Czy mogę odczuwać hygge, jeśli w polszczyźnie nie ma takiego wyrazu? O (nie)przekładalności emocji w kontekście glottodydaktycznym

• Authors: Anna Rabczuk

Title variants

Czy mogę odczuwać hygge, jeśli w polszczyźnie nie ma takiego wyrazu? O (nie)przekładalności emocji w kontekście glottodydaktycznym

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Natura emocji to zagadnienie od wielu lat frapujące psychologów, psychiatrów, lingwistów, neurobiologów i wielu innych badaczy. Trudno sobie wyobrazić życie bez uczuć. Szczególnie dzisiaj człowiek poświęca wiele czasu i energii na wprawianie siebie w dobry nastrój. Zabiegi te jednak wcale nie ułatwiają kwestii mówienia o emocjach. W artykule tym autorka zastanawia się nad implikacjami lingwakulturowymi w odniesieniu do nauczania języka emocji po polsku. Poszukuje zależności między kontekstem kulturowym a doborem konkretnych środków językowych w określonych sytuacjach emocjonalnych w różnych językach. Przygląda się historyczności emocji, skryptom kulturowym, a także ładunkom kulturowym zawartym w poszczególnych leksemach. Proponuje wiele ćwiczeń, które można wykorzystać zarówno na zajęciach z cudzoziemcami, jak i lektorkami i lektorami języków obcych.

EN

The nature of emotions has long preoccupied psychologists, psychiatrists, linguists, neurobiologists, and many other researchers. It is difficult to imagine life without emotion. Recently, individuals have started to invest time and energy in ensuring their emotional stability and happiness. Despite increased interests in addressing and understanding emotions, many questions remain. This article explores the linguistic-cultural implications of learning the emotional language in Polish. It examines the associations between cultural contexts and specific language choices and uses during given emotional situations in different languages. The investigation will consider the history of emotions, cultural scripts, as well as the cultural surpluses contained within respective lexemes. Included are various exercises that can be used in classes for foreign language learners and candidates for Polish teachers.

Keywords

PL

emocje; emocje w języku; język emocji; nieprzekładalność; przekład; metodyka nauczania JPJO; ćwiczenia; skrypty kulturowe; historyczność emocji; emocje; emocje w języku; język emocji; nieprzekładalność; przekład; metodyka nauczania JPJO; ćwiczenia; skrypty kulturowe; historyczność emocji

EN

emotions; emotions in language; language of emotion; untranslatability; translation; methodologies for teaching Polish language; exercise; cultural scripts; history of emotions

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
• Year: 2019
• Volume: 26
• Pages: 443-470

Dates

published

2019-12-20

Contributors

author

Anna Rabczuk

References

• Bateson G., Mead M., 1942, Balinese Character: A Photographic Analysis, New York.
• Bertrando P., 2015, Emotions and the therapist: A Systemic-Dialogical Approach, New York.
• Darwin K., 1988, O wyrazie uczuć u człowieka i zwierząt, Warszawa.
• Data K., 2000, W jaki sposób językoznawcy opisują emocje?, w: I. Nowakowska-Kempna, A. Dąbrowska, J. Anusiewicz (red.), Uczucia w języku i tekście, „Język a Kultura”, t. 14, Wrocław, s. 245–252.
• Deka S., 2006, O metodzie wyodrębniania skryptów kulturowych i kilku skryptach niemieckich i polskich, w: I. Kamińska-Szamaj, T. Piekot, M. Zaśko-Zielińska (red.), Oblicza komunikacji, Wrocław, s. 160–179.
• Doi T., 1977, The Anatomy of Dependence, tłum. J. Bester, Tokyo–New York–San Francisco.
• Dünker J., 1979, Mimischer Affektausdruck und sprachliche Kodierung, Zürich.
• Ekman P., Davidson R. J. (red.), 2002, Natura emocji. Podstawowe zagadnienia, Gdańsk.
• Feldman Barret L., 2018, Jak powstają emocje? Sekretne życie mózgu, Warszawa.
• Gasiul H., 2002, Teorie emocji i motywacji, rozważania psychologiczne, Warszawa.
• Hill D., 2010, Emocjonomika – wykorzystanie emocji a sukces w biznesie, Poznań.
• Hoffman E., 1995, Zagubione w przekładzie, Londyn.
• https://intranet.secure.griffith.edu.au/schools-departments/natural-semantic-metalanguage/what-is-nsm/semantic-primes [5.07.2019].
• https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2017/K_041_17.PDF [5.07.2019].
• https://www.collinsdictionary.com/submission/3771/Basorexia [5.07.2019].
• Kiser Anspach C., 1934, Medical Dissertation on Nostalgia by Johannes Hofer, 1688, “Bulletin of the Institute of The History of Medicine”, t. 2, nr 6, s. 376–391.
• Koenig J., The Dictionary of Obscure Sorrows, https://www.dictionaryofobscuresorrows.com [5.07.2019].
• Koenig J., 2016, Beautiful new words to describe obscure emotions, TEDxBerkeley, https://www.ted.com/talks/john_koenig_beautiful_new_words_to_describe_obscure_emotions [5.07.2019].
• Kuś K., 2010, Teoria emocji Anny Wierzbickiej, w: „Linguistica Copernicana”, nr 1(3), s. 207–224.
• Lazarus R., 1991, Emotion and adaptation, New York.
• Lazarus R., 2002, Uniwersalne zdarzenia poprzedzające emocje, w: P. Ekman, R. J. Davidson (red.), Natura emocji. Podstawowe zagadnienia, Gdańsk, s. 146–153.
• Łątka E., 2012, Czy mówienie o emocjach w języku obcym jest możliwe? O potrzebie rekonstruowania skryptów kulturowych wyrażania emocji dla glottodydaktyki polszczyzny, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 19, G. Zarzycka (red.), s. 35–44.
• Łosiak W., 2007, Psychologia emocji, Warszawa.
• Matsumoto D., Juang L., 2007, Psychologia międzykulturowa, Gdańsk.
• Panksepp J., 1998, Affective Neuroscience: The Foundations of Human and Animal Emotions, New York.
• Robbs K., Vocabulary Wheels, https://writingcooperative.com/what-is-your-tone-of-writing-7d232d181651 [5.07.2019].
• Scherer K. R., 2002, Ku pojęciu emocji modalnych, w: P. Ekman, R.J. Davidson (red.), Natura emocji. Podstawowe zagadnienia, Gdańsk, s. 30–35.
• Stern D., 1985, The interpersonal world of the infant: a view from psychoanalysis and developmental psychology, New York.
• Thomsen Brits L., 2017, Księga hygge. Jak zwolnić, kochać i żyć szczęśliwie, Gliwice.
• Tubbs S. L., Carter R. M., 1978, Shared Experiences in Human Communication, New Jersey.
• Watt-Smith T., 2015, The Book of Human Emotions: an Encyclopedia of Feeling from Anger to Wanderlust, London.
• Wielki słownik języka polskiego, 2018, P. Żmigrodzki (red.), Warszawa.
• Wierzbicka A., 1992a, Semantics, Culture, and Cognition: Universal Human Concepts in Culture, New York.
• Wierzbicka A., 1992b, Are there basic human emotions?, niepublikowany manuskrypt (dostępny w archiwum Katedry Lingwistyki Formalnej Uniwersytetu Warszawskiego).
• Wierzbicka A., 1999, Emocje. Język i „skrypty kulturowe”, w: Język – umysł – kultura, Warszawa, s. 163–192.
• Wiking M., 2017a, Hygge – klucz do szczęścia, Warszawa.
• Wiking M., 2017b, Lykke – po prostu szczęście, Warszawa

Identifiers

DOI

10.18778/0860-6587.26.30