Od czytań do odczytań. Dwieście lat przemian w metodologii badań nad literaturą staropolską

• Authors: Michał Kuran

Title variants

Od czytań do odczytań. Dwieście lat przemian w metodologii badań nad literaturą staropolską

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Studium stanowi część pierwszą dwuczęściowego przeglądu metodologii badawczych, z których pomocą w ciągu minionych dwustu lat odczytywano i interpretowano utwory literatów staropolskich, szczególnie Samuela Twardowskiego, Marcina Paszkowskiego, jak również Mikołaja Reja, Jana Kochanowskiego, Piotra Skargi i Wespazjana Kochowskiego oraz innych. Oglądem objąłem dzieje metodologii od pierwszych dziesięcioleci XIX wieku po wybuch II wojny światowej. Punkt wyjścia stanowią rozważania poświęcone pojęciu arcydzielności oraz regułom kształtowania się kanonu literatury staropolskiej. Jego wyłonienie dokonało się w czasach, gdy dominowało wartościowanie dzieła literackiego. Po odsunięciu retoryki jako macierzystej metodologii, z której udziałem powstawały teksty staropolskie, instrumentarium służącym do ich odczytania stały się wiodące w poszczególnych okresach literackich ideologie i prądy filozoficzne. Porzucono więc interpretację historyczną dzieła literackiego na rzecz interpretacji adaptacyjnej. Oglądem objąłem prace od panoram ukazujących przegląd całego piśmiennictwa staropolskiego po szczegółowe rozprawy, studia, szkice i przyczynki. Opracowania te przybierały formę opatrzonych adnotacjami spisów bibliograficznych, syntez historycznoliterackich, monografii gatunków oraz twórczości poszczególnych autorów. Uczeni doby oświecenia posługiwali się przede wszystkim metodą bio-bibliograficzną. Dążyli do tego, by objąć oglądem całość dziejów literatury polskiej. Początki historii literatury polskiej wiążą się z troską o wysoką jakość literackiej polszczyzny. Krytyczny ogląd dzieł literackich przeplata się z postrzeganiem literatury jako narzędzia nauczania historii, ponieważ w dziełach piśmienniczych dał o sobie znać tzw. stan ducha narodu. Bada się strukturę i styl dzieł, ich oddziaływanie na zbiorowe emocje w warstwie etycznej i w sferze wyobraźni. Znaczącą rolę w kształtowaniu metodologii odgrywała historiozofia. Oglądem objęto poglądy i metody czytania dzieł literackich stosowane m.in. przez Feliksa Bentkowskiego, Euzebiusza Słowackiego, Kazimierza Brodzińskiego, Adama Mickiewicza, Wacława Aleksandra Maciejowskiego (który swą wizję literatury dawnej oparł na koncepcji heglowskich trzech zwrotów: ludowego, narodowego i narodowo-ludowego), Piotra Chmielowskiego, Bronisława Chlebowskiego (obaj reprezentują pozytywistyczny genetyzm, drugi z nich sięgnął dodatkowo do antropogeograficznej koncepcji Karla Rittera), Aleksandra Brücknera, Stanisława Turowskiego, Ignacego Chrzanowskiego i wkraczającego w okres powojenny Juliusza Nowaka-Dłużewskiego. Przegląd uświadamia, że dla dawnych badaczy nie liczyła się autonomiczna wartość dzieła staropolskiego, lecz funkcjonalizacja jego przesłania wedle potrzeb obowiązujących w czasach współczesnych czytającym. Pracy dawnych uczonych zawdzięczamy zachowanie dorobku literatów staropolskich dla kolejnych pokoleń.

EN

The study is the first part of two-volume review of research methodologies, with the help of which in the last two hundred years the works of Old Polish writers, especially Samuel Twardowski, Marcin Paszkowski, Mikołaj Rej, Jan Kochanowski, Piotr Skarga and Wespazjan Kochowski and others were read and interpreted. I took a look at the history of methodology from the first decades of the 19th century until the outbreak of World War II. The starting point of the study are deliberations devoted to the notion of masterfulness and the rules of shaping the canon of Old Polish literature. After the withdrawal of Rhetoric as the native methodology, with the participation of Old Polish texts, the instruments used to read them became leading in individual periods of literature ideologies and philosophical currents. Thus, the historical interpretation of the literary work was abandoned in favor of adaptive interpretation. I took a look at the works from the panoramas showing the review of the entire Old Polish literature to detailed dissertations, studies, sketches and contributions. These studies took the form of annotated bibliographical lists, historical and literary syntheses, monographs of genres and works of individual authors. The scholars of the Enlightenment were primarily using the bio-bibliographic method. They were trying to give a view to the whole history of Polish literature. The beginnings of the history of Polish literature are connected with concern to the high quality of the Polish literary language. The critical view of literary works is interlaced with the prospect of literature as a tool for teaching history, because in writing could be noticed the so-called state of the nation’s spirit. Examined are structure and style of the works, their impact on collective emotions on the ethical layer and in the sphere of the imagination. Historiosophy played a leading role in shaping the methodology. The analysis includes views and methods of reading literary works used among others by Feliks Bentkowski, Eusebius Słowacki, Kazimierz Brodziński, Adam Mickiewicz, Wacław Aleksander Maciejowski (who based his vision of Old literature on the concept of Hegelian three phrases: folk, national and national-folk), Piotr Chmielowski and Bronisław Chlebowski (both represented Positivistic genetism, the second scientist also used anthropogeographic concept of Karl Ritter), Alexander Brückner, Stanisław Turowski, Ignacy Chrzanowski and Juliusz Nowak-Dłużewski who entered the post-war period. The review presents that for the former researchers more important than the autonomous value of the Old Polish work was functioning of its message according to the needs of the readers of modern times. We owe the work of former scholars preservation of the Old Polish writers’ output for the following generations.

Keywords

PL

metodologia badań literackich; literatura staropolska; historia badań literackich; metodologia badań literackich; literatura staropolska; historia badań literackich

EN

methodology of literary research; of the Old Polish literature; history of literary research

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
• Year: 2019
• Volume: 53
• Issue: 2
• Pages: 139-186

Dates

published

2019-06-27

Contributors

author

Michał Kuran

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Filologiczny, Instytut Filologii Polskiej i Logopedii, Zakład Literatury Dawnej i Nauk Pomocniczych, ul. Pomorska 171/173, 90-236 Łódź

• https://orcid.org/0000-0002-0378-2453

References

• Adamczewski Stanisław, Oblicze poetyckie Bartłomieja Zimorowicza, Wydawnictwo Kasy im. Józefa Mianowskiego, Warszawa 1928.
• Astafev Oleksandr Grigorovič, Twórczość Macieja Kazimierza Sarbiewskiego i jej recepcja w dawnych ukraińskich poetykach XVII–XVIII w., „Religious and Sacred Poetry. An International Quarterly of Religion, Culture and Education” 2014, nr 1(5), s. 79–113.
• Bachórz Józef, O uniwersyteckim kanonie lektur polonistycznych, w: Polonistyka w przebudowie, red. Małgorzata Czermińska i inni, t. 2, Universitas, Kraków 2005, s. 136–153.
• Bentkowski Feliks, Historia literatury polskiej. Wystawiona w spisie dzieł drukiem ogłoszonych, t. 1, nakładem Zawadzkiego i Komp[anii], Warszawa–Wilno 1814.
• Błoński Jan, Mikołaj Sęp Szarzyński a początki polskiego baroku, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1967.
• Bodniak Stanisław, Z dziejów plagiatu w literaturze polskiej XVII wieku, „Ruch Literacki” 1928, nr 9, s. 268–271.
• Brodziński Kazimierz, Pisma. Wydanie zupełnie poprawne i dopełnione z nieogłoszonych rękopisów, oprac. J.I. Kraszewski, t. 3: Proza: O klasyczności i romantyczności (1818); Literatura polska (1822–1823), Skład Główny w Księgarni Gebethnera i Wolffa w Warszawie, Poznań 1872.
• Brodziński Kazimierz, Pisma wydanie zupełne poprawione i dopełnione z nieogłoszonych rękopisów, wyd. Józef Ignacy Kraszewski, t. 4: Proza. Literatura polska (1822–1823), Skład Główny w Księgarni Gebethnera i Wolffa w Warszawie, Poznań 1872.
• Bruchnalski Wilhelm, Panegiryk, w: Dzieje literatury pięknej w Polsce, cz. 2, oprac. Stanisław Tarnowski i inni, nakładem Akademii Umiejętności, Kraków 1918, Encyklopedia polska, t. 21, dział 18, s. 198–208.
• Brückner Aleksander, Mikołaj Rej. Studium krytyczne, Skład Główny w Księgarni Spółki Wydawniczej Polskiej, Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1905.
• Brückner Aleksander, Studia nad literaturą wieku XVII, cz. 1, „Rozprawy Akademii Umiejętności. Wydział Filologiczny”1919, ser. 3, t. 12 (57), s. 1–94.
• Cabaj Jarosław, Ponadzaborowy charakter krakowskich obchodów trzechsetlecia śmierci Piotra Skargi, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2013, z. 3, s. 345–360.
• Chlebowski Bronisław, Pisma, t. 2: Studia nad literaturą polską wieku XVI (Rej – Kochanowski), nakładem Spółki Wydawniczej Warszawskiej, Skład Główny w Księgarni E. Wende i Spółka, Warszawa 1912.
• Chmielowski Piotr, Metodyka historii literatury polskiej, Drukarnia L. Szkaradzińskiego, Warszawa 1899.
• Chrzanowski Ignacy, Historia literatury niepodległej Polski (965–1795) (z wypisami), wyd. 11, wstęp Jan Zygmunt Jakubowski, PIW, Warszawa 1971.
• Chrzanowski Ignacy, Marcin Bielski. Studium historycznoliterackie, Książnica–Atlas, Lwów–Warszawa 1926.
• Chrzanowski Ignacy, Marcin Bielski. Studium literackie, Skład Główny Księgarni E. Wende, Warszawa 1906.
• Dąbkowska-Kujko Justyna, Justus Lipsjusz i dawne przekłady jego dzieł na język polski, Wydawnictwo KUL, Lublin 2010.
• Dąbrowski Stanisław, O panegiryku, „Przegląd Humanistyczny” 1965, t. 9, z. 3, s. 101–110.
• Dąbrowski Stanisław, Z problematyki panegiryku. Szkice, „Przegląd Humanistyczny” 1968, t. 12, z. 3, s. 43–55.
• Fischerówna Róża, Samuel Twardowski jako poeta barokowy, Skład główny Kasa im. Józefa Mianowskiego, Kraków 1931.
• Fulińska Agnieszka, Naśladowanie i twórczość. Renesansowe teorie imitacji, emulacji i przekładu, Leopoldinum, Wrocław 2000.
• Głowiński Michał, Kostkiewiczowa Teresa, Okopień-Sławińska Aleksandra, Sławiński Janusz, Słownik terminów literackich, red. Janusz Sławiński, wyd. 3 poszerz. i popr., Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1998.
• Górski Karol, Przegląd stanowisk metodologicznych w polskiej historii literatury do 1939 roku, w: Zjazd Naukowy Polonistów 10–13 grudnia 1958, red. Kazimierz Wyka, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1960, s. 89–123.
• Grabowski Tadeusz, Piotr Skarga na tle katolickiej literatury religijnej w Polsce wieku XVI 1536–1612, Akademia Umiejętności, Kraków 1913.
• Inglot Mieczysław, Patrzałek Tadeusz, Nad kanonem literackim w szkole, w: Wiedza o literaturze i edukacja. Księga referatów Zjazdu Polonistów Warszawa 1995, red. Teresa Michałowska, Zbigniew Goliński i Zbigniew Jarosiński, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa 1996, s. 916–929.
• Juszyński Hieronim, Dykcjonarz poetów polskich, t. 2, Drukarnia Józefa Mateckiego, Kraków 1820.
• Kamykowski Ludwik, Kasper Twardowski. Studium z epoki baroku, PAU. Skład główny w Księgarniach Gebethnera i Wolfa, Kraków 1939.
• Kapuścik Janusz, W. A. Maciejowski i jego „Piśmiennictwo polskie”. Między bibliografią a historią literatury, Książka i Wiedza, Warszawa 1985.
• Kochowski Wespazjan, Poetowie świeży i dawniejszy we dworze helikońskim odmalowani (Pieśń VI w Lyricorum polskich epodon), w: Wespazjan Kochowski, Niepróżnujące próżnowanie, w: Wespazjan Kochowski, Utwory poetyckie. Wybór, oprac. Maria Eustachiewicz, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo, Wrocław 1991, BN I 92, s. 197–201.
• Kolbuszewski Kazimierz, Postyllografia polska, nakładem Polskiej Akademii Umiejętności, Kraków 1921.
• Kowalewska Danuta, „Godny względów potomności”. Recepcja twórczości Samuela Twardowskiego w kulturze polskiego oświecenia, w: Wielkopolski Maro. Samuel ze Skrzypny Twardowski i jego dzieło w wielkiej i małej ojczyźnie, red. Katarzyna Meller i Jacek Kowalski, Wydawnictwo Poznańskich Studiów Polonistycznych, Poznań 2002, s. 441–452.
• Krzyżanowski Julian, Nauka o literaturze, wyd. 3, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1984.
• Kuran Michał, Marcin Paszkowski – poeta okolicznościowy i moralista z pierwszej połowy XVII wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2012.
• Kuran Michał, Prolegomena do twórczości Wawrzyńca Chlebowskiego. Stan badań i kierunki dalszych prac, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2014, nr 3, s. 73–98.
• Kuran Michał, Retoryka, historia i tradycja literacka w twórczości okolicznościowej Samuela Twardowskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2008.
• Kuran Michał, Spór o autorstwo „Sarmatiae Europeae descriptio” a działalność translatorska Marcina Paszkowskiego”, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2011, t. 14, z. „Literaturoznawstwo”, s. 9–23.
• Kuziak Michał, „Literatura słowiańska” w świetle Mickiewiczologii, w: Mickiewiczologia. Tradycje i potrzeby, red. Kazimierz Cysewski, Wydawnictwo WSP w Słupsku, Słupsk 1999.
• Land Eugeniusz, Z dziejów plagiatu u polskich rymotworców duchownych XVII wieku, „Silva Rerum” 1925, z. 6, s. 93–94.
• Lanoux Andrea, Od narodu do kanonu. Powstanie kanonów polskiego i rosyjskiego romantyzmu w latach 1815–1865, przekł. Małgorzata Krasowska, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa 2003.
• Lauter Paul, Canon and Contexts, Oxford University Press, New York 1991.
• Ławski Jarosław, Nie tylko Janczar, ale Polak. Mickiewicz czyta „Pamiętniki Janczara”, w: Miscellanea literackie i teatralne (od Kochanowskiego do Mrożka). Profesorowi Janowi Okoniowi przez przyjaciół i uczniów na 70. urodziny zebrane, red. Krystyna Płachcińska i Michał Kuran, cz. 2: Tradycje literackie i teatralne, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2010, s. 32–59.
• Ławski Jarosław, Żywot protestanta poczciwego Mikołaj Rej w lekturze Adama Mickiewicza, w: Mikołaj Rej – w pięćsetlecie urodzin, red. Jan Okoń, współpraca Marcin Bauer, Michał Kuran i Małgorzata Mieszek, cz. 2: Interpretacje, recepcja, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2005, s. 211–248.
• Łopaciński Hieronim, Przyczynek do historii plagiatów w piśmiennictwie polskim. Kto był autorem „Bylicy Świętojańskiej”?, „Pamiętnik Literacki” 1902, s. 265–275.
• Łużny Ryszard, Pisarze kręgu Akademii Kijowsko-Mohylańskiej a literatura polska, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego” 1966, nr 142, „Prace Historycznoliterackie”, z. 11.
• Maciejewski Janusz, „Obszary trzecie” literatury, „Teksty” 1975, nr 4, s. 89–107.
• Maciejewski Janusz, Literatura okolicznościowa i użytkowa (Zamiast wstępu), „Napis” 1994, seria I, s. 3–10
• Maciejowski Wacław Aleksander, Piśmiennictwo polskie od czasów najdawniejszych aż do roku 1830, t. 1, nakładem i drukiem S. Orgelbranda księgarza i typografa, Warszawa 1851.
• Maciejowski Wacław Aleksander, Piśmiennictwo polskie od czasów najdawniejszych aż do roku 1830, t. 3, nakładem i drukiem S. Orgelbranda księgarza i typografa, Warszawa 1852.
• Małecki Antoni, Andrzej Frycz Modrzewski, „Biblioteka Ossolińskich”, 1864, t. 5.
• Małecki Antoni, Jan Andrzej Morsztyn poeta polski XVII wieku i jego imiennicy, w: Pismo zbiorowe, t. 1, wyd. Jozafat Ohryzko, Drukarnia Jozafata Ohryzki, Petersburg 1859, s. 268–334.
• Małecki Antoni, Od antyku do romantyzmu, oprac. Julian Maślanka, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1979.
• Markiewicz Henryk, Główne problemy wiedzy o literaturze, Universitas, Kraków 1996 (Prace wybrane, t. 3).
• Markiewicz Henryk, O pisarstwie Aleksandra Brücknera, w: Rzeczy minionych pamięć. Studia dedykowane Profesorowi Tadeuszowi Ulewiczowi w 90. rocznicę urodzin, red. Andrzej Borowski i Jakub Niedźwiedź, Księgarnia Akademicka, Kraków 2007, s. 279–296.
• Markiewicz Henryk, Polska nauka o literaturze. Zarys rozwoju, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1985.
• Markiewicz Henryk, Z dziejów plagiatu w Polsce, w: Henryk Markiewicz, Prace wybrane, t. 2: Z historii literatury polskiej, red. Stanisław Balbus, Universitas, Kraków 1996, s. 370–414.
• Maślanka Julina, Literatura staropolska w wykładach paryskich Mickiewicza, w: Rzeczy minionych pamięć. Studia dedykowane Profesorowi Tadeuszowi Ulewiczowi w 90. rocznicę urodzin, red. Andrzej Borowski i Jakub Niedźwiedź, Księgarnia Akademicka, Kraków 2007, s. 297–307.
• Mecherzyński Karol, Historia wymowy w Polsce, nakładem Józefa Czecha, Kraków t. 1: 1856, t. 2: 1858, t. 3: 1860.
• Mickiewicz Adam, Literatura słowiańska. Kurs pierwszy, oprac. Julian Maślanka, przekł. Leon Płoszewski, Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik, Warszawa 1997, Dzieła, t. 8.
• Mikulski Tadeusz, Adam Czahrowski z Czahrowa. Portret literacki, nakładem Polskiej Akademii Umiejętności, Kraków 1947.
• Niedźwiedź Jakub, Nieśmiertelne teatra sławy. Teoria i praktyka twórczości panegirycznej na Litwie w XVII–XVIII w., Księgarnia Akademicka, Kraków 2003.
• Nowak Leszek, O interpretacji adaptacyjnej, w: Wartość, dzieło, sens. Szkice z filozofii kultury artystycznej, red. Jerzy Kmita, Książka i Wiedza, Warszawa 1975, s. 220–230.
• Nowak-Dłużewski Juliusz, Okolicznościowa poezja polityczna w Polsce. Zygmunt III, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1971.
• Obremski Krzysztof, Panegiryczna sztuka postaciowania: August II Mocny (J. K. Rubinkowski, Promienie cnót królewskich), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2003.
• Osiński Alojzy, O życiu i pismach ks. Piotra Skargi, [brak nazwy wydawcy], Krzemieniec 1812.
• Panegiryk jako element życia literackiego doby staropolskiej i oświeceniowej, red. Monika Sulejewicz-Nowicka i Zbigniew Gruszka, wstęp Maria Wichowa, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2013.
• Pelc Janusz, Średniowiecze, renesans i barok w badaniach historycznoliterackich od roku 1918, w: Pelc Janusz i inni, Rozwój wiedzy o literaturze polskiej po 1918 roku, oprac. i wstęp Janusz Maciejewski, Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik, Warszawa 1986, s. 17–91.
• Pietraszko Stanisław, Doktryna literacka polskiego klasycyzmu, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo, Wrocław 1966, s. 76–79, 115–126, 283–367.
• Pigoń Stanisław, Początki pracy badawczej nad dziejami literatury polskiej, w: Stanisław Pigoń, Miłe życia drobiazgi, PIW, Warszawa 1964, s. 9–25.
• Pilat Roman, Historia literatury polskiej od czasów najdawniejszych do roku 1815, oprac. Ludwik Biernacki, Stanisław Kossowski, t. 1, cz. 3, Nakład Gebethnera i Wolffa, Warszawa 1926.
• Pilat Roman, Historia poezji polskiej, oprac. Wilhelm Bruchnalski, Stanisław Kossowski, t. 2, cz. 1–2, nakładem Księgarni H. Altenberga i M. Arcta, Lwów–Warszawa 1909.
• Pisma polityczne z czasów rokoszu Zebrzydowskiego 1606–1608, t. 1–3, wyd. J. Czubek, nakładem Akademii Umiejętności, Kraków 1916–1918.
• Piwińska Marta, Czy Mickiewicz zamordował Kochanowskiego?, w: Nasze pojedynki o romantyzm, red. Dorota Siwicka i Marek Bieńczyk, Wydawnictwo IBL, Warszawa 1995, s. 189–203.
• Plenkiewicz Roman, Jan Kochanowski, jego ród, żywot i dzieła, w: Jan Kochanowski, Dzieła wszystkie. Wydanie pomnikowe, t. 4, cz. 1, W Drukarni Józefa Jeżyńskiego, Warszawa 1884.
• Porębowicz Edward, Andrzej Morsztyn, przedstawiciel baroku w poezji polskiej, „Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności” 1893, t. 21.
• Prokop Jan, Kanon literacki i pamięć zbiorowa, w: Wiedza o literaturze i edukacja. Księga referatów Zjazdu Polonistów Warszawa 1995, red. Teresa Michałowska, Zbigniew Goliński i Zbigniew Jarosiński, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa 1996, s. 22–29.
• Przybyła Z. [rec.: „Historiografia literatury polskiej w XIX stuleciu, Rościsław Skręt, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1986], „Pamiętnik Literacki” 1979, z. 4, s. 283–291.
• Sawicki Stefan, Początki syntezy historycznoliterackiej w Polsce. O sposobach syntetycznego ujmowania literatury w 1 połowie w. XIX, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.
• Sitkowa Anna, O pisarstwie Józefa Wereszczyńskiego. Wybrane problemy, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2006, „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach”, nr 2446.
• Skręt Rościsław, Historiografia literatury polskiej w XIX stuleciu, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1986.
• Słowacki Euzebiusz, O sztuce dobrego pisania w języku polskim, w: Euzebiusz Słowacki, Dzieła z pozostałych rękopismów ogłoszone, t. 2, Józef Zawadzki własnym nakładem, Wilno 1826, s. 185–290.
• „Смутное время” въ современной ему польской литературе, w: Материалы къ истории Московского Государства въ XVI XVII стольтияхь, t. 3, Типографя варшавского учебнаго округа, Warszawa 1900.
• Starnawski Jerzy, Dzieje wiedzy o literaturze polskiej (do końca wieku XVIII), Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo PAN, Wrocław 1984.
• Starnawski Jerzy, Warsztat bibliograficzny historyka literatury polskiej (Na tle dyscyplin pokrewnych), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1982.
• Starnawski Jerzy, Z dziejów sławy Macieja Kazimierza Sarbiewskiego (XVII–XVIII wiek), w: Wśród zagadnień polskiej literatury barokowej, cz. 2: Motywy, inspiracje, recepcja, Uniwersytet Śląski, Katowice 1980, s. 39–56.
• Stępień Paweł, „Na niebie wszystkie rzeczy dobrze są zrządzone” – harmonia wszechświata a mikrokosmos folwarku. O „Żeńcach” Szymona Szymonowica i ich związkach z myślą neoplatońską, w: Inspiracje platońskie literatury staropolskiej, red. Alina Nowicka-Jeżowa i Paweł Stępień, Wydawnictwo Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2000, s. 163–202;
• Szahaj Andrzej, Granice anarchizmu interpretacyjnego, „Teksty Drugie” 1997, nr 6, s. 5–33.
• Szczeglacka-Pawłowska Ewa, Romantyczne odkrycie manuskryptu Jana Chryzostoma Paska (1821). Trzeci początek polskiego romantyzmu, „Colloquia Litteraria” 2016, z 1, s. 123–139.
• Szperna Tadeusz, „Historia literatury polskiej” Feliksa Bentkowskiego w oczach współczesnych i potomnych: jej recepcja, wpływ i znaczenie, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum” 2001, t. 10, s. 3–38.
• Tarnowski Stanisław, Historia literatury polskiej, t. 1–5, w drukarni „Czasu” pod zarządem Józefa Łakocińskiego, Kraków 1900.
• Turowski Stanisław, Samuel ze Skrzypny Twardowski i jego poezja na tle współczesnym, nakładem Autora, Lwów 1909.
• Turowski Stanisław, Wespazjan Kochowski na tle współczesnym jako poeta, nakładem Autora, Lwów 1908.
• Ulčinaitė Eugenia, Teoria retoryczna w Polsce i na Litwie w XVIII wieku, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1984.
• Ulewicz Tadeusz, W staropolszczyźnie dzieją się rzeczy ważne (dorobek badawczy pokolenia), „Ruch Literacki”, 1966, t. 7, z. 4, s. 161–177.
• Walecki Wacław, Tradycje staropolszczyzny w oświeceniu stanisławowskim (Wstępna synteza historycznokulturalna), nakładem Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1987.
• Wichary Gertruda, Recepcja twórczości M. K. Sarbiewskiego w polskim Oświeceniu, „Pamiętnik Literacki” 1975, z. 2, s. 143–157.
• Wichary Gertruda, Recepcja wydawnicza literatury baroku w czasach oświecenia (od 1741 do 1800), „Archiwum Literackie” t. 22 (1978), „Miscellanea z doby oświecenia” 5, s. 373–388.
• Wiedza o literaturze i edukacja. Księga referatów Zjazdu Polonistów Warszawa 1995, red. Teresa Michałowska, Zbigniew Goliński i Zbigniew Jarosiński, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa 1996.
• Wilczek Piotr, Kanon tradycji (uniwersalnej) a zadania narodowej historii literatury, w: Polonistyka w przebudowie, red. M. Czermińska i inni, t. 2, Universitas, Kraków 2005, s. 111–120.
• Windakiewicz Stanisław, Mikołaj Rej z Nagłowic, Księgarnia Spółki Wydawniczej, Kraków 1895.
• Windakiewicz Stanisław, Piotr Skarga, nakładem Krakowskiej Spółki Wydawniczej, Kraków 1925.

Identifiers

DOI

10.18778/1505-9057.53.06