Lektura szkolna jako nośnik wartości. Na przykładzie powieści Johna Ronalda Reuela Tolkiena „Hobbit, czyli tam i z powrotem”

• Authors: Edyta Wójcicka

Title variants

Lektura szkolna jako nośnik wartości. Na przykładzie powieści Johna Ronalda Reuela Tolkiena „Hobbit, czyli tam i z powrotem”

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest próba ukazania wybranych strategii dydaktycznych związanych z wprowadzaniem uczniów w świata wartości, których nośnikiem są omawiane na lekcjach języka polskiego lektury. Problem ten został omówiony na przykładzie powieści fantasy J.R.R. Tolkiena Hobbit, czyli tam i z powrotem. Badania nad recepcją tej książki w Polsce przez współczesnych nastolatków oraz moje doświadczenie związane z omawianą problematyką stały się motywacją do opisania kilku – jak sądzę ciekawych – strategii postępowania z tą lekturą w edukacji polonistycznej w ujęciu aksjologicznym.

EN

The purpose of this article is an attempt to show what role required reading can play as a carrier of values in the literacy and cultural education of teenagers. This problem will be discussed on the example of fantasy novel The Hobbit or There and Back Again by J.R.R. Tolkien. Research on the reception of this book in Poland by contemporary teenagers and my experience with the discussed issues have motivated me to describe a few – interesting in my opinion – strategies for dealing with this novel in Polish language education in axiological terms.

Keywords

PL

lektura szkolna; edukacja aksjologiczna; wartości; fantasy; nastolatek; współczesność; lektura szkolna; edukacja aksjologiczna; wartości; fantasy; nastolatek; współczesność

EN

required reading; axiological education; values; fantasy; teenager; contemporary times

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
• Year: 2020
• Volume: 56
• Issue: 1
• Pages: 287-310

Dates

published

2020-03-31

Contributors

author

Edyta Wójcicka

• Mgr, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Wydział Humanistyczny, Katedra Edukacji Polonistycznej, Plac Marii Curie-Skłodowskiej 4A, 20-033 Lublin

• https://orcid.org/0000-0003-1799-143X

References

• Bardel Michał, Byłem hobbitem, „Hobbicka Norka”, http://www.tolkien.com.pl/hobbickanorka/artykuly/bylem.html (dostęp 10.10.2017).
• Bartmiński Jerzy, Język w kręgu wartości. Studia semantyczne, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2003.
• Bobiński Witold, Konteksty kulturowe w dydaktyce literatury, w: Polonista w szkole. Podstawy kształcenia nauczyciela polonisty, red. Anna Janus-Sitarz, Universitas, Kraków 2004, s. 217–237.
• Chrząstowska Bożena, Wartości odkrywane, narzucone i postulowane w szkolnej edukacji polonistycznej, w: Polonistyka w przebudowie. Literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze – edukacja, red. Małgorzata Czermińska i in., t. 2, Universitas, Kraków 2005, s. 306–322.
• Fantasy. Ilustrowany przewodnik, red. Andrzej Miszkurka, Arkady, Warszawa 2003.
• Głowiński Michał, Okopień-Sławińska Aleksandra, Sławiński Janusz, Zarys teorii literatury, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1975.
• Gromadzka Beata, Jak nowe media i kultura współuczestnictwa wpływają na kształcenie polonistyczne?, w: Edukacja a nowe media, red. Małgorzata Latoch-Zielińska, Iwona Morawska, Małgorzata Potent-Ambroziewicz, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2015, s. 79–89.
• Handke Ryszard, Lektura jako poznanie i samopoznanie, w: Podmiotowy wymiar szkolnej polonistyk. Materiały z konferencji: Antropocentryczno-kulturowy nurt w kształceniu polonistycznym, red. Zenon Uryga, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Kraków 1998, s. 97–104.
• Interpretacje aksjologiczne, red. Władysław Panas, Andrzej Tyszczyk, Wydawnictwo KUL, Lublin 1997.
• Janus-Sitarz Anna, Przyjemność i odpowiedzialność w lekturze. O praktykach czytania literatury w szkole. Konstatacje. Oceny. Propozycje, Universitas, Kraków 2009.
• Janus-Sitarz Anna, Wartościowanie a edukacja polonistyczna, Universitas, Kraków 2008.
• Jedliński Ryszard, Językowy obraz świata wartości w wypowiedziach uczniów kończących szkołę podstawową, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2000.
• Kłakówna Zofia Agnieszka, Kulturowa koncepcja kształcenia polonistycznego, w: Polonistyka w przebudowie. Literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze – edukacja, red. Małgorzata Czermińska i in., t. 2, Universitas, Kraków 2005, s. 74–84.
• Kochanowicz Rafał, Fantastyka – klucz do wyobraźni. Poradnik dla nauczycieli języka polskiego w gimnazjum, Wydawnictwo Arka, Poznań 2001.
• Korulska Ewa, Hobbit, czyli Wielka Przygoda z lekturą, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 1998.
• Kubala-Kulpińska Aleksandra, Gra w szkołę, czyli jak wykorzystać gamifikację na lekcji, „Polonistyka” 1/2017, nr 16, s. 36–39.
• Kwiatkowska-Ratajczak Maria, Z perspektywy wartości o prozie dla dzieci i młodzieży, Wydawnictwo Nakom, Poznań 1994.
• Leszczyński Grzegorz, Zając Michał, Książka i młody czytelnik: zbliżenia, oddalenia, dialogi. Studia i szkice, Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, Warszawa 2013.
• Miłosz Czesław, Hobbit: bohater XX w., „Tygodnik Powszechny” 2002, nr 8, s. 1–9.
• Morawska Iwona, Wpływ nowych mediów na doświadczenia kulturowe współczesnych nastolatków, w: Człowiek i kultura w komunikacji medialnej, red. Małgorzata Karwatowska, Robert Litwiński, Adam Siwiec, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2015, s. 221–232.
• Myrdzik Barbara, Nauczyciel jako organizator dialogu ucznia z tradycją, w: Nowoczesność i tradycja w kształceniu literackim. Podręcznik do ćwiczeń z metodyki języka polskiego, red. Barbara Myrdzik, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2000, s. 175–187.
• Myrdzik Barbara, O poznawaniu i doświadczaniu wartości w procesie edukacyjnym, w: Barbara Myrdzik, Zrozumieć siebie i świat, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2006, s. 88–132.
• Pedemska-Kałuża Anna, Zaproszenie do lektury z wirtualnego świata, „Polonistyka” 2017, nr 5, s. 25–29.
• Podstawa programowa. Język Polski. Szkoła podstawowa – klasy IV–VIII, Ministerstwo Edukacji Narodowej, Warszawa 2017.
• Podstawa programowa z komentarzami. Język Polski, t. 2, Ministerstwo Edukacji Narodowej, Warszawa 2009.
• Problematyka aksjologiczna w nauce o literaturze. Studia, red. Stefan Sawicki, Andrzej Tyszczyk, Wydawnictwo KUL, Lublin 1992.
• Przygotowanie ucznia do odbioru różnych tekstów kultury, red. Anna Janus-Sitarz, Universitas, Kraków 2004.
• Puzynina Jadwiga, Język wartości, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1992.
• Puzynina Jadwiga, O języku wartości w szkole, „Polonistyka” 1996, nr 4, s. 196–201.
• Puzynina Jadwiga, Słowo – wartość – kultura, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1998.
• Sawicki Stefan, Aksjologiczne wymiary literatury, w: Polonistyka w przebudowie. Literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze – edukacja, red. Małgorzata Czermińska i in., t. 2, Universitas, Kraków 2005, s. 298–305.
• Sawicki Stefan, Problematyka aksjologiczna w badaniach literackich, w: Problematyka aksjologiczna w nauce o literaturze. Studia, red. Stefan Sawicki, Andrzej Tyszczyk, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1992, s. 95–101.
• Słownik literatury popularnej, red. Tadeusz Żabski, Wydawnictwo Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, Wrocław 2006.
• Smuszkiewicz Antonii, Fantastyka i pajdologia. Studia i szkice, Poznańskie Studia Polonistyczne, Poznań 2013.
• Smuszkiewicz Antoni, Fantastyka w gimnazjum, w: Horyzonty polonistyki. W kręgu edukacji, języka i kultury, red. Małgorzata Karwatowska, Małgorzata Latoch-Zielińska, Iwona Morawska, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2010, s. 143–159.
• Stoff Andrzej, Wartości sytuacyjne dzieła literackiego, w: Problematyka aksjologiczna w badaniach literackich, red. Stefan Sawicki, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1992, s. 111–135.
• Szurek Agnieszka, Polska dyskusja o fantasy w latach 1990–2002, http://www.tolkien.com.pl/hobbickanorka/artykuly/pols.html, (dostęp 2.05.2017).
• Tolkien John Ronald Reuel, Hobbit, czyli tam i z powrotem, przeł. Maria Skibniewska, Wydawnictwo Iskry, Warszawa 1997.
• Wartość i sens. Aksjologiczne aspekty teorii interpretacji, red. Edward Fiała, Andrzej Tyszczyk, Ryszard Zajączkowski, Wydawnictwo KUL, Lublin 2003.

Identifiers

DOI

10.18778/1505-9057.56.15