Kryminał muzyczny? Refleksje na marginesie powieści kryminalnych Jana Antoniego Homy

• Authors: Maria Berkan-Jabłońska

Title variants

Kryminał muzyczny? Refleksje na marginesie powieści kryminalnych Jana Antoniego Homy

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł wychodzi od przypomnienia jeszcze dziewiętnastowiecznych związków prozy detektywistycznej i muzyki klasycznej, realizowanych np. w utworach Charlesa Dickensa i Artura Conan Doyle’a. Na tym tle omówione zostają dwie współczesne powieści autorstwa Jana Antoniego Homy: Altowiolista i Ostatni koncert, które na gruncie polskiego piśmiennictwa tworzą odrębny nurt kryminału muzycznego. Dalsza analiza dotyczy wybranych aspektów tychże powieści, decydujących o ich muzycznym charakterze, np.: konstrukcja bohaterów i świat przedstawiony, schemat kompozycyjny, dygresje publicystyczno-eseistyczne. W zakończeniu stawiane jest pytanie o cel, jaki można przypisać wymienionym tekstom, oraz o ich potencjalnego odbiorcę.

EN

This article begins with addressing the 19th century relationships between the detective story and classical music, which were found, for example, in Charles Dickens’ or Arthur Conan Doyle’s works. Against this background, two of Jan Antoni Homa’s novels, Altowiolista (The Altoviolist) and Ostatni koncert (The Last Concert) are discussed as forming a separate musical detective story stream in the Polish literature. Further analysis concerns chosen aspects of these stories, the aspects which determine their musical nature, such as: the structure of the literary characters, the world depicted, the composition, the journalistic or essayistic digressions. A question is posed about the purpose of these works and about their potential readers.

Keywords

PL

powieść kryminalna; relacje między literaturą a muzyką; muzyczność w literaturze; Jan Antoni Homa; muzyka klasyczna; powieść kryminalna; relacje między literaturą a muzyką; muzyczność w literaturze; Jan Antoni Homa; muzyka klasyczna

EN

Crime Novel; Relationships between Literature and Music; Musicality in Literature; Jan Antoni Homa; Classical Music

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
• Year: 2019
• Volume: 52
• Issue: 1
• Pages: 249-271

Dates

published

2019-03-28

Contributors

author

Maria Berkan-Jabłońska

• Uniwersytet Łódzki, Instytut Filologii Polskiej i Logopedii, Zakład Literatury i Tradycji Romantyzmu; ul. Pomorska 171/173, 90-236 Łódź

• https://orcid.org/0000-0002-7137-6094

References

• Biała Alina, Literatura i muzyka. Korespondencje sztuk, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa–Bielsko-Biała 2011.
• Biłas-Pleszak Ewa, Słowa jak klawisze – o muzyczności Preludiów Peera Hultberga, w: Literatura – muzyka. O postrzeganiu związków muzyki z literaturą, red. Wojciech Piotrowski, Wydawnictwo Astra; Wydawnictwo Naukowe Piotrkowskie, Łódź [Piotrków Trybunalski] 2011, s. 181–195.
• Conan Doyle Arthur, Księga wszystkich dokonań Sherlocka Holmesa, przeł. z ang. Anna Krochmal & Robert Kędzierski, Marta Domagalska, Zofia Wawrzyniak, wyd. 3, Wydawnictwo Rea, Warszawa 2014.
• Dalhaus Carl, Estetyka muzyki, przeł. z jęz. niem., wstępem i przypisami opatrzył Zbigniew Skowron, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007.
• Dickens Charles, Tajemnica Edwina Drooda, tłum. Jan Stanisław Zaus, Wydawnictwo Replika, Zakrzewo 2010.
• Glosariusz terminów muzycznych, wybór haseł i opracowanie edycji: Janusz Jusiak http://bacon.umcs.lublin.pl/~jjusiak/dokumenty/konwersatoria/GlosariuszMuzyczny.pdf [dostęp: 31.07.2018].
• Hejmej Andrzej, Muzyczność dzieła literackiego, Wydawnictwo Funna, Wrocław 2001.
• Hejmej Andrzej, Muzyka w literaturze. Perspektywy komparatystyki interdyscyplinarnej, Universitas, Kraków 2012.
• Homa Jan Antoni, Altowiolista, Wydawnictwo SOL, Warszawa 2009.
• Homa Jan Antoni, Ostatni koncert, Wydawnictwo Mg, Warszawa 2012.
• Jusiak Janusz, Między zdarzeniem dźwiękowym a znaczeniem. Szkice z filozofii muzyki, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2013.
• Makowiecki Tadeusz, Muzyka w twórczości Wyspiańskiego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Toruń 1955.
• Marek Tadeusz, Schubert, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1974.
• Piotrowski Wojciech, Muzyka Fryderyka Chopina w literackich kreacjach poetów polskich (C. Norwid, K.I. Gałczyński, M. Jachimowicz), w: Literatura – muzyka. O postrzeganiu związków muzyki z literaturą, red. Wojciech Piotrowski, Wydawnictwo Astra; Wydawnictwo Naukowe Piotrkowskie, Łódź [Piotrków Trybunalski] 2011, s. 237–254.
• Słojewska Ilona, Muzyka i słowa; on-line: http://www.teatrdlawas.pl/artykuly/819-muzyka-i-slowa [dostęp: 10.07.2017].
• Słojewska Ilona, wywiad z Janem Antonim Homą: Próbuję odczytywać znaki rozsiane w różnych punktach codzienności; on-line: http://www.przystan-literacka.pl/index.php?show=3066 [dostęp: 31.07.2017].
• Stachyra Krzysztof, Podstawy muzykoterapii, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2014.
• Stańczyk Antoni, Muzyka i etyka, „Estetyka i krytyka” 7/8 (2/2004–1/2005), s. 87–93.
• Stegmaier Werner, Śmierć i myślenie, „Analiza i Egzystencja” 2006, nr 4 (Z języka niemieckiego przełożył Wojciech Krzymiński. Przekład przejrzeli Jaromir Brejdak i Arkadiusz Chrudzimski), s. 45–64.
• Szagdaj Nadia, Kroniki Klary Schulz. Zniknięcie Sary, Wydawnictwo Bukowy Las, Wrocław 2014.

Identifiers

DOI

10.18778/1505-9057.52.15