Wyimki z biografii jezuitów białoruskich

• Authors: Marek Nalepa

Title variants

Wyimki z biografii jezuitów białoruskich

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Empress Catherine II ignored Pope Clement XIV ’s suppression brief from 1773 and preserved the Belarusian branch of the Society of Jesus. The article draws attention to three important events in the history of this group: the Napoleonic campaign of 1812, restoration of the Order worldwide in 1814 and expulsion from Russia in 1820. These events are documented in sources which are discussed in the paper: an unfinished poem by Jan Mihanowicz, SJ, entitled Podróż XX. Jezuitów z Połocka do północnej Rosji w roku 1812 przed wejściem wojska francuskiego do Białej Rusi (The Trip of Jesuit Priests from Polotsk to Northern Russia in 1812 before the Advance of the French Army to Bela Rus) and the diaries of Jan Galicz, SJ, Wygnaniec z Białej Rusi (An Exile from Bela Rus).

Keywords

PL

jezuici; Ignacy Loyola; Połock; Mohylew; Aleksander I; Mihanowicz; Galicz; pamiętniki; jezuici; Ignacy Loyola; Połock; Mohylew; Aleksander I; Mihanowicz; Galicz; pamiętniki

EN

Jesuits; Ignatius of Loyola; Polotsk; Mohylew; Alexander I; Mihanowicz; Galicz; diaries

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
• Year: 2016
• Volume: 34
• Issue: 4
• Pages: 103-130

Dates

published

2017-01-27

Contributors

author

Marek Nalepa

• Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Filologiczny, Instytut Filologii Polskiej, Zakład Literatury Staropolskiej i Polskiego Oświecenia, al. Tadeusza Rejtana 16C, 35-959 Rzeszów

References

• Kochanowski Jan, Pieśń IX z Ksiąg wtórych, w: tegoż, Pieśni, wstęp i oprac. L. Szczerbicka‑Ślęk, wyd. 6, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław 2008, BN I, nr 100, s. 79.
• Loyola Ignacy św., Ćwiczenia duchowne, Wydawnictwo WAM, Kraków 2002, http://www.madel.jezuici.pl/inigo/ignacy_cd.html; dostęp: 2.01.2016 r.
• Mihanowicz Jan, Podróż XX. Jezuitów z Połocka do północnej Rosji w roku 1812 przed wejściem wojska francuskiego do Białej Rusi, Archiwum Prowincji Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego [APPPTJ] w Krakowie, rkps 285.
• Trembecki Stanisław, Oda na ruinę zakonu jezuitów, 1773, w: tegoż, Pisma wszystkie, wydanie krytyczne oprac. Jan Kott, t. 1, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1952, s. 122–124.
• Wiersze Józefa Morelowskiego, wyd. i wstęp oprac. E. Aleksandrowska, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław 1983, Zapomniani Poeci Oświecenia, [t. 2].
• Wygnaniec z Białej Rusi przez J. X. Jana Nep[omucena] Galicza, kapłana Towarzystwa Jezusowego, pisany w r. P. 1821 w Mont‑Morillionie we Francji, cz. 1–3, Archiwum Prowincji Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego [APPPTJ] w Krakowie, rkps 662.
• „Deon” 27 sierpnia 2014, http://www.deon.pl/religia/serwis‑papieski/aktualnosci‑papieskie/art,2339,franciszek‑do‑jezuitow‑wioslujmy‑razem.html; dostęp: 22.12.2015 r.
• Andrusiewicz Andrzej, Aleksander I. Wielki gracz: car Rosji – król Polski, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2015.
• Bzowski Teofil, Wielki wychowawca młodzieży, śp. O. J. Galicz, „Nasze Wiadomości” 1923, nr 6, s. 11–16.
• Chemperek Dariusz, „Castus Joseph” Szymona Szymonowica. Problematyka antropologiczna i teologiczna, w: Szymon Szymonowic – poeta wciąż aktualny. Materiały z sesji naukowej. Zamość 24 października 2008 r., pod red. D. R. Kawałko, Księżnica Zamojska im. Stanisława Kostki Zamoyskiego, Zamość 2008, s. 55–63.
• Demkowicz Agata, Wypędzenie jezuitów z Imperium Rosyjskiego na podstawie fragmentów „Wygnańca z Białej Rusi” Jana Galicza, „Tematy i Konteksty” 2012, nr 2 (7): Z archiwum polonisty, pod red. M. Stanisza i Z. Ożoga, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, s. 54–69.
• Drzymała Kazimierz SJ, Wspomnienia naszych zmarłych 1820–1982, t. 1, Kuria Prowincji Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego, Kraków 1982, s. 12–13.
• Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564–1995, oprac. L. Grzebień przy współpracy zespołu jezuitów, Wydawnictwo WAM, Kraków 2004.
• Gonsalves da Cámara Ludwik, Memoriale czyli Diariusz o św. Ignacym Loyoli 1555, tłum. Mieczysław Bednarz SJ, Wydawnictwo WAM, Kraków 1995, nr 182.
• Grygiel Stanisław, Sens cierpienia w przemijającym świecie, w: Jezuicka „ars educandi”. Prace ofiarowane Księdzu Profesorowi Ludwikowi Piechnikowi SJ, pod red. M. Wolańczyk i S. Obirka SJ, Wydawnictwo WAM, Kraków 1995, s. 79–94.
• Grzebień Ludwik SJ, Wskrzeszenie zakonu jezuitów, „Życie Duchowe” 2014 (zima), nr 77, s. 73.
• http://jezuici.pl/dziekczynienie‑za‑wskrzeszenie‑tj; dostęp: 22.12.2015 r.
• Kadulska Irena, Akademia Połocka. Ośrodek kultury na Kresach 1812–1820, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2004.
• Kacprzak Marta M., Myśl o Bogu i człowieku w „Żywocie Józefa” Mikołaja Reja, Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2003.
• Krupiński Wiesław, Ksiądz Jan Galicz, pedagog jezuicki XIX wieku, Kraków 1996.
• Litak Stanisław, Jezuici na tle innych zakonów męskich w Polsce w XV–XVIII wieku, w: Jezuici a kultura polska. Materiały sympozjum z okazji Jubileuszu 500‑lecia urodzin Ignacego Loyoli (1491–1991) i 450‑lecia powstania Towarzystwa Jezusowego (1540–1990), Kraków, 15–17 lutego 1991 r., pod red. L. Grzebienia SJ, S. Obirka SJ, Wydawnictwo WAM, Kraków 1993, s. 185–199.
• Lowney Chris, Heroiczne przywództwo. Tajemnice sukcesu firmy istniejącej ponad 450 lat, tłum. Łukasz Malczak, Wydawnictwo WAM, Kraków 2011.
• Morawski Konrad, Wykaz przedmiotów z kościoła jezuitów w Połocku przetransportowanych w 1843 r. na zamek warszawski, „Hereditas Monasteriorum” 2013, vol. 3, s. 337–346.
• Nalepa Marek, „O roku ów! kto ciebie widział w naszym kraju!…” Ucieczka jezuitów połockich przed wojskami napoleońskimi w 1812 roku w poetyckiej relacji Jana Mihanowicza SJ, w: Staropolskie i oświeceniowe tematy i preteksty, pod red. J. Kowal, M. Nalepy, R. Magrysia, Wydawnictwo UR, Rzeszów 2016, s. 145–205.
• Olszewska Maria Jolanta, „Dzieje Józefa” w komediowym ujęciu Włodzimierza Perzyńskiego, w: Biblia w literaturze polskiej: romantyzm – pozytywizm – Młoda Polska, pod red. E. Jakiela i J. Mosakowskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2013, s. 79–101.
• O’Malley John SJ, To Travel to Any Part of the World: Jerónimo Nadal and the Jesuit Vocation, “Studies in the Spirituality of Jesuits 16” 1984, nr 2.
• Skarb Kościoła. „Ćwiczenia duchowe” w praktyce, praca zbiorowa pod red. T. Hajduka SJ, Wydawnictwo WAM, Kraków 2000.
• Teusz Leszek, „Paralele dwóch świętych Józefów Starego i Nowego Testamentu…” (1749) Jana Kajetana Bernarda Jabłonowskiego a wcześniejsze literackie interpolacje historii Józefa egipskiego w literaturze polskiej, w: W kręgu apokryfów, pod red. E. Jakiela i J. Mosakowskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2015, s. 75–92.
• Wolska Barbara, Polityczne aspekty kasaty zakonu jezuitów w poezji czasów sejmu delegacyjnego. W kręgu obiadów czwartkowych: Rzewuski, Naruszewicz, Trembecki o kasacie, „Prace Polonistyczne” 1979, t. 35, s. 53–79.
• Wolska Barbara, Polityczne aspekty kasaty zakonu jezuitów w poezji czasów sejmu delegacyjnego. Wyniki kasaty w świetle tej poezji, „Prace Polonistyczne” 1982, t. 38, s. 5–32.
• Załęski Stanisław SJ, Historia zniesienia jezuitów w Polsce i ich zachowanie na Białej Rusi, t. 2, Lwów 1875.
• Załęski Stanisław, Jezuici w Polsce, t. 5: Jezuici w Polsce porozbiorowej 1773–1905, cz. 1: 1773–1820, Kraków 1906.

Identifiers

DOI

10.18778/1505-9057.34.09