Literackie podróże, czyli o przestrzeni i miejscu w literaturze polskiej przełomu XX i XXI wieku (na przykładzie poezji Adama Zagajewskiego i prozy Andrzeja Stasiuka)

• Authors: Elżbieta Mazur

Title variants

Literackie podróże, czyli o przestrzeni i miejscu w literaturze polskiej przełomu XX i XXI wieku (na przykładzie poezji Adama Zagajewskiego i prozy Andrzeja Stasiuka)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł dotyczy problemów tożsamości, poetyki miejsca i migracji oraz podróży w poezji Adama Zagajewskiego z tomów Jechać do Lwowa (Londyn 1985) i Ziemia ognista (Poznań 1994) oraz w prozie Andrzeja Stasiuka na przykładzie opowiadania Miejsce (Opowieści galicyjskie, Kraków 1995) i powieści Wschód (Wołowiec 2014). Autorka, odwołując się do wybranych tekstów obydwu twórców, prezentuje sposoby ukazywania przestrzeni w literaturze polskiej przełomu XX i XXI wieku naznaczonej doświadczeniem migracji i komunizmu. Szkic analityczno-interpretacyjny zawiera także uwagi związane z organizacją procesu dydaktycznego, ponieważ omawiane tutaj utwory mogą być inspiracją do mówienia o procesach migracyjnych i wielokulturowości na lekcjach języka polskiego w szkole średniej.

EN

The article deals with the problems of identity, poetics of place, migration and travel in Adam Zagajewski’s poetry, in the volumes: Going to Lvov (London 1985) and The Land of Fire (Poznań 1994); as well as in Andrzej Stasiuk’s prose: the short story Place (Tales of Galicia, Kraków 1995) and the novel The East (Wołowiec 2014). The author, in invoking selected texts by the above artists, presents ways of portraying space in Polish literature of the late 20th and early 21st centuries, marked by the experiences of migration and communism. This analytical and interpretative study also includes remarks concerning the organisation of the teaching process, as the works discussed here may be used as inspiration for discussions related to migration processes and multiculturalism during Polish language lessons at high school levels.

Keywords

PL

poetyka miejsca; przestrzeń w literaturze; podróż; migracja; tożsamość; komunizm; poetyka miejsca; przestrzeń w literaturze; podróż; migracja; tożsamość; komunizm

EN

poetics of place; space in literature; travel; migration; identity; communism

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
• Year: 2020
• Volume: 56
• Issue: 1
• Pages: 311-330

Dates

published

2020-03-31

Contributors

author

Elżbieta Mazur

• Dr hab., prof. UR, Uniwersytet Rzeszowski, Kolegium Nauk Humanistycznych, Instytut Polonistyki i Dziennikarstwa, ul. Rejtana 16c, 35-959 Rzeszów

• https://orcid.org/0000-0001-6986-9386

References

• Benedyktowicz Zbigniew, Portrety „obcego”. Od stereotypu do symbolu, Wydawnictwo UJ, Kraków 2000.
• Czapliński Przemysław, Barbarzyńca na zagrodzie. Podróż do Niemiec i polska dusza, „Tygodnik Powszechny” 2007, nr 42, s. 24.
• Czapliński Przemysław, Kontury mobilności, w: Poetyka migracji. Doświadczenie granic w literaturze polskiej przełomu XX i XXI wieku, red. Przemysław Czapliński, Renata Makarska, Marta Tomczok, Wydawnictwo UŚ, Katowice 2013, s. 16.
• Czapliński Przemysław, Mapa, córka nostalgii, w: Przemysław Czapliński, Wzniosłe tęsknoty. Nostalgie lat dziewięćdziesiątych, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2001.
• Darska Bernadetta, „Wschód” Andrzeja Stasiuka, https://kultura.onet.pl/recenzje/wschod-andrzeja-stasiuka-recenzja/q6ty942 (dostęp 16.09.2017).
• Dutka Elżbieta, Pytania o Europę „zwaną Środkową” w pisarstwie Andrzeja Stasiuka, w: Elżbieta Dutka, Próby topograficzne. Miejsca i krajobrazy w literaturze polskiej XX i XXI wieku, Wydawnictwo UŚ, Katowice 2014.
• Genius loci. Studia o człowieku i przestrzeni, red. Zbigniew Kadłubek, Wydawnictwo Fa–art, Katowice 2007.
• Gosk Hanna, Bohater swoich czasów. Postać literacka w powojennej prozie polskiej o tematyce współczesnej, Świat Literacki, Izabelin 2002.
• Klejnocki Jarosław, W obcym mieście. „Sam, ale nie samotny”, w: Jarosław Klejnocki, Bez utopii? Rzecz o poezji Adama Zagajewskiego, Wydawnictwo Ruta, Wałbrzych 2002.
• Kronenberg Anna, Geopoetyka. Związki literatury i środowiska, Wydawnictwo UŁ, Łódź 2015.
• „I cień i światło…”. O twórczości Adama Zagajewskiego, red. Anna Czabanowska-Wróbel, Wydawnictwo a5, Kraków 2015.
• Mazur Elżbieta, Kilka uwag o pięknie praktycznym (na przykładzie poezji przełomu XX i XXI wieku inspirowanej malarstwem Jana Vermeera van Delft), w: Dyskursy pogranicza. Wektory literatury, red. Jolanta Pasterska, Zenon Ożóg, Wydawnictwo URz, Rzeszów 2019.
• Miejsca, ludzie, opowieści. O twórczości Andrzeja Stasiuka. Studia i szkice, red. Magdalena Rabizo-Birek, Matylda Zatorska, Damian Niezgoda, Wydawnictwo URz, Biblioteka „Frazy”, Rzeszów 2018.
• Nowacki Dariusz, Stasiuk węszy na Wschodzie, http://wyborcza.pl/1,75410,16649423,Stasiuk_weszy_na_Wschodzie__NOWA_KSIAZKA_.html (dostęp 16.09.2017).
• Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla czteroletniego liceum ogólnokształcącego i pięcioletniego technikum. Język polski. Zakres podstawowy i rozszerzony, Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 2018 r., Dz.U. z dnia 2 marca 2018 r., poz. 467.
• Podstawa programowa przedmiotu język polski. IV etap edukacyjny. Zakres podstawowy i rozszerzony, w: Podstawa programowa kształcenia ogólnego, Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r., Dz.U. z 2009 r. Nr 4.
• Reinfuss Roman, Łemkowie jako grupa etnograficzna, „Prace i Materiały Etnograficzne”, 1948/1949, t. 7, s. 71 i nast.
• Rybicka Elżbieta, Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich, Universitas, Kraków 2014.
• Stasiuk Andrzej, Dziennik okrętowy, w: Jurij Andruchowycz, Andrzej Stasiuk, Moja Europa. Dwa eseje o Europie zwanej Środkową, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2000, s. 77.
• Stasiuk Andrzej, Fado, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2006.
• Stasiuk Andrzej, Opowieści galicyjskie, Wydawnictwo Znak, Kraków 1995.
• Stasiuk Andrzej, Rozbić namiot na Gobi, patrzeć jak Bug płynie…, w: Patrząc na Wschód. Przestrzeń, człowiek, mistycyzm, pytał Piotr Brysacz, Fundacja Sąsiedzi, Białystok 2013.
• Stasiuk Andrzej, Wschód, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2014.
• Zagajewski Adam, Dwa miasta, Biblioteka Zeszytów Literackich, Oficyna Literacka, Paryż–Kraków 1991.
• Zagajewski Adam, Jechać do Lwowa i inne wiersze, Fundacja Zeszytów Literackich, Warszawa 2009.
• Zagajewski Adam, Solidarność i samotność, Fundacja Zeszytów Literackich, Warszawa 2002.
• Zagajewski Adam, W cudzym pięknie, Wydawnictwo a5, Kraków 1998.
• Zagajewski Adam, Ziemia ognista, Wydawnictwo a5, Poznań 1994.

Identifiers

DOI

10.18778/1505-9057.56.16