Неканоническая пунктуация рукописей А.С. Пушкина. I.

• Authors: Georgy Vekshin

Title variants

Niekanoniczna interpunkcja rękopisów Aleksandra S. Puszkina

Неканоническая пунктуация рукописей А.С. Пушкина. I.

• Languages of publication: RU

Abstracts

RU

В статье сделана попытка дать функциональное описание пяти наиболее значимых индивидуально-авторских знаков препинания, используемых в рукописях стихотворений Пушкина. Представлена типология базовых и частных функций пунктуации. Предложенное описание позволяет говорить об очевидных признаках системности неканонической пунктуации Пушкина, в частности о закономерностях дистрибуции знаков препинания. Изменчивая картина пунктуации текста позволяет составить более полное представление о рукописи как экспоненте творческого процесса и обеспечить более объемное понимание ритмико-синтаксической композиции и семантики текста как в его становлении, так и в условной окончательной версии.

PL

Artykuł podejmuje próbę opisu funkcjonalnego pięciu najbardziej indywidualnych znaków interpunkcji, które wykorzystuje Puszkin w swoich rękopisach. Przedstawia klasyfikację podstawowych oraz okazjonalnych typów interpunkcji. Analiza pozwala zobaczyć charakterystyczne cechy systematycznie nietypowej interpunkcji Puszkina, m.in. prawidłowość dystrybucji znaków interpunkcyjnych. Zróżnicowany obraz interpunkcji autorskiej poety daje pełniejszy obraz jego rękopisów jako zwierciadła procesu twórczego oraz zapewnia pełniejsze zrozumienie kompozycji rytmiczno-syntaktycznej i semantycznej jego tekstów zarówno w procesie powstawania, jak i w wersji końcowej.

EN

The article attempts to give a functional description of the five most significant individual non-standard punctuation marks used in the manuscripts of Pushkin’s poems. A typology of basic and particular functions of punctuation is presented. The proposed description allows us to speak about the systemic nature of Pushkin’s noncanonical punctuation, in particular, about the patterns of distribution of punctuation marks. The changeable picture of punctuation in text makes it possible to form a more complete idea of the manuscript as an exponent of the creative process and provide a more comprehensive understanding of the rhythmic-syntactic composition and semantics of the text, both in its development and in the conditional final version.

Keywords

RU

пунктуация; черновик; рукопись; Пушкин; функциональный анализ; текст; генезис

PL

interpunkcja; szkic; rękopis; Puszkin; analiza funkcjonalna; tekst; geneza; interpunkcja; szkic; rękopis; Puszkin; analiza funkcjonalna; tekst; geneza

EN

punctuation; draft; manuscript; Pushkin; functional analysis; text; genesis

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
• Year: 2019
• Volume: 55
• Issue: 4
• Pages: 79-98

Dates

published

2019-12-31

Contributors

author

Georgy Vekshin

• Doktor filologicheskikh nauk, professor, Moskovskiy Politekhnicheskiy universitet, kafedra russkogo yazyka i istorii literatury

References

• Antoniuk Mateusz., Otwieranie głosu. Studium o wczesnej twórczości Zbigniewa Herberta, Kraków 2009.
• Barsov Anton А., Rossijskaja grammatika, Moskva 1981.
• Barulina N.N., Rol’ znakov prepinaniya pri aktualizatsii vyskazyvaniya, ‘Russkiy yazyk v shkole’ 1982, № 3.
• Baudouin de Courtenay Yvan А., Znaki prepinaniya. Izbrannyye trudy po obshchemu yazykoznaniyu, t. 2, Moskva 1963.
• Bondy Serhey М., O chtenii rukopisey Pushkina, [v:] М. Bondy Serhey, Chernoviki Pushkina. Stat’i 1930–1970 gg., 2-ye izd., Moskva 1978, pp. 143–190.
• Bray Joe, Handley Miriam, Henry Anne C. (eds.), Ma(r)king the Text: The Presentation of Meaning on the Literary Page, 2000.
• Bredel Ursula, Die Interpunktion des Deutschen. Ein kompositionelles System zur Online-Steuerung des Lesens, Tübingen 2008.
• Catach Nina, La ponctuation. Histoire et système, 2nd revised edition, Paris 1996.
• Chernyshev Vasíliy I., Zametki o znakakh prepinaniya u Pushkina. Pushkin i yego sovremenniki: Materialy i issledovaniya, vyp. 5, Sankt-Peterburg 1907, pp. 130–139.
• Crystal David, Making a point: the pernickety story of English punctuation, London 2015.
• Deppman Jed, Ferrer Daniel, and Groden Michael (eds.), Genetic Criticism. Texts and Avant-textes, Philadelphia 2004.
• Gallmann Peter, Interpunktion (Syngrapheme), [v:] Günther Hartmut, Ludwig Otto (Hrsg.), Schrift und Schriftlichkeit. Writing and Its Use. Ein interdisziplinäres Handbuch internationaler Forschung. An Interdisciplinary Handbook of International Research, 2, Halbband, Berlin, New York 1996, pp. 1456–1467.
• Garavelli Mortara (ed.), Storia della punteggiatura in Europa, Roma 2008.
• Gasparov Boris, Zametki o Pushkine, ‘Novoye literaturnoye obozreniye’ 2001, № 52.
• Gasparov Mihail L., Ritm i sintaksis: proiskhozhdeniye ‘lesenki’ Mayakovskogo, Problemy strukturnoy lingvistiki 1979, Moskva 1981, pp. 148–168.
• Grésillon Almuth, Éléments de critique génétique. Lire les manuscrits modernes, París 1994.
• Grot Yakov K., Spornyye voprosy russkogo pravopisaniya ot Petra Velikogo donyne. Filologicheskiye razyskaniya, ch. 2, izd. 4-е, Sankt Peterburg 1899.
• Holler Anke, Uniform oder Different? Zum syntaktischen Status Nicht-Restriktiver Relativsätze, „Deutsche Sprache“ 2007, 35.3, pp. 250–270.
• Istrin Viktor М., Vozniknoveniye i razvitiye pis’ma, Moskva 1965.
• Itskovich Viktor А., Opyt opisaniya sovremennoy punktuatsii. Nereshyonnyye voprosy russkogo pravopisaniya, Moskva 1974.
• Ivanova Vera F., Istoriya i printsipy russkoy punktuatsii, Leningrad 1962.
• Izmaylov Nikolay V., Tekstologiya. Pushkin. Itogi i problemy izucheniya, Moskva, Leningrad 1966, pp. 555–610.
• Jakobs Eva-Maria, Perrin Daniel, Handbook of Writing and Text Production, Berlin 2014.
• Karaulov Yuriy N. (gl. red.), Russkiy yazyk : entsiklopediya, 2-ye izd., pererab. i dop., Moskva 1997.
• Kirchhoff Frank, Primus Beatrice, Das Komma im mehrsprachigen Kontext, [v:] Simona Colombo-Scheffold, Christiane Hochstadt, Ralph Olsen (Hrsg.), Ohne Punkt und Komma – Beiträge zu Theorie, Empirie und Didaktik der Interpunktion, Transfer Band 10, Berlin 2016, pp. 77–97.
• Kirchhoff Frank, Primus Beatrice, The architecture of punctuation systems: A historical case study of the comma in German, “Written Language and Literacy” 2014, vol. 17, pp. 195–224.
• Korneychuk Yuliya V., Znaki prepinaniya v rossiyskikh grammatikakh pervoy poloviny XIX veka, Vestnik Irkutskogo gos. lingv. un-ta, 2011.
• Leont’yev Aleksey А., Funktsional’naya klassifikatsiya russkikh znakov prepinaniya, Yezhenedel’nik ‘Russkiy yazyk’ izdatel’skogo doma ‘Pervoye sentyabrya’ 2001, № 7.
• Lindroth Hjalmar, Jolivet Alfred, Bodelsen Carl Adolf Gottlieb (Hrsg.), Dokumente zur Interpunktion europäischer Sprachen, Göteborg 1939.
• Lukeman Noah, The art of punctuation, Oxford 2006.
• Meisenburg Trudel, Rechtschreibung und Zeichensetzung des Französischen, [v:] Handbuch Französisch: Sprache – Literatur – Kultur -Gesellschaft, Ingo Kolboom, Thomas Kotschi, Edward Reichel (Hrsg.), Berlin 2002, pp. 173–178.
• Mesch Birgit, Kleines Zeichen – Große Wirkung: das Komma im Deutschen und Spanischen, “Estudios filológicos alemanes” 2009, vol. 17, pp. 269–280.
• Meyer Charles Frederik, A linguistic study of American punctuation, Frankfurt a. M. 1987.
• Nikolayeva Tat’yana М., O funktsiyakh punktuatsionnykh znakov v sovremennom russkom yazyke, Sovremennaya russkaya punktuatsiya, Moskva 1979.
• Nunberg Geoffrey, The Linguistics of Punctuation, Stanford 1990.
• Parkes Malcolm Beckwith., Pause and Effect: An Introduction to the History of Punctuation in the West, Ashgate, Aldershot 1992.
• Penkovskiy Aleksandr B., Shvartskopf Boris S., Opyt opisaniya russkoy punktuatsii kak funktsional’noy sistemy, Sovremennaya russkaya punktuatsiya, Moskva 1979.
• Perrot Jean, Ponctuation et fonctions linguistiques, [v:] Langue française 1980, n° 45, pp. 67–76.
• Pertsov Nikolay V., Ob autentichnom faksimil’no-transkriptsionnom predstavlenii rukopisey russkikh klassikov, ‘Filologicheskiye nauki’ 2015, № 1, pp. 75–94.
• Pertsov Nikolay V., Pil’shchikov Ígor’ А., O lingvisticheskikh aspektakh tekstologii, ‘Voprosy yazykoznaniya’ 2011, № 5.
• Peshkovskiy Aleksandr М., Znaki prepinaniya i nauchnaya grammatika. Shkol’naya i nauchnaya grammatika: opyt primeneniya nauch.-grammat. printsipov k shk. praktike, 2-ye izd., ispr. i dop., Moskva 1918, pp. 81–106.
• Pierazzo Elena, A rationale of digital documentary editions, “Literary and Linguistic Computing”, 1 Dec. 2011, Vol. 26, Issue 4, pp. 463–477.
• Pierazzo Elena, Digital Scholarly Editing: Theories, Models and Methods, Routledge 2016.
• Pil’shchikov Igor’ А., Avantekst kak ob”yekt avtorskoy leksikografii (neskol’ko prakticheskikh voprosov na primere slovarya yazyka Batyushkova). M.L. Gasparovu-stikhovedu: In memoriam, pod red. M.V. Akimova, Moskva 2017, pp. 190–201.
• Reyser Solomon А., Osnovy tekstologii. Uchebnoye posobiye dlya studentov pedagogicheskikh institutov, izd. 2-ye, Leningrad 1978.
• Rozental’ Ditmar E., Spravochnik po punktuatsii dlya rabotnikov pechati, Moskva 1984.
• Shapir Maksím I., Ob orfograficheskom rezhime v akademicheskikh izdaniyakh Pushkina, Moskovskiy pushkinist, [vyp.] IX, Moskva 2001.
• Shapir Maksím I., Stat’i o Pushkine, sost. T.M. Levina, izd. podgot. K.A. Golovastikov, T.M. Levina, I.A. Pil’shchikov, pod obshchey red. I.A. Pil’shchikova, Moskva 2009.
• Shapiro Abrám B., Osnovy russkoy punktuatsiyi, Moskva 1955, pp. 339–340.
• Shapiro Abrám B., Sovremennyy russkiy yazyk. Punktuatsiya, Moskva 1974, p. 38.
• Shcherba Lev V., Teoriya nebukvennykh znakov russkogo pis’ma, [v:] idem, Teoriya russkogo pis’ma, [chast’ 2], Leningrad 1983, pp. 123–132.
• Shvartskopf Boris S., Tire. Russkiy yazyk. Entsiklopediya, Moskva 1997.
• Tomashevskiy Borís V., Pisatel’i kniga: Ocherk tekstologii, Leningrad 1928.
• Tynyanov Yuriy N., Problema stikhotvornogo yazyka, [v:] Tynyanov Yuriy N., Literaturnyy fakt, Moskva 1993, pp. 23–120.
• Tyskova Ol’ha V., Eksperimental’noye izucheniye russkoy punktuatsii v funktsional’nom aspekte (na materiale interpretatsii chitayushchim pis’mennykh tekstov), diss. … kand. filol. nauk. Barnaul 2004.
• Valgina Nina S., Russkaya punktuatsiya : printsipy i naznacheniye, Moskva 1979.
• Valgina Nina S., Trudnyye voprosy punktuatsii, Moskva 1983.
• Vander Meulen David L., and Tanselle G. Thomas, A System of Manuscript Transcription, “Studies in bibliography” 1999, vol. 52, pp. 201–212.
• Vekshin Georgy V., ‘Shotlandskaya pesnya’ A.S. Pushkina : poetika perelozheniya, Literaturnyy transfer i poetika perevoda, Sb. nauch. statey = Transfer Literacki i Poetyka Przekładu. Zbiór artykułów naukowych, otv. red. G.V. Vekshin,
• M. Pąkciński, Moskva 2017, pp. 28–55.
• Vekshin Georgy V., K fonostilistike porozhdeniya teksta (Stikhotvoreniya A. Pushkina), ‘Filologicheskiye nauki’ 2005, № 6, pp. 22–31.
• Vekshin Georgy V., Khomyakova Ye.V., Tekhnologiya mul’timediynogo predstavleniya protsessa sozdaniya teksta (proyekt ‘Videotekst’), ‘Dialog-2015’, Mat-ly mezhdunar. konf. po komp’yuternoy lingvistike, Moskva 2015, http://www.dialog-21.ru/digest/2015/
• Vekshin Georgy, Khomyakova Ekaterina, The Videotext Project: Solutions for the New Age of Digital Genetic Reading, Advances in Digital Scholarly Editing: Papers pres. at the DiXiT conferences in The Hague, Cologne, and Antwerp, Ed. by Peter Boot, Anna Cappellotto, et al., Sidestone Press, Leiden 2017, pp. 219–222.
• Vinokur Georgy О., Kritika poeticheskogo teksta, Moskva 1927.
• Vostokov Aleksandr Kh., Russkaya grammatika Aleksandra Vostokova, po nachertaniyu yego zhe sokrashchennoy Grammatiki polnyee izlozhennaya, Sankt-Peterburg 1831.
• Zhinkin Nikolay I., Mekhanizm regulirovaniya segmentarnykh i prosodicheskikh komponentov yazyka i rechi. Poetics. Poetyka. Poetika, Varshava 1961.
• Zhinkin Nikolay I., Yazyk. Rech’. Tvorchestvo. Issledovaniya po semiotike, lingvistike, poetike, Moskva 1998.
• Zhinkin Nikolay I., Zamysel rechi. Plany i modeli budushchego v rechi (materialy k obsuzhdeniyu), Tbilisi 1970, pp. 13–15.

Identifiers

DOI

10.18778/1505-9057.55.05