Report and lament – Zalman Gradowski’s notes from Auschwitz

• Authors: Kazimierz Adamczyk
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The notes by Zalman Gradowski, one of the leaders of the rebellion of the Sonderkommando in Auschwitz-Birkenau, are one of the most important Holocaust documents created by its victims right from its epicentre as the crime progressed. Their fragments were published in Poland and Israel. Gradowski was a religious Jews from Grodno. At the camp, he prayed every day, and wrote down details of each transport. His family: mother, wife, and children, were murdered in the gas chambers immediately upon arriving at Auschwitz. The author of the article analysed the literary value of this exceptional document, which consists of diary notes of a narrative nature, and evocative lyrical passages being a discussion with God deeply rooted in Judaic traditions. Thus, one reads an account of the nature of a report and lament. That exceptional – given its place of origin and literary value – record of the crime, and the suffering of the victims of the Holocaust urges one to ask once more about the inexpressibility of Shoah.

Keywords

EN

Zalmen Gradowski; the Holocaust; Auschwitz-Birkenau; Jews; Sonderkommando; gas chambers; testimony; literariness

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
• Year: 2017
• Volume: 46
• Issue: 8
• Pages: 187-203

Dates

published

2018-05-11

Contributors

author

Kazimierz Adamczyk

• Associate Professor; Chair of History of the Polish Literature of the 20th Century, Faculty of Polish Studies, Jagiellonian University

References

• Cohen Nathan, “«Diaries» of the Sonderkommando”, in: Anatomy of the Auschwitz Death Camp, Yisrael Gutman and Michael Berenbaum (eds.), Indiana University Press, Bloomington 1998, pp. 522–534.
• Czech Danuta, Kalendarz wydarzeń w KL Auschwitz, Wydawnictwo Państwowego Muzeum w Oświęcimiu-Brzezince, Oświęcim 1992.
• Delaperrière Maria, “Świadectwo jako problem literacki”, Teksty Drugie 2006, issue 3, pp. 59–70.
• Eaglestone Robert, The Holocaust and the Postmodern, Oxford University Press, Oxford 2004.
• Foley Barbara, “Fact, Fiction, Fascism. Testimony and Mimesis in Holocaust Narratives”, Comparative Literature 1982, issue 34, pp. 330–360.
• Friedländer Saul, Czas eksterminacji. Nazistowskie Niemcy i Żydzi 1939–1945, trans. Sławomir
• Kupisz, Anna Maria Nowak, Krzysztof Masłowski, Prószyński Media, Warsaw 2010.
• Gradowski Zalmen, List, Dziennik, trans. Bernard Mark, amended by Roman Pytel, in: Wśród koszmarnej zbrodni. Rękopisy członków Sonderkommando (2nd special edition of Zeszyty Oświęcimskie,2nd edition, 1972), pp. 131–162.
• Gradowski Zalmen, “Wolny człowieku wiedz, że to jest ogień z piekła…”, Pro memoria 2006, issue 25, pp. 35–44.
• Gradowski Zalmen, Noc księżycowa, trans. Elżbieta Golińska, in: Cywiński Piotr M.A., Zagłada w pamięci więźniów Sonderkommando, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Oświęcim2015, pp. 69–82.
• Greif Gideon, „…płakaliśmy bez łez…”. Relacje byłych więźniów żydowskiego Sonderkommando z Auschwitz, trans. J. Kapłon, scientific advisory F. Piper, P. Setkiewicz, Żydowski InstytutHistoryczny, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Warsaw–Oświęcim 2001.
• Kielar Wiesław, Anus mundi, foreword Mieczysław Kieta, Atut, Wrocław 2004.
• Lang Berel, “Przedstawienie zła: etyczna treść a literacka forma”, trans. Anna Ziębińska-Witek, Literatura na Świecie 2004, issue 1–2, pp. 15–63.
• Laub Dori, “Zdarzenie bez świadka: prawda, świadectwo, oraz ocalenie”, trans. Tomasz Łysak, Teksty Drugie 2007, issue 5, pp. 118–129.
• Leociak Jacek, Tekst wobec Zagłady. O relacjach z getta warszawskiego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2016.
• Levi Primo, Pogrążeni i ocaleni, trans. Stanisław Kasprzysiak, Wydawnictwo Literackie, Krakow 2007.
• Mark Bernard, “O rękopisie Załmena Gradowskiego”, in: Wśród koszmarnej zbrodni. Rękopisy członków Sonderkommando (2nd special edition of Zeszyty Oświęcimskie, 2nd edition, 1972),pp. 127–130.
• Roskies David, “Wartime Victim Writing in Eastern Europe”, in: Literature of the Holocaust, Alan Rosen (ed.), Cambridge University Press, Cambridge 2013, pp. 15–32.
• Szwarc Zając Anna, “Willy, przyjaciel prawdziwy czy wymyślony? Rozważania nad polskim i włoskim tłumaczeniem książki «Szukajcie w popiołach»”, Zagłada Żydów. Studia i Materiały 2012, vol. 8, pp. 403–418.
• Wygodzki Stanisław, “W sercu piekła”, Nowiny-Kurier 1977, issue 157, p. 8.
• Zaklinowski David, Sanctification of the Moon. Kiddush Levanah, the blessing on the moon [online], chabad.org/library/article_cdo/aid/1904288/jewish/Sanctification-of-the-Moon.htm [accessed on 15.05.2016].
• Zawodny Marta, “Świadectwo śmierci Innego w zapiskach Załmena Gradowskiego”, Rocznik Antropologii Historii 2013, issue 1, pp. 241–250.

Identifiers

DOI

10.18778/1505-9057.46.09