Współczesny stereotyp Polaka i Ukraińca w opinii studentów filologii Uniwersytetu Łódzkiego (na podstawie badań ankietowych)

• Authors: Olga Fyłypec

Title variants

Współczesny stereotyp Polaka i Ukraińca w opinii studentów filologii Uniwersytetu Łódzkiego (na podstawie badań ankietowych)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł przedstawia rekonstrukcję – na materiale 394 ankiet – współczesnych stereotypów Polaka i Ukraińca w środowisku studentów Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Łódzkiego. Zaproponowano analizę kilku punktów obszerniejszej ankiety, a mianowicie prośbę o podanie: definicji Polaka/Ukraińca; wyrażeń o tym samym odniesieniu, co Polak/Ukrainiec; cech „typowego” i „prawdziwego” Polaka/Ukraińca. Ujawniono, iż w studenckich definicjach nazwy Polak/Ukrainiec częściej stosuje się kategoryzację geograficzną, etniczną, narodowościową, natomiast rzadziej używa się językowej, etycznej, tożsamościowej. Za odpowiedniki wyrazu Polak studenci uważają leksemy Polaczek, rodak, krajan, nasz, swój i in., a zamiast słowa Ukrainiec podają nazwy: obcokrajowiec, cudzoziemiec, sąsiad, brat ze Wschodu i in. Obraz „prawdziwego” Polaka/Ukraińca jest bardziej pozytywny niż obraz „typowego” reprezentanta narodowości. Zarówno dla Polaka, jak i Ukraińca stereotypowy obraz wyłoniony z danych ankietowych jest ambiwalentny. Uwzględniono wpływ stereotypów narodowościowych na nauczanie języka polskiego jako obcego oraz możliwość zastosowania uzyskanych danych w glottodydaktyce.

EN

The article presents a reconstruction – on a material of 394 surveys – of modern stereotypes of a Pole/Ukrainian among the students of the Faculty of Philology of the University of Lodz. An analysis of several points of more extensive questionnaire was proposed, namely: a request to provide a definition of a Pole/Ukrainian; expressions with the same reference as the Pole/Ukrainian; features of a “typical” and “real” Pole/Ukrainian. In student definitions of the name Pole/Ukrainian, geographical, ethnic, nationality categorization is more often used, while linguistic, ethical, and identity are used less often. The students consider lexeme Polachek, compatriot, countryman, ours, theirs and others, as equivalents of the word Pole and they give names instead of the word Ukrainian: foreigner, neighbour, brother from the east and others. The image of a “real” Pole/Ukrainian is more positive than the image of a “typical” representative of the nationality. Both for a Pole and a Ukrainian, the stereotypical image emerging from the survey data is ambivalent. The influence of national stereotypes on teaching Polish as a foreign language and the possibility of using the obtained data in glottodidactics were taken into account.

Keywords

PL

stereotyp Polaka; stereotyp Ukraińca; językowy obraz świata; ankieta

EN

stereotype of a Pole; stereotype of a Ukrainian; linguistic picture of the world; students of the Faculty of Philology; survey; stereotype of a Pole; stereotype of a Ukrainian; linguistic picture of the world; students of the Faculty of Philology; survey

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
• Year: 2020
• Volume: 27
• Pages: 111-131

Dates

published

2020-12-23

Contributors

author

Olga Fyłypec

References

• Bartmiński J., 2001, Operatory „typowy” i „prawdziwy” w strukturze semantycznej tekstu, „Prace Filologiczne”, t. XLV1, s. 41–47.
• Bartmiński J., 2006, Semantyka i polityka. Nowy profil polskiego stereotypu Ukraińca, w: K. Ożóg, E. Oronowicz-Kida (red.), Przemiany języka na tle przemian współczesnej kultury, Rzeszów, s. 191–211.
• Bartmiński J., 2014, Ankieta jako pomocnicze narzędzie rekonstrukcji językowego obrazu świata, w: S. Niebrzegowska-Bartmińska, M. Nowosad-Bakalarczyk, S. Wasiuta (red.), Polskie wartości w europejskiej aksjosferze, Lublin, s. 309–332.
• Bartmiński J., 2014, Wybrane koncepty w świetle danych ankietowych: Europa, Europejczyk, ojczyzna, Polska, Polak, świat, Wschód, Zachód, w: S. Niebrzegowska-Bartmińska, M. Nowosad-Bakalarczyk, S. Wasiuta (red.), Polskie wartości w europejskiej aksjosferze, Lublin, s. 248–308.
• Bartmiński J., 2015, Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów… – co zawiera, na jakich zasadach się opiera, dla kogo jest przeznaczony?, w: J. Bartmiński, I. Bielińska-Gardziel, B. Żywicka (red.), Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów, Lublin, s. 7–13.
• Broniarek W., 2005, Gdy ci słowa zabraknie. Słownik synonimów, Warszawa.
• Brzezowska M., 2008, Autostereotyp Polaka w wybranych podręcznikach języka polskiego dla cudzoziemców, „Postscriptum Polonistyczne”, nr 1 (13), s. 47–62.
• Dąbrowska A., 1998, Czy istnieje w podręcznikach języka polskiego dla cudzoziemców wyraźny obraz Polski i Polaków? (Próba znalezienia stereotypów), w: J. Anusiewicz, J. Bartmiński (red.), Stereotyp jako przedmiot lingwistyki: teoria, metodologia, analizy empiryczne, Wrocław, s. 278–295.
• Fylypet͡s′ O., 2019, Avtostereotyp poli͡aka i heterostereotyp ukrain′ci͡a v seredovyshchi toruns′kykh studentiv, w: M. Gębka-Wolak, A. Krawczuk (red.), Z bliska i z daleka. Język polski w badaniach językoznawców lwowskich i toruńskich, Toruń, s. 217–234.
• Fylypet͡s′ O., 2019, Etnostereotypni ui͡avlenni͡a pro poli͡aka i ukrain′ci͡a sered studentiv Zheshivs′kogo universytetu (kriz′ pryzmu asotsiatsiĭ iz predmetamy), „Zeszyty Naukowe Prac Ukrainoznawczych”, nr 3, s. 155–165.
• Fyłypec O., 2020, Najnowszy stereotyp Ukraińca w środowisku studentów poznańskich i lubelskich (w druku).
• Krawczuk A., 2008, Nowe profile ukraińskiego stereotypu Polaka (na podstawie ankietowania studentów lwowskich), „Postscriptum Polonistyczne”, nr 1 (1), s. 147–170.
• Niebrzegowska-Bartmińska S., 2014, Od separacyjnego do holistycznego opisu językowego obrazu świata. Na marginesie dyskusji nad kształtem artykułów w Leksykonie aksjologicznym Słowian i ich sąsiadów, w: I. Bielińska-Gardziel, S. Niebrzegowska-Bartmińska, J. Szadura (red.), Wartości w językowo-kulturowyn obrazie świata Słowian i ich sąsiadów, t. 3., Lublin, s. 71–102.
• Nowosad-Bakalarczyk M., 2002, Kobieta „typowa” i „prawdziwa” w oczach studentów: (przyczynek do stereotypu kobiety), „Język Polski”, z. 1 (LXXXII), s. 25–35.
• Pacławska E., 2009, Ukrainiec w oczach studentów na wschodzie i zachodzie Polski, w: S. Niebrzegowska-Bartmińska, S. Wasiuta (red.), Stereotypy w języku i w kulturze, Lublin, s. 65–80.
• Piętkowa R., 2007, Językowy obraz świata i stereotypy a nauczanie języka polskiego, w: A. Achtelik, J. Tambor (red.), Sztuka czy rzemiosło? Nauczyć Polski i polskiego, Katowice, s. 85–104.
• Stankiewicz K., Żurek A., 2010, Obraz Polki/Polaka w serii podręczników do nauczania języka polskiego jako obcego Hurra!!! Po polsku, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 19, G. Zarzycka (red.), s. 495–505.
• Szadura, J., 1993, Z badań nad autostereotypem Polaka: kryteria polskości, w: J. Bartmiński, M. Mazurkiewicz Brzozowska (red.), Nazwy wartości: studia leksykalno-semantyczne, Lublin, s. 239–256.

Identifiers

DOI

10.18778/0860-6587.27.06