O (dez)iluzji oraz drogach i bezdrożach przeznaczenia w "Ofierze królewny" Jana Lemańskiego

• Authors: Hanna Ratuszna

Title variants

O (dez)iluzji oraz drogach i bezdrożach przeznaczenia w "Ofierze królewny" Jana Lemańskiego

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article analyses the phenomenon of identity crisis in a “modern man” (“at the threshold of modernity”). Lemański employs a fairy-tale convention, the result, however, is an anti-fairy-tale (to use Anna Czabanowska – Wróbel’s term). Irony, laughter or grotesque elements suggest that the literary intention of the author of Bajki was an interesting commentary on reality (critics, including Zenon Przesmycki, pointed the renaissance of fairy tales found in modernist literature). Lemański’s work is characterised by a somewhat careless approach to the form, which becomes the principle describing the world represented. The theme of destiny, the topos of wandering as well as initiation themes match the fairy-tale convention, albeit processed in an interesting way.

Keywords

PL

Jan Lemański; baśń; ironia; śmiech; modernizm; przeznaczenie; kryzys tożsamości; Jan Lemański; baśń; ironia; śmiech; modernizm; przeznaczenie; kryzys tożsamości

EN

fairy tale; irony; laughter; modernism; destiny; identity crisis

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
• Year: 2016
• Volume: 33
• Issue: 3
• Pages: 197-206

Dates

published

2017-05-29

Contributors

author

Hanna Ratuszna

• Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Filologiczny, Instytut Literatury Polskiej, Zakład Literatury Młodej Polski i Dwudziestolecia Międzywojennego

References

• Brzozowski Stanisław, Legenda Młodej Polski. Studia o strukturze duszy kulturalnej, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2001.
• Czabanowska-Wróbel Anna, Baśń w literaturze Młodej Polski, Universitas, Kraków 1994.
• Feldman Wilhelm, Współczesna literatura polska, wyd. 5, nakł. H. Altenberga i M. Arcta, Lwów–Warszawa 1908.
• Grzymała-Siedlecki Adam, Jan Lemański, w: Ludzie i dzieła, wybór A. Okońska, wstęp J. Krzyżanowski, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1967.
• Hendzel Włodzimierz, Ironista i marzyciel. O życiu i twórczości Jana Lemańskiego, Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Powstańców Śląskich, Opole 1984.
• Jabłonowski Władysław, Marzyciel i szyderca, w: tenże, Rozprawy i wrażenia literackie, G. Sennewald, Warszawa 1908.
• Jastrzębski Zdzisław, Baśniowy świat Leśmiana, „Kamena” 1967, nr 23/24, s. 34.
• Lemański Jan, Ofiara królewny. Powieść fantastyczna, Gebethner i Wolff, Lwów 1906.
• Tenże, Ofiara królewny. Powieść fantastyczna, wstęp i przypisy M. Puchalska, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1985.
• Leśmian Bolesław, Poezje zebrane, oprac. A. Madyda, wstęp M. Jakitowicz, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 1995.
• Ługowska Jolanta, Bajka w literaturze dziecięcej, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1988.
• Matuszewski Ignacy, Ofiara królewny, „Tygodnik Ilustrowany” 1907, nr 6, s. 116.
• Nietzsche Fryderyk, Niewczesne rozważania, przeł. M. Łukasiewicz, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków 1996.
• Nietzsche Fryderyk, Tako rzecze Zaratustra, przeł. W. Berent, Tenet, Gdynia 1991.
• Nietzsche Fryderyk, Poza dobrem i złem, przeł. S. Wyrzykowski, Gebethner i Wolff, Warszawa 1907.
• Nycz Ryszard, Język modernizmu. Prolegomena historycznoliterackie, Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej, Leopoldinum, Wrocław 1997.
• Podraza-Kwiatkowska Maria, Bacz człowiecze, co głęboka noc rzecze. Z rozważań nad literackim przeżywaniem nocy, w: Literatura, punkty widzenia, światopoglądy. Prace ofiarowane Marcie Wyce, red. D. Kozicka i M. Urbankowski, Universitas, Kraków 2008.
• Przesmycki Zenon, Jan Lemański, Bajki, „Chimera”, 1902, t. VI, z. 17, s. 305a–312a.
• Przesmycki Zenon, Wybór pism krytycznych, oprac. E. Korzeniewska, t. II, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1967.
• Sosnowski Jerzy, Śmierć czarownicy! Szkice o literaturze i wątpieniu, Semper, Warszawa 1993.
• Stala Marian, Pejzaż człowieka. Młodopolskie myśli i wyobrażenia o duszy, duchu i ciele, Baran i Suszyński, Kraków 1994.

Identifiers

DOI

10.18778/1505-9057.33.10