Myśl Jacques’a Poulaina o człowieku i instytucjach

• Authors: Luc Leguérinel

Title variants

EN

Jacques Poulain’s thinking the human and human institutions

Abstracts

EN

The purpose of this article is to propose a synthesis of Jacques Poulain's philosophical reflection on language and its importance for human being and for the society. To do this, we begin with presenting what Poulain has constantly established in the light of anthropobiological knowledge in his various works by showing that the child does not directly enter the world through senses or action, but through language and that it cannot enter the world and become a subject able to think and act in isolation, but necessarily through the intermediary of a Third of speech. The same goes for the author at the institutional level, since man, as a being of language, has only been able to transform himself indirectly, through the intermediary of this Third of speech, which first took the form of the gods, then by making the detour of the judgment. Today, as Poulain argues in polemic with Jürgen Habermas, there can be no other basis for global communication than transcultural linguistic understanding, ie. language constitutes the space where man can be recognized, exercise judgment and strive for harmony with others.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie syntezy myśli filozoficznej Jacquesa Poulaina dotyczącej języka, jego znaczenia dla człowieka i dla społeczeństwa. W pierwszym kroku przybliżona zostaje zaczerpnięta z wiedzy antropobiologicznej myśl zawarta w wielu pracach Poulaina, zgodnie z którą dziecko nie jest w stanie wejść w świat bezpośrednio za pomocą zmysłów i działań, lecz za pośrednictwem języka, nie jest też w stanie wejść w świat i stać się zdolnym do samodzielnego myślenia i działania podmiotem inaczej niż za sprawą trzeciej instancji, jaką jest mowa. Zdaniem autora odnosi się to także do wymiaru społeczno-instytucjonalnego, bowiem wedle ustaleń dwudziestowiecznej antropologii filozoficznej człowiek jako istota językowa może siebie przekształcać jedynie nie wprost, dzięki pośredniczącej roli trzeciej instancji – mowy, która najpierw przybierała postać bogów, by z czasem przyjąć formę sądów prawdziwościowych dotyczących własnego życia. Współcześnie, jak twierdzi Poulain w polemice z Habermasem, podstawą globalnej komunikacji może być jedynie transkulturowa językowa wymiana – to język pozostaje przestrzenią, w której człowiek może znajdować uznanie, dokonywać sądów i dążyć do harmonii z innymi.

Keywords

PL

istota ludzka; pragmatyka; antropologia filozoficzna; globalizacja; komunikacja; religia; język; instytucja; Jacques Poulain

EN

Human being; pragmatic; philosophical anthropology; globalization; communication; religion; language; institution; Jacques Poulain

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica. Ethica – Aesthetica – Practica
• Year: 2021
• Issue: 38
• Pages: 27-62

Dates

published

2021

Contributors

author

Luc Leguérinel

• Pedagogical University of Cracow, Faculty of Philology

• https://orcid.org/0000000317307116

References

• Baril, A. (2013). Penser avec Jacques Poulain, maszynopis, 25 sierpnia 2013. Online https://www.academia.edu/4329066/Penser_avec_Jacques_Poulain [dostęp: 10.08.2021].
• Baril, A. (2017). Penser la mondialisation avec le philosophe Jacques Poulain. L’Albatros, 24 sierpnia 2017. Online https://albatrosmag.com/2017/08/24/penser-la-mondialisation-avec-lephilosophe-jacques-poulain/ [dostęp: 10.08.2021].
• Bolk, L. (1960). La genèse de l’homme. Arguments, 4 (18), s. 3–13.
• Boysson-Bardies, B. de (2005). Comment la parole vient aux enfants. Paryż: Éditions Odile Jacob.
• Cuillerai, M. i Vermeren P. (2018). La privatisation du monde, l’autisme à carapace de la démocratie libérale et de la civilisation, et le destin transculturel de l’homme selon Jacques Poulain. Cahiers critiques de philosophie, 21, s. 201–205.
• Edelman, G. (1992). Biologie de la conscience. Paryż : Éditions Odile Jacob.
• Gehlen, A. (2017). Człowiek: jego natura i stanowisko w świecie. Tłumaczył R. Michalski, J. Rolewski, E. Paczkowska-Łagowska. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
• Gehlen, A. (1959). Urmensch und Spätkultur. Frankfurt: Athenäum Verlag.
• González, W. (2018). L’anthropobiologie philosophique de Jacques Poulain. Cahiers critiques de philosophie, 21, s. 55–70.
• Gualandi, A. (2018). Inhumanités. Anthropobiologie et postmoderne. Cahiers critiques de philosophie, 21, s. 189–199.
• Habermas, J. (1999). Teoria działania komunikacyjnego. Tłumaczył A. M. Kaniowski. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Humboldt, W. von (1974). Introduction à l’oeuvre sur le kavi et autres essais. Paryż: Éditions du Seuil.
• Husserl, E. (1999). Kryzys nauk europejskich i fenomenologia transcendentalna. Tłumaczyła S. Walczewska. Toruń: Wydawnictwo Rolewski.
• Leguérinel, L. (2009). Enjeux et limites des théories contemporaines de l’action – De la praxéologie à la pragmatique. Paryż: Éditions L’Harmattan.
• Lévi-Strauss, C. (1962). La pensée sauvage. Paryż: Éditions Plon.
• Lévi-Strauss, C. (1998). Totemizm dzisiaj. Tłumaczyła A. Steinsberg. Warszawa: Wydawnictwo KR.
• Marquard, O. (1981). L’homme accusé et l’homme disculpé dans la philosophie du XVIIIe siècle. Critique, 413, s. 1015–1037.
• Poulain, J. (1973). Logique et Religion. L'Atomisme logique de L. Wittgenstein et la possibilité des propositions religieuses suivi de Logic and Religion. La Haye: Éditions Mouton.
• Poulain, J. (1988). Chamanisme pragmatique, chamanisme psychanalytique. Une thérapie philosophique est-elle possible? Philosophique, 1, s. 83–99.
• Poulain, J. (1991). L’âge pragmatique ou l’expérimentation totale. Paryż: Éditions L’Harmattan.
• Poulain, J. (1993a). La loi de vérité ou la logique philosophique du jugement, Paryż: Éditions Albin Michel.
• Poulain, J. (1993b). La neutralisation du jugement ou la Critique pragmatique de la raison politique. Paryż: Éditions L’Harmattan.
• Poulain, J. (1995). L’activité philosophique devient un élément essentiel de l’expérimentation contemporaine de l’homme, propos recueillis par Roger-Pol Droit, „Le Monde” 26 marca 1995. Online https://www.lemonde.fr/archives/article/1995/03/26/un-entretien-avec-jacquespoulain_3870481_1819218.html [dostęp: 10.08.2021].
• Poulain, J. (2001). De l’Homme. Paryż: Éditions du Cerf.
• Poulain, J. (2006). L’expérimentation philosophique des mondialisations: une réévaluation des rapports du savoir et du pouvoir. W Poulain J., Sandkühler H.-G., Triki F. (red.), L’agir philosophique dans le dialogue transculturel. Paryż: Éditions L’Harmattan, s. 197–212.
• Poulain, J. (2017). Peut-on guérir de la mondialisation? Paryż: Éditions Hermann, 2017.
• Poulain, J., Kretz H. i Agudelo S. (2018). L’humanité comme culture de vérité. Cahiers critiques de philosophie, 21, s. 153–187.
• Schelling, F. W. J. von (2002). Filozofia objawienia. Tłumaczyła K. Krzemieniowa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Schérer, R. (2018). De l’homme: de l’aliénation à la communication. Cahiers critiques de philosophie, 21, s. 237–243.
• Tomatis, A. (1981). La nuit utérine. Paryż: Éditions Stock.
• Tomatis, A. (1990). L’oreille et la vie. Paryż: Éditions Robert Laffont.
• Uexküll, J. von (1984). Mondes animaux et monde humain. Paryż: Éditions Denoël.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-6107.38.02

Biblioteka Nauki

2034026