Dyskurs – dyskursologia – glottodydaktyka polonistyczna

• Authors: Grażyna Zarzycka

Title variants

Dyskurs – dyskursologia – glottodydaktyka polonistyczna

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Najważniejszym celem przedstawianego artykułu jest sprawdzenie, w jaki sposób pojęcie dyskursu, które można uznać za kluczowe dla humanistyki ostatnich dekad, zakorzeniło się w glottodydaktyce polonistycznej. W części pierwszej artykułu zostały omówione, na podstawie wybranych prac badaczy światowych i polskich, definicje, taksonomie dyskursu, jak też określone kierunki badań dyskursologicznych. W drugiej części pracy podjęto rozważania dotyczące sposobu definiowania dyskursu glottodydaktycznego oraz określono zagadnienia wymagające dalszej dyskusji. Celem trzeciej, analitycznej części artykułu, było określenie kierunków dotychczasowych badań dyskursologicznych w glottodydaktyce polonistycznej. Wnioski zostały sformułowane na podstawie studium krytycznego zawartości wybranych prac naukowych opublikowanych przez przedstawicieli glottodydaktyki polonistycznej; zostało ono przeprowadzone metodą wyszukiwania słów kluczowych w nagłówkach prac.

EN

The most important goal of the presented article is to show how the concept of discourse, which can be considered as crucial for the humanities in recent decades, has been rooted in Polish-language glottodidactics. In the first part of the article, on the basis of selected works of world and Polish researchers, the definitions, taxonomies of discourse and directions of discourse research were discussed. In the second part of the text, the considerations regarding how to define the glottodidactic discourse were made and the issues requiring further discussion were identified. The aim of the third, analytical part of the article, was to determine the directions of previous discourse research in Polish-language glottodidactics. The conclusions were formulated on the basis of a critical content study of selected scientific works published by representatives of Polish-language glottodidactics; it was carried out by using the keyword search method in the headlines of their articles.

Keywords

PL

dyskurs; dyskursologia; dyskurs glottodydaktyczny; glottodydaktyka polonistyczna; dyskurs; dyskursologia; dyskurs glottodydaktyczny; glottodydaktyka polonistyczna

EN

discourse; discoursology; glottodidactic discourse; Polish language glottodidactics

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
• Year: 2018
• Volume: 25
• Pages: 27-42

Dates

published

2019-02-27

Contributors

author

Grażyna Zarzycka

References

• Czachur W., 2011, Dyskursywny obraz świata. Kilka refleksji, „Tekst i Dyskurs / Text und Diskurs”, nr 4, s. 79–98.
• Czachur W., Kulczyńska A., Kumięga Ł. (red.), 2016, Jak analizować dyskurs? Perspektywy dydaktyczne, Kraków.
• Czerkies T., 2012a, Kultura jako przestrzeń ścierających się dyskursów i negocjowania znaczeń. O nauczaniu języka polskiego jako obcego opartym na etnografii mówienia oraz filozofii konfliktu, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 19, G. Zarzycka (red.), s. 9–23.
• Czerkies T., 2012b, Tekst literacki w nauczaniu języka polskiego jako obcego (z elementami pedagogiki dyskursywnej), Kraków.
• Czyżewski M., Kowalski S., Piotrowski A., 2010, Rytualny chaos. Studium dyskursu publicznego, Warszawa (wyd. I: 1997, Kraków).
• Duszak A., 1998, Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Warszawa.
• Duszak A., 2010, Styl jako kategoria krytycznej analizy dyskursu, w: B. Bogołębska, M. Worsowicz (red.), Styl – dyskurs – media, Łódź, s. 33–44.
• Fairclough N., 1995, Critical Discourse Analysis, Boston.
• Fairclough N., Duszak A., 2008, Wstęp: Krytyczna analiza dyskursu – nowy obszar badawczy, w: A. Duszak, N. Fairclough (red.), Krytyczna analiza dyskursu. Interdyscyplinarne podejście do komunikacji społecznej, Kraków, s. 7–32.
• Foucault M., 2002, Porządek dyskursu. Wykład inauguracyjny wygłoszony w Collège de France 2 grudnia 1970, przeł. Michał Kozłowski, Gdańsk.
• Gajda S., 2013, Teoria stylu i stylistyka, w: E. Malinowska, J. Nocoń, U. Żydek-Bednarczuk (red.), Style współczesnej polszczyzny. Przewodnik po stylistyce polskiej, Kraków, s. 15–34.
• Garncarek P., 2006, Przestrzeń kulturowa w nauczaniu języka polskiego jako obcego, Warszawa.
• Garncarek P., Kajak P., Zieniewicz A. (red.), 2010, Kanon kultury w nauczaniu języka polskiego jako obcego, Warszawa.
• Gębal P., 2014, Krakowska szkoła glottodydaktyki porównawczej na tle rozwoju glottodydaktyki ogólnej i polonistycznej, Kraków.
• Gębal P., Janowska I. (red.), 2016, O lepsze jutro studiów polonistycznych w świecie. Glottodydaktyka polonistyczna dziś, Kraków.
• Grochala B., 2014, Negocjowanie znaczeń w tekstach kabaretowych a glottodydaktyka, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 21, E. Pałuszyńska, B. Grochala, I. Dembowska-Wosik, M. Karasek (red.), s. 355–362.
• Grochala B., Pałuszyńska E. (red.), 2014, Teksty, podteksty i konteksty. O współczesnej polszczyźnie i jej kontaktach z innymi językami słowiańskimi. Tom jubileuszowy dedykowany Profesor Bożenie Ostromęckiej-Frączak, Łask.
• Howarth D., 2008, Dyskurs, Warszawa.
• Kloch Z., 2006, Odmiany dyskursu. Semiotyka życia publicznego po 1989 roku, Warszawa.
• Kowalewski J., 2012, Językowy obraz świata zamknięty w składni?, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 19, G. Zarzycka (red.), s. 23–24.
• Kubacka K., 2013, Korekta nauczycielska a wypowiedź ustna studentów uczących się języka polskiego jako obcego, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 20, I. Dembowska-Wosik, E. Pałuszyńska (red.), s. 385–396.
• Kubacka K., 2018, Komunikacja werbalna lektora na lekcji języka polskiego jako obcego (rozprawa doktorska), Garncarek P., Kajak P. (red.), 2012, Kultura popularna w nauczaniu języka polskiego jako obcego, Warszawa.
• Majer J., 2003, Interactive Discourse in the Foreign Language Classroom, Łódź.
• Małyska A. Mazur J., Sobstyl K. (red.), 2013 Glottodydaktyka polonistyczna w obliczu zmian językowo-kulturowych i potrzeb społecznych, t. 1 i 2, Lublin.
• Martyniuk W., 1998, Wartość dydaktyczna tekstów w nauczaniu języka obcego, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 10, B. Ostromęcka-Frączak (red.), s. 91–96.
• Martyniuk W, 2001, „Jak dziadek poznał babcię”, czyli o nowym podejściu do pracy z tekstem w nauczaniu języka polskiego jako obcego”, w: R. Cudak. J. Tambor (red.), Inne optyki, Katowice, s. 46–53.
• Mielczarek A., Roter-Bourkane A., Zduniak-Wiktorowicz M. (red.), 2014, Sukcesy, problemy i wyzwania w nauczaniu języka polskiego jako obcego, Poznań.
• Miodunka W., 2016, Glottodydaktyka polonistyczna. Pochodzenie – stan obecny – perspektywy, Kraków.
• Miodunka W., Seretny A. (red.), 2008, W poszukiwaniu nowych rozwiązań. Dydaktyka języka polskiego jako obcego u progu XXI wieku, Kraków.
• Niżegorodcew A., 1991, Dyskurs interakcyjny a kompetencja komunikacyjna w języku obcym, Kraków.
• Ostromęcka-Frączak B., 1996, Funkcja pytań w procesie glottodydaktycznym, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 7/8, B. Ostromęcka-Frączak (red.), s. 13–22.
• Pałuszyńska E., 2008, Pragmatyczne akty mowy w kontekście komunikacyjnym, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 16, M. Witkowska-Gutkowska, B. Grochala (red.), s. 21–28.
• Pałuszyńska E., 2010, Analiza tekstu jako zdarzenia komunikacyjnego, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 17, G. Zarzycka, G. Rudziński (red.), s. 157–166.
• Pałuszyńska E., 2011, Tekst, sytuacja, kontekst w dyskusji, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 18, B. Grochala, M. Wojenka-Karasek (red.), s. 45–54.
• Pałuszyńska E., 2013a, Analiza interakcyjna jako narzędzie opisu dyskursu medialnego, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 20, I. Dembowska-Wosik, E. Pałuszyńska (red.), s. 187–198.
• Pałuszyńska E., 2013b, Kształtowanie kompetencji dyskursywnej w procesie (glotto)dydaktycznym, w: J. Mazur, A. Małyska, K. Sobstyl (red.), Glottodydaktyka polonistyczna w obliczu zmian językowo-kulturowych i potrzeb społecznych, t. 2, Lublin, s. 257–266.
• Pałuszyńska E., 2014, Kształtowanie kompetencji komunikacyjnej w zakresie rozumienia tekstów (negocjowanie znaczeń a proces dydaktyczny), „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 21, E. Pałuszyńska, B. Grochala, I. Dembowska-Wosik, M. Wojenka-Karasek (red.), s. 299–308.
• Pawlak M., 2004, Describing and Researching Interactive Processes in the Foreign Language Classroom, Konin.
• Podsiadły E., Suliga (Zarzycka) G., 1991, Sposoby i środki porozumiewania się cudzoziemców we wstępnym okresie nauczania języka polskiego, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 3, s. 13–37.
• Próchniak W., Smoleń-Wawrzusiszyn M. (red.), 2016, Nauczanie języka polskiego jako obcego. Tradycje i innowacje, Lublin.
• Seretny A., 2014, Rola efektu zwrotnego w dydaktycznym dyskursie interakcyjnym, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 21, E. Pałuszyńska, B. Grochala, I. Dembowska-Wosik, M. Wojenka-Karasek (red.), s. 37–50.
• Seretny A., Miodunka W. (red.), 2016, Język, literatura i kultura polska w świecie, Kraków.
• van Dijk T. A., 2001, Badania nad dyskursem, w: T. A. van Dijk (red.), Dyskurs jako struktura i proces, Warszawa, s. 9–44.
• van Dijk T. A. (red.), 2001, Dyskurs jako struktura i proces, Warszawa.
• Warnke, I. H., Spitzmüller, J., 2009, Wielopoziomowa lingwistyczna analiza dyskursu, „Tekst i Dyskurs / Text und Diskurs”, nr 2, s. 123–148.
• Witosz B., 2007, Lingwistyka tekstu – stan aktualny i perspektywy, „Poradnik Językowy”, nr 7, s. 3–19.
• Witosz B., 2016, Kategoria dyskursu w polonistycznej edukacji akademickiej, w: W. Czachur, A. Kulczyńska, Ł. Kumięga (red.), Jak analizować dyskurs? Perspektywy dydaktyczne, Warszawa, s. 19–40.
• Wojtak M., 2011, O relacjach dyskursu stylu, gatunku i tekstu, „Tekst i Dyskurs / Text und Diskurs”, nr 4, s. 69–78.
• Zarzycka G., 2000, Dialog międzykulturowy. Teoria oraz opis komunikowania się cudzoziemców przyswajających język polski, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 11.
• Zarzycka G., 2001, Analiza konwersacji i analiza dyskursu jako metody przydatne w określaniu kompetencji komunikacyjnej, w: R. Cudak, J. Tambor (red.), Inne optyki, Katowice, s. 241–254.
• Zarzycka G., 2002, O interkulturowej kompetencji komunikacyjnej, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 12, s. 11–42.
• Zarzycka G., 2005, Dyskurs prasowy o „Łódzkiej Wieży Babel” (na podstawie tekstów publicystycznych z lat 1989–2003), „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 14, s. 5–28.
• Zarzycka G., 2006a, Dyskurs prasowy o cudzoziemcach. Na podstawie tekstów o łódzkiej Wieży Babel i osobach czarnoskórych, Łódź.
• Zarzycka G., 2006b, Moc dialogu... Przebieg i efekty sesji konwersacyjnych w wielonarodowej grupie studenckiej, w: A. Seretny, E. Lipińska, Sprawności przede wszystkim, Kraków, s. 129–148.
• Zarzycka G., 2012, Categorization of foreigner groups by their labeling (based on the analysis of the Polish press discourse), „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 19, G. Zarzycka (red.), s. 131–143.
• Zarzycka G., 2013, Dyskurs glottodydaktyczny na łamach „Kształcenia Polonistycznego Cudzoziemców w latach 1987–2013”, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 20, I. Dembowska-Wosik, E. Pałuszyńska (red.), s. 11–22.
• Zarzycka G., 2014, Zarządzanie dyskursem w rozmowie toczącej się na lekcji języka polskiego jako obcego, w: B. Grochala, E. Pałuszyńska (red.), Teksty, podteksty i konteksty. O współczesnej polszczyźnie i jej kontaktach z innymi językami słowiańskimi. Tom jubileuszowy dedykowany Profesor Bożenie Ostromęckiej-Frączak, Łask, s. 163–182.
• Zarzycka G., 2016, O wspólnocie dyskursywnej glottodydaktyków polonistycznych, w: I. Janowska, P. E. Gębal (red.), O lepsze jutro studiów polonistycznych w świecie. Glottodydaktyka polonistyczna dziś, Kraków, s. 15–34.
• Zarzycka-Suliga G., 1998, Znaczenie dialogu w nauczaniu języka drugiego w kontekście kulturowym, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 10, B. Ostromęcka-Frączak (red.), s. 135–142.
• Żydek-Bednarczuk, 2014, Tekst w nauczaniu języka polskiego jako obcego w kontekście działań i strategii komunikacyjnych, w: B. Grochala, E. Pałuszyńska (red.), Teksty, podteksty i konteksty. O współczesnej polszczyźnie i jej kontaktach z innymi językami słowiańskimi. Tom jubileuszowy dedykowany Profesor Bożenie Ostromęckiej-Frączak, Łask, s. 183–195.

Identifiers

DOI

10.18778/0860-6587.25.03