Węgierskie poimki a polskie przyimki wtórne – ujęcie porównawcze w aspekcie (glotto)dydaktycznym

• Authors: Wiesław T. Stefańczyk

Title variants

Węgierskie poimki a polskie przyimki wtórne – ujęcie porównawcze w aspekcie (glotto)dydaktycznym

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Język węgierski jest językiem bezprzyimkowym. W polszczyźnie natomiast można wyodrębnić dwie grupy przyimków – pierwotne i wtórne. Odpowiednikiem węgierskim polskich przyimków pierwotnych jest syntetyczna forma kazualna, np.: Łódźban ‘w Łodzi’, natomiast ekwiwalentem przyimków wtórnych są poimki (postpozycje), np.: az apámnak köszönhetően ‘dzięki mojemu ojcu’, az egyetemmel szemben ‘naprzeciwko uniwersytetu’. W języku węgierskim wyodrębnia się trzy grupy poimków: łączące się z nominativem, np. a professzor szerint ‘według profesora’, łączące się z przypadkami zależnymi, np. az úton keresztül ‘przez drogę’, zawierające afiks dzierżawczy, np. az anyám ellenére ‘na przekór mojej matce’. Zrozumienie obu systemów i ich praktyczne opanowanie jest poważnym wyzwaniem dla uczących (się). Mimo odrębności genetycznych i typologicznych istnieje bardzo wysoki stopień ekwiwalencji w strukturach obu języków, obejmującej zarówno warstwę leksykalną, jak i gramatyczną.

EN

Hungarian is a prepositionless language. Polish, on the other hand, features two groups of prepositions: primary and secondary. The Hungarian equivalent of Polish primary prepositions is the synthetic case, e.g. Łódźban ‘in Łódź’, while the equivalent of secondary prepositions is the postposition, e.g. az anyámnak köszönheően ‘thanks to my mother’, az egyetemmel szemben ‘opposite of university’. There are three postposition groups in Hungarian language, including those connected with: Nominative case, e.g. a professzor szerint ‘according to professor’, oblique cases, e.g. az úton keresztül ‘across the road’ and those which contain possessive affix, e.g. az anyám dacára ‘in spite of my mother’. Understanding and mastering both language systems poses a major challenge to learners. Despite genetic and typological variability, there is a very high degree of equivalence in the structures of both languages, both in lexical and grammatical systems.

Keywords

PL

poimek; przyimek wtórny; język polski; język węgierski; poimek; przyimek wtórny; język polski; język węgierski

EN

secondary preposition; postposition; Hungarian language; Polish language

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
• Year: 2020
• Volume: 27
• Pages: 103-110

Dates

published

2020-12-23

Contributors

author

Wiesław T. Stefańczyk

References

• Bajerowa I., 1964, Kształtowanie się polskiego języka literackiego w XVIII wieku, Wrocław.
• Balogh J., 2000, A névutó, w: B. Keszler (red.), Magyar grammatika, Budapest, s. 261–265.
• Balogh J., 2000, A névszóragozás, w: B. Keszler (red.), Magyar grammatika, Budapest, s. 183–208.
• Csapláros I., 1963, Zarys elementarnej gramatyki węgierskiej, Warszawa–Łódź.
• Elert T., 1995, Eesti grammatika, Tallinn.
• Keszler B., 2000, A határozószó, w: B. Keszler (red.), Magyar grammatika, Budapest, s. 209–222.
• Krążyńska Z., 2015, Staropolskie konstrukcje z przyimkami. Krótka synteza, „LingVaria”, nr 20, s. 193–204. https://doi.org/10.12797/LV.20.2015.20.15
• Milewska B., 2003, Przyimki pierwotne we współczesnej polszczyźnie, Gdańsk.
• Miodunka W., 1992, Język polski jako obcy. Programy nauczania na tle współczesnej polszczyzny, Kraków.
• Polański K., 1993, Aglutynacja, w: K. Polański (red.), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Wrocław.
• Przybylska R., 2002, Polisemia przyimków polskich w świetle semantyki kognitywnej, Kraków.
• Stefańczyk W., 2018, Polskie przyimki pierwotne a przypadki analityczne w węgierskiej perspektywie porównawczej, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 25, B. Grochala, I. Dembowska-Wosik (red.), s. 69–76. https://doi.org/10.18778/0860-6587.25.06
• Stopa R., Garlicki B, 1966, Mały słownik suahilijsko-polski i polsko-suahilijski, Warszawa.
• Tokarski J., 2001, Fleksja polska, Warszawa.
• Velcsov M., 1991, A szófajok, w: J. Bencédy, P. Fábián, E. Rácz, M. Velcsov (red.), A mai magyar nyelv, Budapest, s. 11–56.
• Wojan K., 2016, Język fiński w teorii i praktyce, Gdańsk.

Identifiers

DOI

10.18778/0860-6587.27.05