społeczeństwa, stanowiąc niejako kontrproduktywny element tejże kultury.

Keywords

PL

teoria prawa; argumentacja prawnicza; paradygmat interpretacyjny; konkluzywność wykładni; stosowanie prawa

EN

legal theory; legal argumentation; interpretative paradigm; conclusiveness of interpretation; application of law

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
• Year: 2021
• Volume: 97
• Pages: 251-262

Dates

published

2021

Contributors

author

Tomasz Grzybowski

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

• https://orcid.org/0000000291590223

References

• Albert, Hans. 1995. „Pewność czy prawda?” W Kierunki filozofii współczesnej. Cz. I. Red. Józef Pawlak. Tłum. Ija Lazari-Pawłowska. 251–260. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Bator, Andrzej. 2006. „Wspólnota kulturowa jako element integracji prawa”. W Z zagadnień teorii i filozofii prawa. W poszukiwaniu podstaw prawa. Red. Adam Sulikowski. 11–30. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Bauman, Zygmunt. 1987. Legislators and Interpreters: On Modernity, Post-modernity and Intellectuals. Oxford: Polity Press.
• Bogucki, Olgierd. 2020. “The Derivational Theory of Legal Interpretation in Polish Legal Theory”. International Journal for the Semiotics of Law – Revue internationale de Sémiotique juridique 33: 617–636.
• Cossio, Carlos. 2014. “Phenomenology of the decision”. W Latin-American Legal Philosophy. Luis Recasens Siches, Carlos Cossio, Juan Llambias de Azevedo, Eduardo Garcia Maynez. 343– 400. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press (reprint).
• Davis, Michael Henry. 1987. “A Government By Judges: An Historical Re-View”. American Journal of Comparative Law 35: 559–580.
• Dyrda, Adam. Tomasz Gizbert-Studnicki. 2020. „Granice sporów interpretacyjnych w prawoznawstwie”. Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej 2: 19–34.
• Grabowski, Andrzej. 2015. “Clara non sunt interpretanda vs. omnia sunt interpretanda: A neverending controversy in Polish legal theory?”. Revus – Journal for Constitutional Theory and Philosophy of Law 27: 67–97.
• Grzybowski, Tomasz. 2012. „Spory wokół zasady clara non sunt interpretanda”. Państwo i Prawo 9: 44–56.
• Grzybowski, Tomasz. 2013. „Jednolitość orzecznictwa a paradygmat interpretacyjny (ze szczególnym uwzględnieniem reguły clara non sunt interpretanda)”. Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej 2: 25–37.
• Grzybowski, Tomasz. 2015. „Interpretacyjny park jurajski: odpowiedź Agnieszce Choduń”. Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej 2: 142–148.
• Grzybowski, Tomasz. 2018. “Effectiveness of interpretation in the context of Polish theories of legal interpretation”. W Mind the Gaps. Economical Aspects in the Legal Thinking. Red. Tomasz Bekrycht, Sergiy Glibko, Bartosz Wojciechowski. 209–221. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Hart, Herbert L.A. 1998. Pojęcie prawa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Jabłoński, Paweł. Przemysław Kaczmarek. 2013. „O trzech granicach władzy prawniczej”. Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej 1: 93–108.
• Kozak, Artur. 1999. „Prawoznawstwo pomiędzy techne a episteme. Uwagi w związku z pracą M. Zirk-Sadowskiego Prawo a uczestniczenie w kulturze”. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 3–4: 269–278.
• Lucy, William. 2002. “Adjudication”. W The Oxford Handbook of Jurisprudence and Philosophy of Law. Red. Jules L. Coleman, Kenneth E. Himma, Scott J. Shapiro. 206–267. Oxford: Oxford University Press.
• Morawski, Lech. 2010. Zasady wykładni prawa. Toruń: TNOiK – Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierowania. „Dom Organizatora”.
• Nonet, Phillipe. Philip Selznick. 1978. Law and Society in Transition. Towards Responsive Law. New York: Harper Colophon Books.
• Perelman, Chaim. Lucie Olbrechts-Tyteca. 1991. The New Rhetoric: A Treatise on Argumentation. Notre Dame: University of Notre Dame Press.
• Safjan, Marek. 2010. “The Universalisation of Legal Interpretation”. W Interpretation of Law in the Global World: From Particularism to a Universal Approach. Red. Joanna Jemielniak, Przemysław Miklasiewicz. 107–124. Berlin–Heidelberg: Springer.
• Stelmach, Jerzy. 2010. „Przypadek trudny w prawie”. W W poszukiwaniu dobra wspólnego. Księga jubileuszowa Profesora Macieja Zielińskiego. Red. Agnieszka Choduń, Stanisław Czepita. 141–150, Szczecin: Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Wittgenstein, Ludwig. 1972. Dociekania filozoficzne. Tłum. B. Wolniewicz. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Wróblewski, Jerzy. 1973. Wartości a decyzja sądowa. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Wróblewski, Jerzy. 1987. “An outline of a general theory of legal interpretation and constitutional interpretation”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica 32: 33–89.
• Wróblewski, Jerzy. 1988. „Poziomy uzasadnienia decyzji prawnej”. Studia Prawno-Ekonomiczne XL: 17–33.
• Zieliński, Maciej. 2010. Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki. Warszawa: LexisNexis.
• Zieliński, Maciej. Marek Zirk-Sadowski. 2011. „Klaryfikacyjność i derywacyjność w integrowaniu polskich teorii wykładni prawa”. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2: 99–111.
• Zirk-Sadowski, Marek. 1984. Rozumienie ocen w języku prawnym. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Zirk-Sadowski, Marek. 1997. “Institutional and Cultural Dimensions of Legal Interpretation”. Studia Prawno-Europejskie 2: 7–18.
• Zirk-Sadowski, Marek. 2006. „Epistemologia prawa a teorie wykładni”. W Prawo – Władza – Społeczeństwo – Polityka. Księga Jubileuszowa Profesora Krzysztofa Pałeckiego. Red. Maria Borucka-Arctowa. 67–78. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Zirk-Sadowski, Marek. 2012. „Pojęcie, koncepcje i przebieg wykładni prawa administracyjnego”. W System prawa administracyjnego. Red. Roman Hauser, Zygmunt Niewiadomski, Andrzej Wróbel. T. 4. Wykładnia w prawie administracyjnym. 131–188. Warszawa: C.H. Beck.
• Wyrok TK z 6.09.2001 r., P 3/01, OTK 2001/6/163.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-6069.97.14

Biblioteka Nauki

2034073