Od Baudelaire’a do Mallarmégo. W poszukiwaniu ideału muzyczności

• Authors: Anna Opiela-Mrozik

Title variants

Od Baudelaire’a do Mallarmégo. W poszukiwaniu ideału muzyczności

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł podejmuje temat ewolucji w postrzeganiu ideału literackiej muzyczności wśród przedstawicieli francuskiego symbolizmu koncentrując uwagę zwłaszcza twórczość Baudelaire’a i Mallarmégo. Pierwszy z nich, uważany za prekursora symbolizmu, stosował prozodię, co można zaobserwować w jego twórczości łączącej różne sztuki i wykorzystującej tematy muzyczne do budowania metaforycznych ujęć malarstwa i poezji. Natomiast poezja Mallarmégo zbliża się do muzyki na poziomie formy. Wykorzystanie akustycznego aspektu tekstu, charakterystyczne dla poezji Verlaine, przechodzi przez sztuczny system instrumentacji słownej René Ghila. Z kolei, utwory Villiers de l’Isle Adama i Jules Laforgue’a pokazują, że tematy muzyczne są stopniowo marginalizowane, co otwiera drogę do milczenia. To zupełna cisza, która w najlepszy sposób przedstawia ideał muzyczności Mallarmégo jako cichy koncert, rozbrzmiewający w umyśle czytelnika.

EN

This article undertakes the topic of the evolution in perceiving the ideal of literary musicality among representatives of French symbolism, taking into account Baudelaire and Mallarmé. The former, who is considered to be the precursor of symbolism, used prosody and combined the arts and music to convey the metaphor of painting and poetry. On the other hand, in Mallarmé’s oeuvre, it is poetry that moves closer to music on the level of form. Next, the utilization of the acoustic aspect of text, which is characteristic of Verlaine, is degraded in René Ghil’s artificial system of verbal instrumentation. The work of Villiers de l’Isle Adam and Jules Laforgue shows that music-related topics are gradually set aside and the music theme is softened and gives way to silence. Silence itself is the best way that presents Mallarmé’s ideal of musicality as a silent concert that resonates in the reader’s mind.

Keywords

PL

muzyczność; korespondencje sztuk; francuski symbolism; ideał; cisza; muzyczność; korespondencje sztuk; francuski symbolism; ideał; cisza

EN

Musicality; Correspondences; French Symbolism; Ideal; Silence

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
• Year: 2019
• Volume: 52
• Issue: 1
• Pages: 275-289

Dates

published

2019-03-28

Contributors

author

Anna Opiela-Mrozik

• Uniwersytet Warszawski, Instytut Romanistyki, Zakład Literaturoznawstwa Francuskiego; ul. Dobra 55, 00-312 Warszawa

• https://orcid.org/0000-0002-4349-0631

References

• Albrecht Florent, L’objet musical chez Mallarmé, instrument des fuites, w: Mallarmé et la musique, la musique et Mallarmé, redakcja Antoine Bonnet, Pierre-Henry Frangne, Presses Universitaires de Rennes 2016, s. 79–96.
• Baudelaire Charles, Kwiaty zła, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1958.
• Baudelaire Charles, OEuvres complètes, ed. Yves Gérard Le Dantec, Claude Pichois, Gallimard, Paris 1961.
• Baudelaire Charles, Rozmaitości estetyczne, przekł. Joanna Guze, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2000.
• Bernard Suzanne, Mallarmé et la musique, Librairie Nizet, Paris 1959.
• Buchs Arnaud, Une pensée du langage, w: Mallarmé et la musique, la musique et Mallarmé, redakcja Antoine Bonnet, Pierre-Henry Frangne, Presses Universitaires de Rennes 2016, s. 47–58.
• Dąbrowski Stanisław, „Muzyka w literaturze”. (Próba przeglądu zagadnień), w: Muzyka w literaturze. Antologia polskich studiów powojennych, redakcja Andrzej Hejmej, Universitas, Kraków 2002, s. 145–169.
• Estay Stange Verónica, Sens et musicalité. Les voix secrètes du symbolisme, Classiques Garnier, Paris 2014.
• Guze Joanna, Nieomylny Baudelaire, w: Charles Baudelaire, Rozmaitości estetyczne, przekł. Joanna Guze, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2000, s. 5–16.
• Hejmej Andrzej, Muzyczność dzieła literackiego, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2012.
• Hejmej Andrzej, Muzyka w literaturze. Perspektywy komparatystyki interdyscyplinarnej, Universitas, Kraków 2008,
• Lacoue-Labarthe Philippe, Musica Ficta (Figures de Wagner), Christian Bourgeois, Paris 1991.
• Mallarmé Stéphane, OEuvres complètes, ed. Henri Mondor et G.-Jean Aubry, Gallimard, Paris 1945.
• Mallarmé Stéphane, Rzut kośćmi nigdy nie zniesie przypadku, przekł. Tomasz Różycki, Korporacja Ha!art, Kraków 2005.
• Mallarmé Stéphane, Wybór poezji, redakcja Adam Ważyk, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1980.
• Markowski Michał Paweł, Nicość i czcionka. Wprowadzenie do lektury „Rzutu kośćmi” Stéphane’a Mallarmé, w: Stéphane Mallarmé, Rzut kośćmi nigdy nie zniesie przypadku, przekł. Tomasz Różycki, Korporacja Ha!art, Kraków 2005, s. 9–23.
• Sand George, Impressions et souvenirs, Michel Lévy Frères, Paris 1873.
• Starzyński Juliusz, O romantycznej syntezie sztuk. Delacroix, Chopin, Baudelaire, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1965.
• Śniedziewski Piotr, Mallarmé – Norwid. Milczenie i poetycki modernizm we Francji oraz w Polsce, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2008.
• Tibi Laurence, La Lyre désenchantée. L’nstrument de musique et la voix humaine dans la littérature du XIXe siècle, Honoré Champion, Paris 2003.
• Woronow Ilona, Romantyczna idea korespondencji sztuk. Stendhal, Hoffmann, Baudelaire, Norwid, Wydawnictwo UJ, Kraków 2008.
• Zieziula Grzegorz, „Tannhäuser” Wagnera w Paryżu: zachwyt Baudelaire’a, śmiech Scuda i ironia Fiorentina, „Muzyka w Mieście”, 06/2013, s. 34–36.

Identifiers

DOI

10.18778/1505-9057.52.16