Co jest przedmiotem krytyki muzycznej? Pytania wokół pewnego pojedynku na argumenty w Chińskim fortepianie Étienne’a Bariliera

• Authors: Elżbieta Zarych

Title variants

Co jest przedmiotem krytyki muzycznej? Pytania wokół pewnego pojedynku na argumenty w Chińskim fortepianie Étienne’a Bariliera

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł podejmuje temat przedmiotu krytyki muzycznej, a szczególnie praktyki wykonawczej, zadając podstawowe pytanie o to, co podlega ocenie i co decyduje o wartościowaniu wykonania danego utworu. Punkt odniesienia stanowi teoretyczne przedstawienie krytyka muzycznego i krytyki muzycznej, m.in. ich definicje, czynniki obiektywne i subiektywne wpływające na kształt opinii itd. Z teorią, niepotrafiącą uchwycić tego, co efemeryczne, okazjonalne, subiektywne, ludzkie, w której obiektywny opis niekiedy graniczy z życzeniowym, zestawiona została sytuacja przedstawiona w literaturze, operującej, jak to sztuka, szerszymi możliwościami. Zasadniczą część artykułu stanowi więc interpretacja błyskotliwej powieści w blogach pt. Chiński fortepian Étienne’a Bariliera, szwajcarskiego pisarza i filozofa. Interpretacja koncentruje się na pojedynku na recenzje, na argumenty skupione wokół występu na letnim festiwalu chińskiej pianistki Mei Jin, co pozwala w szerszym kontekście podjąć temat pracy krytyka i przedmiotu krytyki muzycznej w ogóle. Postawione zostają pytania o osobę wykonawcy (umiejętności, wygląd, kraj pochodzenia, kulturę), kontekst innych wykonawców, czas, miejsce i warunki wykonania (w tym oddziaływanie różnych zmysłów), oraz osobę samego krytyka, w tym nie tylko jego gust i kompetencje, ale wszystko, co kształtuje go jako człowieka. Ostatecznie otrzymujemy kilka odpowiedzi i mnóstwo pytań, które pozwalają nam naświetlić pewne kwestie na nowo.

EN

This article deals with the topic of musical criticism, especially performance practice, asking a basic question about what is evaluated and what determines the value of the performance of a work. The reference point is a theoretical presentation of a music critic and musical criticism, including their definitions, objective and subjective factors influencing opinions, etc. A juxtaposition is made between the theory that cannot capture what is ephemeral, occasional, subjective, human, in which the objective description sometimes borders on wishful thinking, and the situation presented in the literature, operating as art, and more possibilities. The essential part of the article is thus an interpretation of a brilliant novel in blogs entitled Chinese piano by Étienne Barilier, a Swiss writer and philosopher. The interpretation focuses on a duel between reviews, arguments focused around the performance at the summer festival of Chinese pianist Mei Jin, which allows taking up the subject of the critic’s work and the subject of musical criticism in general. Questions are asked about the performer (their skills, appearance, country of origin, and culture), context of other performers, time, place and conditions of performance (including the impact of different senses), and the critic himself, including not only his taste and competence, but also everything that shapes him as a human being. Eventually, we get a few answers and a lot of questions that allow us to highlight some issues again.

Keywords

PL

Étienne Barilier; krytyka muzyczna; krytyk muzyczny; estetyka muzyczna; praktyka muzyczna; muzyka klasyczna; Étienne Barilier; krytyka muzyczna; krytyk muzyczny; estetyka muzyczna; praktyka muzyczna; muzyka klasyczna

EN

Étienne Barilier; Musical Criticism; Music Critic; Musical Aesthetic; Musical Performance Pratice; Classical Music

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
• Year: 2019
• Volume: 52
• Issue: 1
• Pages: 379-397

Dates

published

2019-03-28

Contributors

author

Elżbieta Zarych

• Uniwersytet Jagielloński, Wydział Polonistyki, Katedra Edytorstwa i Nauk Pomocniczych; ul. Gołębia 16, 31-007 Kraków

• https://orcid.org/0000-0002-4796-4419

References

• Barilier Étienne, Chiński fortepian, przeł. Jacek Giszczak, Noir Sur Blanc, Warszawa 2014.
• Altwegg Jürg, Étienne Barilier – Literatur und Philosophie, w: Leben und Schreiben im Welschland: Porträts, Gespräche und Essays aus der französischen Schweiz, Ammann, Zürich 1983, s. 76–85.
• Barilier Étienne, Piękno zbawi świat, „Znak” 2009, nr 648; także on-line na stronie: http://www.miesiecznik.znak.com.pl/6482008etienne-barilierpiekno-zbawi-swiat-tlum-malgorzata-boutry/ [dostęp: 5.11.2018]
• Bent Ian, Analisis, w: The New Grove Dictionary of Music and Musicians, red. Stanley Sadie, t. 1, MacMillan Press, London 1980, s. 340–388.
• Białas Maciej, Pomiędzy fachową a popularną krytyką muzyczną, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” 2010, nr VIII (1), s. 133–153.
• Bristiger Michał, Krytyka muzyczna a poetyka muzyki, „Teksty”, 1972, nr 4, s. 56–66.
• Dupuis Sylviane, Étienne Barilier, ASELF, Lausanne1998.
• Golka Marian, Socjologiczny obraz sztuki, Ars Nova, Poznań 1996.
• Jabłoński Maciej, Między ćwiartowaniem a tłumaczeniem snów. Eseje i ułamki z krytyki muzycznej, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2011.
• Jabłoński Maciej, Między ćwiartowaniem a wykładaniem snów. Kilka niepewnych myśli w sprawie krytyki (również muzycznej), w: Krytyka muzyczna. Teoria, historia, współczesność, red. nauk. Michał Bristiger i in., Oficyna Wydawnictwa Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2009, s. 253–261.
• Jarociński Stefan, Krytyka muzyczna, w: Encyklopedia muzyki, red. Andrzej Chodkowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995, s. 472–473.
• Jeanneret Sylvie, La musique dans l’oeuvre romanesque d’Étienne Barilier: vers une poétique de la modernité, Slatkine Reprints, Genève 1998.
• Krytyka muzyczna. Krytyka czy krytyki?, red. nauk. Michał Bristiger i Rafał Ciesielski, Oficyna Wydawnictwa Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2012.
• Sytuacja współczesnej polskiej krytyki muzycznej. Dyskusja panelowa, w: Krytyka muzyczna. Teoria, historia, współczesność, red. nauk. Michał Bristiger i in., Oficyna Wydawnictwa Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2009, s. 221–244.
• Wilde Oscar, Portret Doriana Graya, przeł. Maria Feldmanowa, W.A.B., Warszawa 2010.
• http://www.rmfclassic.pl/encyklopedia/krytyka-muzyczna.html [dostęp: 10.10.2016]
• http://www.rolf-musicblog.net/yuja-wang-depicted-in-literature/ [dostęp: 20.11.2016]
• https://twitter.com/yujawang [dostęp: 20.11.2016]
• Nyffeler Max, Musikkritik als Servieceleistung? Zu aktuellen Tendenzen im kritischen Metier, 1986, popr. 2007, na str. autora: http://www.beckmesser.de/musikkritik/kritik1986.html [dostęp: 13.10.2016]
• www.ksiazka.net.pl/index.php?id=49&tx_ttnews%5Btt...21148 [dostęp: 15.10.2016]

Identifiers

DOI

10.18778/1505-9057.52.22