Kilka uwag do biografii i działalności publicystycznej Marii Ilnickiej

• Authors: Dorota Samborska-Kukuć

Title variants

Kilka uwag do biografii i działalności publicystycznej Marii Ilnickiej

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Biogramy Marii Ilnickiej, znanej przede wszystkim jako redaktorka „Bluszczu”, mają wiele usterek i niedookreśleń wynikających z zaniedbań kwerend archiwalnych, jak również pobieżnego zaledwie dotknięcia poszczególnych zagadnień. Niedostatecznie zbadana też została atrybucja manifestu powstańczego z 1863 r. –przypisanie autorstwa Ilnickiej. Dopowiedzeń wymaga także formuła propagowania konserwatywnego światopoglądu publicystki, stroniącej od ruchów emancypacyjnych, a projektującej kobietom bardzo wąskie pole aktywności, przez co „Bluszcz” był – wbrew powszechnym sądom – pismem niefeministycznym. Artykuł podejmuje te kwestie, pewne rozstrzygając, inne zaś sygnalizując.

EN

The biodata of Maria Ilnicka, known predominantly as the editor of “Bluszcz”, is deeply flawed and imprecise, due to faulty archive research and a superficial approach to certain aspects. One issue that has not been sufficiently explored is attributing the authorship of the 1863 uprising manifesto to Ilnicka. Another detail that requires clarification is the method of promulgating the editor’s conservative point of view, shying from emancipatory movements and severely limiting women’s sphere of activity, which resulted in “Bluszcz” being a non-feminist periodical, despite public opinion to the contrary. The paper highlights these and related issues, adjudicating some and merely touching on the others.

Keywords

PL

Maria Ilnicka; Manifest 22 stycznia 1863 roku; „Bluszcz”; Apolonia Plewińska; Maria Ilnicka; Manifest 22 stycznia 1863 roku; „Bluszcz”; Apolonia Plewińska

EN

Maria Ilnicka; 1863 Uprising Manifesto; „Bluszcz” magazine; Apolonia Plewińska

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
• Year: 2018
• Volume: 48
• Issue: 2
• Pages: 375-388

Dates

published

2019-01-07

Contributors

author

Dorota Samborska-Kukuć

• Zakład Literatury Pozytywizmu i Młodej Polski, Uniwersytet Łódzki

References

• USC Warszawa/cyrkuł III, [w:] Archiwum Państwowe w Warszawie (APW], sygn. 185, nr aktu 45 z roku 1823.
• USC Warszawa/cyrkuł VII, [w:] APW, sygn. 189, nr aktu 527 z roku 1824.
• USC Warszawa/cyrkuł VII, [w:] APW, sygn. 189, nr aktu 712 z roku 1825.
• USC Warszawa/parafia św. Andrzeja, [w:] APW, sygn. 159, akt nr 518 z roku 1849.
• USC Warszawa/parafia św. Jana Chrzciciela, [w:] APW, sygn. 161, akt nr 576 z roku 1827.
• USC Warszawa/parafia św. Krzyża, [w:] APW, sygn. 158, akt nr 482 z roku 1828.
• USC Warszawa/parafia Nawiedzenia NMP, [w:] APW, sygn. 160, nr aktu 98 z roku 1827.
• USC Warszawa/parafia Wszystkich Świętych, [w:] APW, sygn. 1219, akt nr 688 z roku 1897.
• USC Warszawa/parafia Wszystkich Świętych, [w:] APW, sygn. 1219, nr aktu 696 z roku 1881.
• Bruchnalska M., Ciche bohaterki. Udział kobiet w powstaniu styczniowym, Miejsce Piastowe 1933.
• Dubiecki M., Wspomnienia Matki i Córki z powstania 1863 roku, Emilii Heurichowej i Teodory z Heurichów Kiślańskiej [rec.], „Kwartalnik Historyczny” 1919, t. 33, s.130–136.
• Dutka W., Kobiety w powstaniu styczniowym w świetle historiografii powstańczej 1863‒1918, „Studia Gdańskie” 2014, s. 265–276.
• Franke J., Polska prasa kobieca w latach 1820–1918, Warszawa 1999.
• Gawin M., Przeciw emancypacji kobiet, „Teksty Drugie” 2011, nr 4, s. 235–252.
• Gliński K., Maria Ilnicka, „Bluszcz” 1897, nr 36, s. 282.
• Górski K., Stanisław Krzemiński. Człowiek i pisarz, Warszawa 1985.
• Hulewiczowa M., Ilnicka Maria, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 10, Wrocław–Warszawa–Kraków 1962–1964, s. 155–156.
• Ilnicka M., Apolonia Plewińska, „Bluszcz” 1873, nr 3, s. 17–18.
• Jankowski E., Z różnych sfer. Studia i portrety, Warszawa 1994.
• Kalinowska-Witek B., Maria Ilnicka – wychowawczyni rodziców, „Rocznik Lubelski” 2010, t. 29, s. 269–279.
• Kobieta i świat polityki. Polska na tle porównawczym w XIX i w początkach XX wieku, red. A. Żarnowska, A. Szwarc, Warszawa 1994.
• Kobieta w poezji polskiej. Głosy poetów o kobiecie, Warszawa 1907.
• Kobiety i mężczyźni z kolorowych czasopism, red. A. Łysak, E. Zierkiewicz, Wrocław 2010.
• Kowalczyk I., Matki Polki, Chłopcy i Cyborgi… Sztuka i feminizm w Polsce, Poznań 2010.
• Kraushar A., Wtorki Marii Ilnickiej, [w:] A. Kraushar, Polki twórcze czasów nowszych, Warszawa 1929.
• Kultura spod znaku gender, red. K. Kujawińska-Courtney, M. Sosnowska, Łódź 2013.
• Massalski A., Nauczyciele szkół średnich rządowych męskich w Królestwie Polskim 1833–1862. Słownik biograficzny, Warszawa 2007.
• Paja A., 1884. Rok z biografii lekturowej czytelniczek „Bluszczu”, „Świtu” oraz „Tygodnika Mód i Powieści”, „Bibliotekarz Podlaski” 2014, R. 15, nr 1, s. 11–27.
• Pamiętnik Jana Maykowskiego, Lwów 1909.
• Pług A. [A. Pietkiewicz], Maria Ilnicka, „Biblioteka Warszawska” 1897, t. 4, z. 1, s. 117.
• Polska w pieśni 1863 r., zebr. i ułoż. S. Lam, A. Brzeg-Piskozub, Lwów 1913.
• Postawy i aktywność kobiet w czasie powstania styczniowego 1863–1864 , red. T. Kulak i in., Wrocław 2013.
• Szczęsna [J. z Bąkowskich Cybulska], Wspomnienie, „Bluszcz” 1897, nr 36, s. 283.
• U podstaw tożsamości pedagogiki. Wielowymiarowość pedagogiki, biografistyka, historia, red. R. Skrzyniarz i in., Lublin 2012.
• Walczewska S., Damy, rycerze i feministki. Kobiecy dyskurs emancypacyjny w Polsce, Kraków 1999.
• Witczak D., Stefania Podhorska-Okołów – ostatnia redaktorka „Bluszczu”, „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia Ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia II” 2003, s. 213–224.
• Zaleski A., Towarzystwo warszawskie. Listy do przyjaciółki przez baronową XYZ, Warszawa 1971.
• Załęczny J., Powstanie Styczniowe „wojną kobiecą”, „Niepodległość i Pamięć” 2013, nr 1–2(41–42), s. 87–98.
• Znani i nieznani Ziemi Radomskiej, t. 2, red. Cz. Zwolski, Radom 1988.
• Życie prywatne Polaków w XIX wieku. „Portret kobiecy” Polki w realiach epoki, red. J. Kita i in., Łódź–Olsztyn 2014.

Identifiers

DOI

10.18778/1505-9057.48.24