Ocenianie stopnia znajomości słownictwa w kontekście jego nauczania: rzeczywistość, potrzeby, możliwości

• Authors: Anna Seretny

Title variants

Ocenianie stopnia znajomości słownictwa w kontekście jego nauczania: rzeczywistość, potrzeby, możliwości

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Stopień opanowania słownictwa przez uczących się języka polskiego na poziomach wyższych jest często sprawdzany za pomocą zadań, które w większym stopniu koncentrują się na znajomości form i znaczeń wyrazów, w mniejszym zaś na użyciu złożonych struktur leksykalnych. Ten rodzaj ewaluacji pozwala ocenić stan wiedzy deklaratywnej uczniów. Jest ona trudna do wyzyskania w autentycznych sytuacjach komunikacyjnych, w których spontaniczne działania wymagają od użytkownika wykorzystania wiedzy implicytnej. Celem niniejszego artykułu jest ogląd dydaktyki i ewaluacji słownictwa w języku polskim jako obcym dokonany z perspektywy potrzeb komunikacyjnych uczących się na poziomie średnim ogólnym. Zwraca się w nim uwagę na fakt, iż wiedza implicytna jest rezultatem głębokiej internalizacji słownictwa, a szybkie, fortunne reakcje użytkownika wspomaga właściwa organizacja leksykonu mentalnego, w którym, obok pojedynczych słów, magazynowane są różnej długości zespolenia (ciągi formuliczne). Pokazuje się też sposoby ukomunikacyjnienia obecnie stosowanych technik ewaluacji stopnia opanowania leksyki, a także proponuje takie, które opierają się na działaniach uwikłanych w kontekst i/lub w nim wyraźnie osadzonych.

EN

Lexical competence of intermediate and advanced learners of Polish as a foreign language is usually tested by means of tasks which focus on the form and meaning of items and not on their use. This kind of evaluation checks mostly learners’ declarative knowledge that cannot be applied under pressure. A fluent and adequate reaction in authentic situations requires implicit (or highly automatized declarative) knowledge based on such an organization of the mental lexicon in which, beside single words, formulaic expressions are stored. The purpose of the article is an analysis of vocabulary teaching/testing at the B2 level in the context of learners’ needs. The author argues that traditional tests should be complemented by tasks which; (i) necessitate the use not only of specific words but also of formulaic language, (ii) engage learners in a quasi-natural communication. Such tasks could help to evaluate their implicit vocabulary knowledge and their use in tests could in turn have a beneficial effect on the way vocabulary is taught in Polish.

Keywords

PL

testowanie/nauczanie słownictwa; kompetencja leksykalna; wiedza eksplicytna/implicytna; zadania komunikacyjne; testowanie/nauczanie słownictwa; kompetencja leksykalna; wiedza eksplicytna/implicytna; zadania komunikacyjne

EN

vocabulary testing/teaching; lexical competence; explicit/implicit knowledge; communication tasks

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
• Year: 2020
• Volume: 27
• Pages: 389-405

Dates

published

2020-12-23

Contributors

author

Anna Seretny

References

• Aitchison J., 1994, Words in the Mind. Introduction to the Mental Lexicon, Oxford.
• Bartmiński J., 2004, Tekst jako przedmiot tekstologii lingwistycznej, w: J. Bartmiński, S. Niebrzegowska-Bartmińska (red.), Tekstologia. Współczesna polszczyzna. Wybór opracowań, Lublin, s. 9–24.
• Coady J., 1993, Research on ESL/EFL Vocabulary Acquisition. Putting it in Context, w: T. Huckin, M. Haynes, J. Coady (red.), Second Language Reading and Vocabulary Learning, Norwood, New Jersey, s. 3–23.
• Dakowska M., 2001, Psycholingwistyczne podstawy dydaktyki języków obcych, Warszawa.
• Dyduchowa A., 1988, Metody kształcenia sprawności językowej uczniów. Projekt systemu, model, podręcznik, Kraków.
• Dźwierzyńska E., 2012, Sposoby optymalizacji materiału leksykalnego w procesie nauczania języka obcego, Rzeszów.
• Ellis R., 2005, Measuring implicit and explicit knowledge of a second language: A psychometric study, „Studies in Second Language Acquisition”, nr 27, s. 141–172.
• ESOKJ – Europejski system opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie, 2003, Warszawa.
• Fields R.D., 2004, Drugi mózg, Warszawa.
• Glosariusz terminów z zakresu testowania biegłości językowej, tłum. M. Gaszyńska-Magiera, A. Seretny, Kraków 2004.
• Janowska I. i in. (red.), 2011, 2016, Programy nauczania języka polskiego jako obcego. Poziomy A1–C2, Kraków.
• Kjellmer G., 1991, A mint of phrases, w: K. Aijmer, B. Altenberg (red.), English Corpus Linguistics, London, s. 111–127.
• Komorowska H., 2019, Ocenianie w nauczaniu języków obcych. Fakty, mity i trudności, „Neofilolog”, nr 53/2, s. 9–26.
• Lewis M., 1997, Pedagogical Implications of the Lexical Approach, w: J. Coady, T. Huckin (red.), Second Language Vocabulary Acquisition, Cambridge, s. 255–270.
• Lipińska E., Seretny A., 2005, Od Z do A, czyli od certyfikacji do programów nauczania, w: P. Garncarek (red.), Nauczanie języka polskiego jako obcego i kultury polskiej w nowej rzeczywistości europejskiej, Warszawa, s. 31–41.
• Lipińska E., Seretny A., 2013, Integracja kompetencji lingwistycznych w glottodydaktyce na przykładzie języka polskiego jako obcego/drugiego, Kraków.
• Mirocha P., 2019, Listy frekwencyjne jako narzędzie ewaluacji leksyki w podręcznikach do języka polskiego jako obcego. Analiza i ocena podręcznika „Krok po kroku”, „Kwartalnik Polonicum”, nr 4, s. 38–45.
• Nation P., 2001, Learning Vocabulary in Another Language, Cambridge.
• Państwowa Komisja Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego, 2016, Standardy wymagań egzaminacyjnych, Warszawa.
• Pawlak M., 2019a, Skuteczne ocenianie gramatyki: Od tradycyjnych testów do zadań komunikacyjnych, „Neofilolog”, nr 53/2, s. 171–184
• Pawlak M., 2019b, Tapping the distinction between explicit and implicit knowledge: Methodological issues, w: B. Lewandowska-Tomaszczyk (red.), Contacts & Contrasts in Educational Contexts and Translation, Cham, s. 45–60.
• Pawley A., Syder F.H., 1983, Two puzzles for linguistic theory: nativelike selection and nativelike fluency, w: J.C. Richards, R.W. Schmidt (red.), Language and Communication, London, s. 191–226.
• Prizel-Kania A., 2013, Rozwijanie sprawności rozumienia ze słuchu w języku polskim jako obcym, Kraków.
• Richards J., 1976, The Role of Vocabulary Teaching, “TESOL Quarterly”, nr 1, s. 77–90.
• Seretny A., 2005, Łączliwość leksykalna w nauczaniu języka polskiego jako obcego, w: M. Dąbrowska (red.), Język trzeciego tysiąclecia III, t. 3: Język polski i języki obce – kontakty, kultura, dydaktyka, Kraków, s. 303–312.
• Seretny A., 2011a, Kompetencja uczących się języka polskiego jako obcego w świetle badań ilościowych, Kraków.
• Seretny A., 2011b, Podejście leksykalne Michaela Lewisa a glottodydaktyka polonistyczna, „Ling-Varia”, nr 1, s. 281–296.
• Seretny A., 2013a, Czytanie ekstensywne, czyli sposób na efektywne rozwijanie kompetencji leksykalnej uczących się, w: A. Achtelik, J. Tambor (red.), Sztuka to rzemiosło. Nauczyć Polski i polskiego, Katowice, s. 208–220.
• Seretny A., 2013b, Funkcja czytania ekstensywnego w procesie kształcenia językowego, w: J. Mazur, A. Małyska, K. Sobstyl (red.), Glottodydaktyka polonistyczna w obliczu dynamiki zmian językowo-kulturowych i potrzeb społecznych, t. 2, Lublin, s. 229–236.
• Seretny A., 2015a, Słownictwo w dydaktyce języka. Świat słów na przykładzie języka polskiego jako obcego, Kraków.
• Seretny A., 2015b, W ciemnościach tunelu, czyli o zjawisku leksykalnego plateau, „Postscriptum Polonistyczne”, nr 2(16), s. 89–106.
• Seretny A., 2016, Słownictwo polskie w ćwiczeniach dla obcokrajowców, Kraków.
• Seretny A., Stefańczyk W., 2015, Między słownikiem a gramatyką – słowotwórstwo w perspektywie glottodydaktycznej, „Postscriptum Polonistyczne”, nr 2, s. 45–62.
• Sinclair J., 1991, Corpus, Concordance, Collocation, Oxford.
• Wray A., 2002, Formulaic Language and the Lexicon, Cambridge.

Identifiers

DOI

10.18778/0860-6587.27.22