Skuteczność instytucji referendum lokalnego w sprawie referendów tematycznych w kadencji 2014–2018

• Authors: Aleksandra Rosińska , Paweł Kozłowski

Title variants

EN

Effectiveness of the institution of a local referendum on thematic referenda in the 2014-2018

Abstracts

EN

The aim of the article is to analyze the local thematic referendum process in terms of: effectiveness, turnout and popularity. Therefore, we used the following methods: the content analysis of legal articles and statutes, and statistical analysis based on data obtained from the bank of the Central Statistical Office and the National Electoral Commission. We managed to draw conclusions: thematic referenda are characterized by: lower popularity, higher effectiveness regarding to local appeal referenda and high turnout in relation to all referenda conducted in the 2014–2018 term. Finally, we suggested potential changes that could positively affect the quality of the process and solve the indicated problems.

PL

Celem artykułu jest analiza procesu lokalnego referendum tematycznego pod względem: skuteczności, frekwencji oraz popularności. W artykule wykorzystaliśmy metody: analizy treści artykułów prawnych i ustaw oraz analizę statystyczną danych uzyskanych z banku Głównego Urzędu Statystycznego oraz Państwowej Komisji Wyborczej. Zgodnie z przeprowadzanymi badaniami udało nam się uzyskać następujące wnioski: referenda tematyczne charakteryzują się niższą popularnością, wyższą skutecznością wobec lokalnych referendów odwoławczych oraz wysoką frekwencją względem wszystkich przeprowadzonych referendów w kadencji 2014–2018. Zasugerowaliśmy potencjalne zmiany, które mogłyby pozytywnie wpłynąć na jakość procesu i rozwiązać wskazane problemy.

Keywords

PL

referendum lokalne; referendum tematyczne; samorząd terytorialny; partycypacja wyborcza

EN

local referendum; thematic referendum; local government system; electoral participation

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Eastern Review
• Year: 2022
• Volume: 11
• Issue: 1
• Pages: 181-197

Dates

published

2022

Contributors

author

Aleksandra Rosińska

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Studiów Międzynarodowych i Politologicznych

author

Paweł Kozłowski

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Studiów Międzynarodowych i Politologicznych

References

• Antoszewski, A., Herbut, R. 2004. Leksykon politologii. Wrocław: Atla2.
• Bartnicki, S. 2014. Lokalna egzekutywa u progu czwartej kadencji wyborów bezpośrednich. Wnioski z analizy ilościowej. Kwartalnik Naukowy OAP UW „e-Politikon”, s. 6–23.
• Cieśliński, P. 2016. Referendum lokalne w Polsce – ale jakie? Civitas et Lex 11/3, s. 28–37.
• Dahl, R. 1971. Polyarchy: participation and opposition. New Haven: Yale University Press.
• Dane statystyczne odnośnie referendów lokalnych w kadencji 2014–2018, https://bdl.stat.gov.pl/bdl/dane/podgrup/tablica (dostęp 13.01.2022).
• Danel, Ł. 2014. Lokalne referendum odwoławcze – rys historyczny i propozycje zmian. Zeszyty Naukowe. Cracow Review of Economics and Management 2, s. 5–19.
• Doliwa, A. 2014. Dopuszczalność referendum lokalnego na tle ustrojowym – między demokracją przedstawicielską a bezpośrednią. Samorząd Terytorialny 7–8, s. 141–147.
• Dolnicki, B. 2016. Samorząd terytorialny. Warszawa: Wolters Kluwers.
• Dzwończyk, J. 2011, Ekonomiczny nurt analiz społeczeństwa obywatelskiego. Zeszyty Naukowe. Cracow Review of Economics and Management 870, s. 5–15.
• Gabski, M. 2012. Udział sądów w procedurze przeprowadzania referendum lokalnego. Samorząd Terytorialny 7–8, s. 106–119.
• Garlicki, L. 2000. Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu. Warszawa: Wolters Kluwers.
• Jureczko, J., 2017. Referenda odwoławcze organów wykonawczych w Polsce w latach 2016–2017. Realny wpływ czy fikcja? Analiza wybranych przypadków. Acta Politica Polonica 4, s. 57–72.
• Konstytucja Federalna Konfederacji Szwajcarskiej. 2000. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. 1997, nr 78, poz. 232.
• Kotulski, M. 2017. Referendum lokalne. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 3, s. 109–118.
• Kowalik, J. 2014. Referendum odwoławcze w gminie – inicjatywa wyborców czy wybieranych? Political Preference 8, s. 127–143.
• Krótki przewodnik po referendum lokalnym, https://www.batory.org.pl/upload/files/Programy%20operacyjne/Masz%20Glos/Krotki_przewodnik_po_ref.pdf (dostęp 10.01.2022).
• Lewandowska-Malec, I. 2011. Skutek prawny referendum lokalnego. Studia Prawnicze 1, s. 99–113.
• Maciąg, A. 2013. Czy referendum lokalne w sprawie odwołania organu samorządu terytorialnego przed upływem kadencji to efektywny instrument demokracji bezpośredniej? W: Prawnicza i ekonomiczna biblioteka cyfrowa. Wrocław, s. 23–31.
• Marszałek-Kawa, J., Plecka, D. 2018. Leksykon wiedzy politologicznej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Mielcarek, P. 2014. Metoda case study w rozwoju teorii naukowych. Organizacja i Kierowanie 1, s. 105–117.
• Modrzejewski, A. 2010. Zakres przedmiotowy referendum lokalnego w świetle wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 26 lutego 2003 r. Samorząd Terytorialny 1–2, s. 84–93.
• Musiał-Karg, M. 2010. Głosowanie elektroniczne – nowe wyzwanie dla demokracji? Przegląd Politologiczny 4, s. 123–134.
• Musiał-Karg, M. 2017. Czym jest demokracja bezpośrednia? W: M. Rachwał (red.). Uwarunkowania i mechanizmy partycypacji politycznej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, s. 37–50.
• Olejniczak-Szałkowska, E. 2002. Referendum lokalne w świetle ustawodawstwa polskiego. Warszawa: Difin.
• Olejniczak-Szałowska, E. 2008. Wyniki referendum lokalnego i jego skutki w samorządzie terytorialnym. Samorząd Terytorialny 7–8, s. 15–31.
• Olejniczak-Szałowska, E. 2020. Przedmiot referendum lokalnego z perspektywy 30 lat doświadczeń. Samorząd Terytorialny 4, s. 52–63.
• Postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego-Ośrodek Zamiejscowy w Białymstoku z 17 marca 1995 r., SA/Bk 393/95. 1995. Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego 4, s. 189.
• Rachwał, M. 2014. Referenda w sprawie odwołania organu samorządu terytorialnego – doświadczenia lat 2010–2014. Kwartalnik Naukowy OAB UW „e-Politikon” 11, s. 77–98.
• Referenda lokalne w kadencji 2014–2018, http://referendumlokalne.pl/referenda-w-kadencji-2014-2018/ (dostęp 7.01.2022).
• Referendum lokalne merytoryczne, http://referendumlokalne.pl/referendum-lokalne-merytoryczne/ (dostęp 3.01.2022).
• Referendum lokalne: rewanż za wybory czy demokracja bezpośrednia? https://instytutsprawobywatelskich.pl/referendum-lokalne-rewanz-za-wybory-czy-demokracja-bezposrednia/ (dostęp 9.01.2022).
• Referendum w Jaśle, https://tvn24.pl/polska/jaslo-referendum-ws-likwidacji-strazy-miejskiej-ra513257-3292438 (dostęp 10.01.2022).
• Referendum w Jaśle w 2015 roku, https://prawonadrodze.org.pl/rerendum-jaslo-8-lutego-2015-r/ (dostęp 10.01.2022).
• Rost, A., Zawartowski, Ł. 1974. W sprawie form demokracji bezpośredniej. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 36, s. 1–14.
• Rulka, M. 2018. Sformułowanie pytania w referendum lokalnym w świetle orzecznictwa. Samorząd Terytorialny 7–8, s. 118–130.
• Rytel-Warzocha, A., 2011. Przedmiotowy zakres referendum lokalnego w Polsce. Studia Wyborcze 11, s. 29–45.
• Sagan, S. 2001. Prawo konstytucyjne Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze PWN.
• Tybuchowska-Hartlińska, K. 2014. Demokracja bezpośrednia na poziomie lokalnym. Czy obywatele chcą partycypacji? Political Preferences, s. 117–126.
• Ustawa z dnia 6 maja 1987 r. o konsultacjach społecznych i referendum. Dz.U. 1987, nr 14, poz. 83.
• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Dz.U. 1990, nr 16, poz. 95.
• Ustawa Konstytucyjna z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym. Dz.U. 1992, nr 84, poz. 426.
• Ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o referendum. Dz.U. 1995, nr 99, poz. 487.
• Ustawa z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym. Dz.U. 2000, nr 88, poz. 985.
• Ustawa z dnia 5 stycznia 2001 r. Kodeks wyborczy. Dz.U. 2011, nr 21, poz. 112.
• Ustawa z dnia 20 czerwca 2002 r. o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta. Dz.U. 2002, nr 113, poz. 984.
• Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. Dz.U. 2018, poz. 130.
• Uziębło, P. 2008. Ustawa o referendum lokalnym: komentarz. Warszawa: Oficyna.
• Wehling, H.G. 2007. Lokalne referendum odwoławcze – rys historyczny i propozycje zmian. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie 2, s. 5–19.
• Węglarz, B. 2007. Referenda lokalne w sprawie odwołania organów jednostek samorządu terytorialnego czwartej kadencji (2002–2006). Samorząd Terytorialny 7–8, s. 47–54.
• Węglarz, B. 2012. Ewolucja lokalnej demokracji bezpośredniej w Polsce po 1989 roku. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Wojdyła, K., Ciepielewski, M. 2015. Partycypacja referendalna mieszkańców województwa małopolskiego w latach 2006–2014 jako przejaw braku współpracy na poziomie lokalnym. Zarządzanie Publiczne 31, s. 299–311.
• Wójcik, M. 2015. Referendum lokalne w Polsce jako instrument demokracji bezpośredniej. Rynek – Społeczeństwo – Kultura 2, s. 33–38.
• Wójcik, M. 2016. Drabina partycypacji obywatelskiej na poziomie polskiego samorządu lokalnego. Studia i Materiały Wydziału Zarządzania i Administracji Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Jana Kochanowskiego w Kielcach 1, s. 215–229.
• Wynik Referendum z Jasła, https://www.jaslo4u.pl/znamy-oficjalne-wyniki-referendum-newsy-jaslo-18264 (dostęp 10.01.2022).
• Zakrzewski, T. 2020. Referendum lokalne: czas na reformę. Łódź: Fundacja Instytut Spraw Obywatelskich.

Identifiers

DOI

10.18778/1427-9657.11.12

Biblioteka Nauki

28766364