Współczesne teorie grzeczności językowej i ich wpływ na badania w obszarze glottodydaktyki polonistycznej

• Authors: Emilia Sztabnicka-Gradowska

Title variants

Współczesne teorie grzeczności językowej i ich wpływ na badania w obszarze glottodydaktyki polonistycznej

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Głównym celem artykułu jest przedstawienie ewolucji teorii grzeczności językowej na przestrzeni ostatnich pięćdziesięciu lat. W pierwszej części zestawiono ze sobą najważniejsze założenia trzech klasycznych teorii grzeczności językowej. W kolejnym kroku dokładnie opisano krytykę tych pierwszych podejść oraz zaprezentowano teorie, które powstały na gruncie tej dyskusji. Nazwano je postmodernistycznymi i dyskursywnymi. Cześć trzecia koncentruje się na przywołaniu nazwisk badaczy, którzy wychodzą poza paradygmat postmodernistyczny i dyskursywny. W czwartej części przywołano najnowsze podejścia do badań nad grzecznością językową i przedstawiono, jaki wpływ mają one na badania w obszarze glottodydaktyki polonistycznej.

EN

The main aim of this paper is to present the various approaches to politeness research which have been documented by researchers from all over the word in last fifty years. In the first part of the article the author compares the most well-known and influential theories of politeness. Then the critique of these approaches is presented in details. In the next step the author examines new theories that arise after the discussion. These approaches are called postmodern and discursive. Part three of the paper focus on the concepts that presents different idea than postmodern or discursive paradigm. In the last part the author gives examples of the newest approaches to the research that studied linguistic politeness and also presents the impact these may have on Polish language glottodidactics.

Keywords

PL

grzeczność językowa; glottodydaktyka polonistyczna; badania nad grzecznością językową; grzeczność językowa; glottodydaktyka polonistyczna; badania nad grzecznością językową

EN

linguistic politeness; Polish language glottodidactics; research on linguistics politeness

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
• Year: 2019
• Volume: 26
• Pages: 97-119

Dates

published

2019-12-19

Contributors

author

Emilia Sztabnicka-Gradowska

References

• Arundale, R., 2010, Constituting Face in Conversation: Face, facework, and Interactional Achievement, „Journal of Pragmatics”, nr 42(8), s. 2078–2105.
• Austin J. L., 1962, How to do things with words, Harvard University Press.
• Austin J. L., 1993, Jak działać słowami, w: Austin J. L., Mówienie i poznawanie, Warszawa.
• Barron A., 2003, Acquisition in Interlanguage Pragmatics. Learning how to do things with words in study abroad context, Filadelfia, s. 79–154.
• Beebe L., Cummings M., 1996, Natural speech act data versus written questionnaires data: How data collection method affects speech act performance, w: S. Gass, J. Neu (red.), Speech Acts across Cultures: Challenges to Communication in a Second Language, Berlin, s. 65–86.
• Bourdieu P., 1991, Language and Symbolic Power, Polity Press, Cambridge.
• Bousfield D., 2008, Impoliteness in Interaction, Amsterdam–Filadelfia.
• Brown P., Levinson S., 1978, Universals in language usage: Politeness phenomena, w: E. N. Goody (red.), Questions and politeness: strategies in social interaction, Cambridge, s. 56–311.
• Brown P., Levinson S., 1987, Politeness. Some universals in language usage, Cambridge.
• Byczkowska D., 2012, Habitus, w: Słownik socjologii jakościowej, K. T. Konecki, P. Chomczyński (red.), Warszawa, s. 102–103.
• Christie C., 2007, Relevance theory and politeness, „Journal of Politeness Research”, t. 3, s. 269–294.
• Culpeper J., 2005, Impoliteness and entertainment in the television quiz show: The weakest link, „Journal of Politeness Research”, t. 1, s. 35–72.
• Czechowska A., 2005, O poprawności gramatycznej aktów grzecznościowych u cudzoziemców, w: P. Garncarek (red.), Nauczanie języka polskiego jako obcego i polskiej kultury w nowej rzeczywistości europejskiej: materiały z VI Międzynarodowej Konferencji Glottodydaktycznej, Warszawa, s. 104–114.
• Eelen G., 2001, A Critique of Politeness Theories, Manchester.
• Félix-Brasdefer J., 2008, Politeness in Mexico and the United States: A Contrastive Study of the Realization and Perception of Refusals, Amsterdam.
• Foucault M., 1977, Archeologia wiedzy, Warszawa.
• Gaszyńska-Magiera M., 2005, Nauczanie komunikacji w podręcznikach do nauki JPJO w kontekście polskiej etykiety językowej, w: P. Garncarek (red.), Nauczanie języka polskiego jako obcego i polskiej kultury w nowej rzeczywistości europejskiej, Warszawa, s. 115–120.
• Geyer N., 2008, Discourse and politeness: Ambivalent Face in Japanese, Londyn, s. 1–56.
• Goffman E., 1967, Interaction ritual: essays on face-to-face behavior, Chicago.
• Goffman E., 2006, Rytuał interkacyjny, Warszawa, s. 5–46.
• Grainger K., 2011, ‘First order’ and ‘second order’ politeness: Institutional and intercultural contexts, w: Linquistic Politeness Research Group (red.), Discursive Approaches to Politeness, Berlin–Boston, s. 167–188.
• Grice P., 1977, Logika i konwersacja, „Przegląd Humanistyczny”, z. 6, s. 85–99.
• Haugh M., 2011, Humour, Face and Im/politeness in Getting Acquainted, w: B. Davis, M. Haugh, A. J. Merrison (red.), Situated Politeness, Londyn–Nowy Jork, s. 165–186.
• Hickey L., Stewart M. (red.), 2005, Politeness in Europe, Clevedon.
• Holmes J., 2012, Politeness in Intercultural Discourse and Communication, w: The Handbook of Intercultural Discourse and Communcation, Hobocken, s. 205–228.
• Ide S., 1989, Formal forms and discernment: two neglected aspects of universals of linguistic politeness, „Multilinqua”, t. 8, nr 2–3, s. 223–248.
• Janowska-Wierzchoń B., 2005, Grzeczność rzeczywista i pozorna w sposobach zwracania się do innych. Między gramatyką a pragmatyką, w: P. Garncarek (red.), Nauczanie języka polskiego jako obcego i polskiej kultury w nowej rzeczywistości europejskiej, Warszawa, s. 121–126.
• Kadar D. Z., Mills S., 2011, Politeness in East Asia, Cambridge University Press, Cambridge.
• Krawczuk A., 2008, Nauczanie Ukraińców polskiej etykiety językowej (zwracanie się do adresata), w: W. Miodunka, A. Seretny (red.), W poszukiwaniu nowych rozwiązań. Dydaktyka języka polskiego jako obcego u progu XXI wieku, Kraków, s. 301–312.
• Lakoff R., 1973, The logic of politeness; or, minding your P’s and Q’s, w: Papers from the Ninth Regional Meeting of the Chicago Linguistics Society, Chicago, s. 292–305.
• Lakoff R., Ide S. (red.), 2005, Broadening the Horizon of Linguistic Politeness, Amsterdam–Filadelfia.
• Leech G., 1983, Principles of pragmatics, Londyn–Nowy Jork.
• Locher, M., 2006, Polite behavior within relational work: the discursive approach to politeness, „Multilingua”, s. 249–267.
• Locher M., Watts R., 2005, Politeness theory and relational work, „Journal of politeness research”, s. 9–33.
• Marcjanik M., 1997, Polska grzeczność językowa, Kielce.
• Marcjanik M., 2008, Grzeczność w komunikacji językowej, Warszawa.
• Mills S., 2003, Gender and Politeness, Cambridge.
• Mills S., 2011, Discursive approaches to politeness and impoliteness, w: Linquistic Politeness Research Group (red.), Discursive Approaches to Politeness, Berlin–Boston, s. 19–56.
• Nowakowska M. M., 2008, Językowy savoir-vivre: nauczanie polskich form grzecznościowych na gruncie słowackim, w: W. Miodunka, A. Seretny (red.), W poszukiwaniu nowych rozwiązań. Dydaktyka języka polskiego jako obcego u progu XXI wieku, Kraków s. 323–328.
• Nowakowska M. M., 2011, Podstawy etykiety językowej w wybranych podręcznikach do nauki języka polskiego jako obcego, „Acta Universitas Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 18, B. Grochala, M. Wojenka-Karasek (red.), s. 201–210.
• O’Driscoll J., 2011, Some issues with the concept of face: when, what, how and how much?, w: F. Bargiela-Chiappini, D. Kádár (red.), Politeness Across Cultures, Londyn, s. 17–41.
• Rabczuk A., 2012, „Elo ziom!”, a może „Dzień dobry Panu”? – grzeczność w procesie glottodydaktycznym, w: P. Garncarek, P. Kajak (red.), Kultura popularna w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Materiały z konferencji naukowej, Warszawa, s. 235–249.
• Rabczuk A., 2015, „Jak całować polskim kobietom ręce?” Analiza i interpretacja wyników badań na temat polskiej grzeczności językowej cudzoziemców, w: I. Bundza, J. Kowalewski, A. Krawczuk, A. Śliwiński (red.), Język polski i polonistyka w Europie Wschodniej: przeszłość i współczesność, Kijów 2015, s. 499–514.
• Schmidt S., 2004, Kompetencja komunikacyjna Niemców w polskich aktach grzeczności językowej. Perspektywa glottodydaktyczna, Pułtusk.
• Searle J., 1969, Speech Acts, Cambridge.
• Searle J., 1987, Czynności mowy, Warszawa.
• Sifianou M., 2010, Linguistic politeness: Laying the foundations, w: Interpersonal pragmatics, Berlin–Nowy Jork, s. 17–42.
• Song S., 2012, Politeness and Culture in Second Language Aquisition, Basin.
• Stryjecka A., 2011, Wszystkiego najlepszego i połamania czego?, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 18, B. Grochala, M. Wojenka-Karasek (red.), s. 217–222.
• Szkudlarek-Śmiechowicz E., 2008, Grzecznościowe akty mowy w nauczaniu języka polskiego jako obcego na poziomie elementarnym (A1), „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 16, G. Zarzycka, G. Rudziński (red.), s. 119–125.
• Sztabnicka E., 2011, Wzory grzecznościowe w podręczniku do nauki języka polskiego jako obcego Hurra!!! Po polsku 1, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 18, B. Grochala, M. Wojenka-Karasek (red.), s. 211–216.
• Taboł S., 2010, Etykieta językowa zawarta w podręcznikach do nauki języka polskiego jako obcego, „Języki Obce w Szkole”, nr 3, Warszawa, s. 22–33.
• Taboł S., 2012, Aspekt socjokulturowo-lingwistyczny w glottodydaktyce języka polskiego, Racibórz.
• Terkourafi M., 2005a, Beyond the micro-level in politeness research, „Journal of Politeness Research”, nr. 1(2), s. 237–263.
• Terkourafi M., 2005b, An argument for a frame-based approach to politeness: evidence from the use of the imperative in Cypriot Greek, w: R. Lakoff, S. Ide (red.), Broadening the Horizon of Linguistic Politeness, Amsterdam–Filadelfia, s. 99–117.
• Terkourafi M., 2007, Toward a unified theory of politeness, impoliteness and rudeness, w: D. Bousfield, M. Locher (red.), Impoliteness in Language, Berlin–Nowy Jork, s. 45–74.
• The Handbook of Intercultural Discourse and Communcation, 2012, Hobocken. Watts R., 2003, Politeness, Nowy Jork.
• Watts R. J., Ide S., Ehlich K., 1992, Politeness in Language, Berlin–Nowy Jork.
• Wenger E., 1998, Communities of Practice: Learning, Meaning, and Identity, Cambridge.
• Żurek A., 2008a, Grzeczność językowa w polszczyźnie cudzoziemców. Wybrane zagadnienia, Łask.
• Żurek A., 2008b, Tworzenie aktów grzecznościowych przez cudzoziemców uczących się języka polskiego jako obcego, w: W. Miodunka, A. Seretny (red.), W poszukiwaniu nowych rozwiązań. Dydaktyka języka polskiego jako obcego u progu XXI wieku, Kraków, s. 313–322.

Identifiers

DOI

10.18778/0860-6587.26.06