Zofia Lissa vs Roman Ingarden. Sprawa tożsamości dzieła muzycznego

• Authors: Karolina Kolinek-Siechowicz , Paweł Siechowicz

Title variants

Zofia Lissa vs Roman Ingarden. Sprawa tożsamości dzieła muzycznego

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł stanowi krytyczną rekonstrukcję polemiki muzykolożki Zofii Lissy z filozofem Romanem Ingardenem z 1966 roku dotyczącą ontologii dzieła muzycznego. Autorzy przedstawiają lwowski kontekst znajomości obojga badaczy, przypominają główne tezy teorii dzieła muzycznego Ingardena, a także podsumowują krytyczne uwagi Lissy i udzielone na nie odpowiedzi Ingardena. Prezentacja ta pozwala na zrozumienie odmiennych celów, które przyświecały rozważaniom filozofa i recepcji jego poglądów przez muzykolożkę. Podczas gdy Ingarden starał się zrozumieć specyficzny sposób istnienia dzieł muzycznych, Lissa zgłaszała potrzebę przemyślenia ontologii muzyki w przypadku tych rodzajów i tradycji muzycznych, do których nie przystaje kategoria dzieła. Na zakończenie autorzy podsumowują recepcję omawianej polemiki w tekstach polskich filozofów, muzykologów i teoretyków muzyki, zauważając, że metodologiczne różnice wciąż skłaniają badaczy do przyznawania racji jednej ze stron sporu. Aby produktywnie rozwinąć myśl filozofa w kierunku wskazanym wątpliwościami Lissy, trzeba najpierw zrozumieć, na czym polegało ich nieporozumienie.

EN

The aim of this article is to juxtapose two attitudes towards music ontology – the original theory of Roman Ingarden (1893–1970),  Polish philosopher and student of Edmund Husserl, and the polemic of Zofia Lissa (1908–1980), Polish musicologist and founder of the Institute of Musicology at the University of Warsaw. Although they belonged to different generations, they had common experiences while living in Lviv before WW2. The outlooks of both scholars are recapitulated with particular regard to the differences between their musical backgrounds. While Ingarden tends to build universal theory, abstracting from particular cases in musical repertoire, Lissa finds counterexamples which cannot be embraced by his concept. The case of electroacoustic music demonstrates how difficult it was for Lissa and Ingarden to find common ground in their discussion. The article points out that the main problem was the rift between their methodologies. The last part of the article summarizes the critical reception of the Ingarden–Lissa polemic in Polish music scholarship.

Keywords

PL

Lissa; Ingarden; dzieło muzyczne; ontologia; Lissa; Ingarden; dzieło muzyczne; ontologia

EN

Roman Ingarden; Zofia Lissa; music ontology; phenomenology; musicology

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica. Ethica – Aesthetica – Practica
• Year: 2020
• Issue: 35
• Pages: 81-95

Dates

published

2020-06-30

Contributors

author

Karolina Kolinek-Siechowicz

• Uniwersytet Warszawski, Wydział „Artes Liberales”

• https://orcid.org/0000-0003-3939-5276

author

Paweł Siechowicz

• Uniwersytet Warszawski, Instytut Muzykologii

• https://orcid.org/0000-0002-8159-8336

References

• Cornford Stephen, „Digital Economy Action”: Composition by Participatory Piracy, „Leonardo Music Journal” 2011, t. 21, s. 9–10.
• Gołąb Maciej, Spór o granice poznania dzieła muzycznego, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2012.
• Ingarden Roman, Przedmowa, w: Roman Ingarden, Studia z estetyki, t. I, PWN, Warszawa 1957, s. I–IX.
• Ingarden Roman, Przedmowa do polskiego wydania, w: Roman Ingarden, O dziele literackim, PWN, Warszawa 1960, s. 13–21.
• Ingarden Roman, Utwór muzyczny i sprawa jego tożsamości, w: Roman Ingarden, Studia z estetyki, t. 2, PWN, Warszawa 1958, s. 161–295.
• Ingarden Roman, Uwagi do Uwag Zofii Lissy, „Studia Estetyczne” 1966, t. 3, s. 115–128.
• Ingarden Roman, Zagadnienie tożsamości dzieła muzycznego, „Przegląd Filozoficzny”, Warszawa 1933, nr XXXVI, s. 320–362.
• Jadacki Jacek Juliusz, O poglądach Romana Ingardena na dzieło muzyczne, „Zeszyty Naukowe PWSM w Gdańsku” 1975, t. 14, s. 5–30.
• Lissa Zofia, Nowe szkice z estetyki muzycznej, PWM, Kraków 1975.
• Lissa Zofia, O istocie dzieła muzycznego, w: Zofia Lissa, Wybór pism estetycznych, Universitas, Kraków 2008, s. 85–115.
• Lissa Zofia, O słuchaniu i rozumieniu utworów muzycznych, w: Stefan Szuman, Zofia Lissa, Jak słuchać muzyki, Centralny Instytut Kultury, Warszawa 1948, s. 71–134.
• Lissa Zofia, Uwagi o Ingardenowskiej teorii dzieła muzycznego, w: Zofia Lissa, Wybór pism estetycznych, Universitas, Kraków 2008, s. 66–84.
• Piekarski Michał, W 100-lecie założenia we Lwowie Zakładu Muzykologii, „Kurier Galicyjski” 2012, nr 19 (167) [online], http://kuriergalicyjski.com/historia/upamietnienia/1240-w-100-lecie-zaoenia-we-lwowie-zakadu-muzykologii?showall=1 [dostęp: 28.08.2020], s. 22–23.
• Pociej Bohdan, Roman Ingarden a polska myśl muzykologiczna, w: W kręgu filozofii Romana Ingardena: materiały z konferencji naukowej, Kraków 1985: praca zbiorowa, red. Władysław Stróżewski, Adam Węgrzecki, PWN, Warszawa 1995, s. 289–295.
• Skowron Zbigniew, Muzyka – jej struktura, przeżycie i przesłanie. W kręgu dociekań muzyczno-estetycznych Zofii Lissy, w: Zofia Lissa, Wybór pism estetycznych, Universitas, Kraków 2008, s. VII–XXX.
• Szerszenowicz Jacek, Problemy metodologiczne analizy przedmiotu czysto intencjonalnego, „Analiza dzieła muzycznego” 2016, t. 4, s. 63–77.
• Żerańska-Kominek Sławomira, O dyskusji Zofii Lissy z Romanem Ingardenem, „Przegląd Muzykologiczny” 2013, nr 9, s. 213–217.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-6107.35.05