Okno jako przestrzeń liminalna (Samotnik i Sześciopalcy Wiktora Pielewina)

• Authors: Magdalena Ochniak

Title variants

EN

A Window as a Liminal Space (Victor Pelevin’s Hermit and Six-Toes)

Abstracts

EN

The window in Victor Pelevin’s works has numerous connotations, i.e. it is an element of the living space shaping the protagonist’s relationship with the outside world, defining his (i.e. the protagonist’s) position towards the world; it is a border (both spatial and ontological), as well as it is a link and a passage. Thus, the ambivalent characteristics of the window, its perception and feature all depend on the stance of a human beholder (or using literary terminology: a character, protagonist, and narrator) towards the window and his attitude towards the space with the window being its element. In Hermit and Six-Toes, the confined space in which the protagonists spend their entire lives is an oppressive territory, with the protagonists seeking a way to escape. The road to freedom leads, quite surprisingly, through a broken window, followed by a flight towards the sun. Thus, in this work, the window is treated as a threshold (liminal) zone, because a specific rite of passage and transformation of the characters takes place there or within. They grow to learn the truth and, rebelling in defence of their own lives, realise that they will either save themselves or succumb to the disastrous rhythm imposed on them by the world.

PL

Okno w utworach Wiktora Pielewina kryje w sobie liczne konotacje: jest elementem przestrzeni życiowej kształtującym relacje bohatera ze światem, określającym jego (czyli bohatera) pozycję wobec świata, jest granicą, łącznikiem, przejściem. Ambiwalentne cechy okna, jego postrzeganie i charakterystyka zależą zatem od pozycji człowieka-obserwatora (czy sięgając już po terminologię literaturoznawczą: postaci, bohatera, narratora) wobec okna i stosunku do przestrzeni, której elementem jest owo okno. W utworze Samotnik i Sześciopalcy zamknięta przestrzeń, w której bohaterowie spędzają całe swoje życie, jest opresyjnym terytorium, z którego bohaterowie poszukują drogi ucieczki i ocalenia. Prowadzi ona dość zaskakująco – przez rozbite okno. Jest więc ono w utworze traktowane jako strefa progowa (liminalna), ponieważ w jego miejscu czy obrębie dokonuje się swoisty obrzęd przejścia i przemiany bohaterów.

Keywords

PL

Wiktor Pielewin; współczesna literatura rosyjska; przestrzeń; okno; liminalność

EN

Victor Pelevin; contemporary Russian literature; space; window; liminality

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica
• Year: 2022
• Issue: 15
• Pages: 177-187

Dates

published

2022

Contributors

author

Magdalena Ochniak

• Uniwersytet Jagielloński, Wydział Filologiczny, Instytut Filologii Wschodniosłowiańskiej, Katedra Literaturoznawstwa Rosyjskiego, 33-332 Kraków, ul. Romana Ingardena 3

• https://orcid.org/0000000166073067

References

• Bolotnikova, Olesya. “Dom, dver i okno v ‘Vecherakh na khutore bliz Dikanki’ Gogolya i vostochnoslavyanskaya semiotika zhilishcha”. Imagologiya i komparativistika. No 1 (2016): 153–176.
• Kirlo, Khuan. Slovar simvolov. 1000 statei o vazhneishikh ponyatiyakh religii, literatury, arkhitektury, istorii. Moskva: Tsentrpoligraf, 2021.
• Kopaliński, Władysław. Słownik symboli. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm, 2001.
• Latawiec, Krystyna. Dukla – “omfalos” i miejsce peryferyjne. In: Od poetyki przestrzeni do geopoetyki, ed. E. Konończuk, E. Sidoruk. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2012: 49–70.
• Ochniak, Magdalena. Dekonstrukcja “nie-miejsca” w “Żółtej Strzale” Wiktora Pielewina. In: Topografie podróży, ed. A. Całek. Wrocław: Ośrodek Badawczy Facta Ficta, 2020: 271–282.
• Pielewin, Wiktor. Samotnik i Sześciopalcy. In: Omon Ra i inne opowieści. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B. 2007: 245–300.
• Słownik terminów literackich, ed. J. Sławiński. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo we Wrocławiu, 2008.
• Toporov, Viktor. K simvolike okna v mifopoeticheskoi traditsii. In: Balto-slavyanskie issledovaniya 1983. Moskva: Nauka, 1984: 164–185.
• Zholkovskii, Aleksandr. “Mesto okna v poeticheskom mire Pasternaka”. Rusian Literature. Vol. VI (1978): 1–38.
• Zielina, Jakub. “Mitologem jednooki–jednoręki w ujęciu Georges’a Dumézila”. Studia Religiologica. Vol. 46. No 4 (2013): 307–315.
• Zielina, Jakub. “Słowiańskie warianty mitologemu jednooki – jednoręki”. Studia Religiologica. Vol. 47. No 1 (2014): 49–65.

Identifiers

DOI

10.18778/1427-9681.15.15

Biblioteka Nauki

22446733