The brickwork, walls and ceilings of Havana: Representations of space in Pedro Juan Gutiérrez’s Novel “Nothing to Do”

• Authors: Ewelina Szymoniak

Title variants

Mury, ściany i sufity Hawany. Reprezentacja przestrzeni w powieści Pedra Juana Gutiérreza „Nic do roboty”

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

Latin America is a continent where for centuries various walls of ethnic, class, and political divisions were erected and demolished. Cubans, for whom the once paradise island became a cage, are a society which painfully experienced what those walls are as well as what isolation is. The aim of the article was to discuss the way in which Pedro Juan Gutiérrez, a writer who belongs to the first generation of Cubans who grew up in the Revolutionary reality, creates the literary space of Havana by depicting the everyday lives of its inhabitants. In the novel titled Nothing to Do [Nada que hacer] (1998), the invisible yet terribly tangible walls dividing Havana into zones of influence of various social groups, and the disintegrating walls and ceilings of flats are not the only proof of the universal poverty – they also seem to constitute a metaphor of the relations of power within the society and of the condition of its spirit. Furthermore, the author indicates how a conscious individual tries to build around themselves an intellectual wall which could separate them from the void which deprives one of the will to act. The analysis was based on the concept of mobility by Zygmunt Bauman and John Urry, on a study by Elżbieta Rybicka regarding the sensory literary geography, and on a discussion by Javier del Prado Biezma of the methods for presenting space in literature.

PL

Ameryka Łacińska jest kontynentem, na którym stawiano i burzono przez wieki niezliczone mury podziałów etnicznych, klasowych, politycznych. Społeczeństwem, które boleśnie doświadczyło tego, czym one są, czym jest izolacja, są Kubańczycy, dla których rajska niegdyś wyspa stała się klatką. Celem artykułu jest ukazanie sposobu, w jaki sposób kreuje literacką przestrzeń Hawany, przedstawiając codzienne życie jej mieszkańców, pisarz należący do pierwszego pokolenia Kubańczyków dorastających w rewolucyjnej rzeczywistości – Pedro Juan Gutiérrez. W powieści Nic do roboty [Nada que hacer] (1998), niewidzialne, lecz doskonale namacalne mury dzielące Hawanę na strefy wpływów różnych grup społecznych, rozpadające się ściany i sufity mieszkań nie są jedynie dowodem wszechobecnej biedy, ale zdają się stanowić również metaforę relacji władzy w obrębie społeczeństwa i jego stanu ducha. Z drugiej strony, autor pokazuje, w jaki sposób świadoma jednostka próbuje wybudować wokół siebie intelektualny mur, który odgrodziłby ją od pozbawiającej woli działania nicości. Analiza oparta została o koncepcje mobilności socjologów Zygmunta Baumana i Johna Urry’ego, szkic Elżbiety Rybickiej dotyczący sensorycznej geografii literackiej oraz rozważania Javiera del Prado Biezmy o sposobach przedstawiania przestrzeni w literaturze.

Keywords

EN

space; literature; vagabond; landscape of scents; oppression; Havana; Gutiérrez

PL

przestrzeń; literatura; włóczęga; krajobraz zapachowy; opresja; Hawana; Gutiérrez; przestrzeń; literatura; włóczęga; krajobraz zapachowy; opresja; Hawana; Gutiérrez

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
• Year: 2020
• Volume: 57
• Issue: 2
• Pages: 39-64

Dates

published

2020-06-30

Contributors

author

Ewelina Szymoniak

• Ph.D. in humanities, assistant professor; University of Silesia, Faculty of Philology, Institute of Romance Languages and Translation Studies; ul. Bankowa 12, 40-007 Katowice

• https://orcid.org/0000-0002-5117-8947

References

• Baldwin Elaine, Longhurst Brian, McCracken Scott, Ogborn Miles, Smith Greg, Wstęp do kulturoznawstwa, trans. Maciej Kaczyński, Jerzy Łoziński, Tomasz Rosiński, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań 2004.
• Bauman Zygmunt, “Bycie ubogim w społeczeństwie konsumpcyjnym”, [in:] Bauman o popkulturze. Wypisy, Mateusz Halawa, Paulina Wróbel (eds.), Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warsaw 2008, pp. 294–297.
• Bauman Zygmunt, Dwa szkice o moralności ponowoczesnej, Instytut Kultury, Warsaw 1994.
• Bauman Zygmunt, Etyka ponowoczesna, trans. Janina Bauman, Joanna Tokarska-Bakir, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw 1996.
• Bauman Zygmunt, “Mobilni i niemobilni w społeczeństwie konsumpcyjnym”, [in:] Bauman o popkulturze. Wypisy, Mateusz Halawa, Paulina Wróbel (eds.), Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warsaw 2008, pp. 288–293.
• Bauman Zygmunt, Płynne życie, trans. Tomasz Kunz, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2007.
• Bauman Zygmunt, Ponowoczesność jako źródło cierpień, Wydawnictwo Sic!, Warsaw 2000.
• Birkenmaier Anke, “El realismo sucio en América Latina. Reflexiones a partir de Pedro Juan Gutiérrez”, Miradas. Revista del audiovisual 2004, issue 6, http://www.pedrojuangutierrez.com/ensayos_ensayos_anke%20birkenmaier.htm (accessed on: 27.02.2019).
• Cabrera Infante Guillermo, “Infamia dla wymarłej Hawany”, [in:] Guillermo Cabrera Infante, Mea Kuba, trans. Marcin Małkowski, Philip Wilson, Warsaw 2004, pp. 95–101.
• Carpentier Alejo, “Miasto kolumn”, [in:] Alejo Carpentier, Przedtakty i wariacje, trans. Joanna Petry Mroczkowska, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1982, pp. 64–79.
• Certeau Michel de, Wynaleźć codzienność, trans. Katarzyna Thiel-Jańczuk, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.
• Fernández Pérez Michel, “La igualdad como fundamento y propósito de la justicia social y del desarrollo en Cuba”, Cuba posible, 25.10.2017, https://cubaposible.com/igualdad-justicia-social-del-desarrollo-cuba/ (accessed on: 19.12.2018).
• Fuentes Carlos, La gran novela latinoamericana, Alfaguara, Madrid 2011.
• Fuentes Carlos, “La nueva novela hispanoamericana (selección)”, [in:] Los novelistas como críticos, Norma Klahn, Wilfrido H. Corral (eds.), Tierra Firme, México 1991, pp. 76–94.
• Guillén Nicolás, Obra poética 2 t., Ed. Letras Cubanas, La Habana 1995.
• Gutiérrez Pedro Juan, Brudna Trylogia o Hawanie, trans. Piotr Fornelski, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań 2004.
• Hemingway Ernest, Mieć i nie mieć, trans. Krystyna Tarnowska, Czytelnik, Warsaw 1968.
• Masoliver Ródenas José Antonio, “Oficio: revolcador de mierda”, Revista de Libros, 1.08.1999, https://www.revistadelibros.com/articulos/trilogia-sucia-de-la-haba-na-de-pedro-juan-gutierrez (accessed on: 18.12.2018).
• Mesa-Lago Carmelo, “Problemas sociales y económicos en Cuba durante la crisis y la recuperación”, Revista de la CEPAL 2005, issue 86, pp. 183–205.
• Portela Ena Lucía, “Con hambre y sin dinero”, Crítica 2003, issue 98, pp. 61–80.
• Prado Biezma Javier del, Análisis e interpretación de la novela. Cinco modos de leer un texto narrativo, Editorial Síntesis, Madrid 2000.
• Rybicka Elżbieta, Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich, Universitas, Kraków 2014.
• Urry John, Socjologia mobilności, trans. Janusz Stawiński, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw 2009.
• Whitfield Esther, “Autobiografía sucia: The Body Impolitic of Trilogía sucia de La Habana”, Revista de Estudios Hispánicos 2002, issue 36.2, pp. 329–353.

Identifiers

DOI

10.18778/1505-9057.57.03