Bez sensu as an act of communication

• Authors: Wiesław Czechowski

Title variants

PL

Bez sensu jako akt komunikowania

Abstracts

PL

Artykuł zawiera komunikacyjną analizę funkcji frazemu bez sensu. Autor rozważa konwersacyjne i dyskursywne możliwości użycia tej frazy. Stosuje w tym celu metodologię gramatyki komunikacyjnej, która pozwala na analizę komunikatów na poziomie ideacyjnym i interakcyjnym. W obszarze semantycznym bez sensu pozbawia wartości zdetrywializowany standard semantyczny. W konwersacjach jest reakcją na scenariusze sprzeczne z naturalną logiką i zdroworozsądkowym przyczyno-skutkowym biegiem rzeczy. Ważną funkcją jest eksponowanie scenariuszy nieskuteczności, marnotrawstwa, zbędności, braku korzyści, przewidywanych lub faktycznych szkód. Na poziomie interakcyjnym fraza bez sensu pełni funkcję wsparcia argumentacyjnej siły przekazu, jest też sposobem podważenia argumentacji – podkreśla słabość przesłanek. W strategiach aksjologicznych bez sensu jest ważną składową aktów emotywnych i budulcem napięcia emocjonalnego między rozmówcami. Tu przede wszystkim służy wyeksponowaniu przeżywanej negatywnej emocji. Ujemnym skutkiem użycia frazy bez sensu jest wprowadzanie do kontaktu interpersonalnego dystansu, a w niektórych przypadkach atmosfery intelektualnej degradacji nadawcy przekazu. W artykule znajduje się kilka przykładów medialnych wypowiedzi politycznych z frazą bez sensu, które służą dyskredytowaniu przeciwnika politycznego.

EN

The article presents a communication-based analysis of the function of the ‘bez sensu’ [meaningless/ pointless/makes no sense etc.] phraseme. The author discusses the conversational and discursive opportunities for using it. He applies the methodology of communicational grammar, which enables the analysis of communications at the ideational and interactive levels. Within the semantic level, ‘bez sensu’ removes the value of the trivialised semantic standard. In conversations, it is the reaction to scripts which contradict natural logic and the common-sensical cause-and-effect course of things. An important function is the bringing forward of scripts of failure, wastefulness, redundancy, and lack of benefit or expected or actual harm. At the interactive level, the ‘bez sensu’ expression fulfils the function of support for the argumentative power of a communication; it is also a measure of undermining an argumentation – it emphasises the frailty of its premises. In axiological strategies, ‘bez sensu’ is a major component of emotive acts and the building block of the emotional tension between interlocutors. In this instance, it is mostly used to bring forward the experience of a negative emotion. One negative outcome of using the ‘bez sensu’ expression is the introduction distance to interpersonal contact, and in some cases the sense of intellectually debasing the sender of a communication. The article includes several examples of media-based political statements with the ‘bez sensu’ expression, which are used for discrediting political opponents.

Keywords

PL

sens; gramatyka komunikacyjna; ideacja; interakcja; konwersacja; logika; perswazja; manipulacja; dyskurs potoczny; dyskurs medialny; dyskurs polityczny

EN

meaning; communicational grammar; ideation; interaction; conversation; logic; persuasion; manipulation; colloquial discourse; media discourse; political discourse

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
• Year: 2020
• Volume: 58
• Issue: 3

Dates

published

2020

Contributors

author

Wiesław Czechowski

• Kazimierz Wielki University, Institute of Social Communication and Media

• https://orcid.org/0000000346400504

References

• Awdiejew Aleksy, “Czym jest sens?” [in:] Komunikowanie wartości – wartość komunikowania, eds. I. Benenowska, A. Bączkowska, W. Czechowski, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2019, pp. 65–74.
• Awdiejew Aleksy, Grażyna Habrajska, Komponowanie sensu w procesie odbioru komunikatów, Primum Verbum, Łódź 2010.
• Fleischer Michael, Sens, czyli – co to jest. Perspektywa konstruktywistyczna, Wydawnictwo Primum Verbum, Łódź 2019.
• Habrajska Grażyna, Komunikacyjna analiza i interpretacja tekstu, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2004.
• Halliday Michael A.K., Explorations in the Functions of Language, E. Arnold, London 1973.
• Malinowski Grzegorz, Logika ogólna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw 2010.
• Maslov Abraham H., Motivation and Personality, Harper, New York 1954.
• Ogden Charles, Richards Ivor, The Meaning of Meaning. A Study of the Influence of Language upon Thought and of the Science of Symbolism, Routledge & Kegan Paul, London 1923.
• Perelman Chaim, Imperium retoryki, Retoryka i argumentacja, trans. M. Chomicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw 2002.
• Sperber Dan, Wilson Deirdre, Relevance. Communication and Cognition, Blackwell, Oxford 1995.
• Stanosz Barbara, Wprowadzenie do logiki formalnej. Podręcznik dla humanistów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw 2012.
• Szymanek Krzysztof, Sztuka argumentacji. Słownik terminologiczny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw 2001.
• Tokarz Marek, Argumentacja, perswazja, manipulacja, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2006.
• Ziomek Jerzy, Retoryka opisowa, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warsaw–Krakow 2000.
• Ziółkowski Marek, Znaczenie – interakcja – rozumienie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warsaw 1981.
• https://twitter.com/leszekmiller/status/1063159714694029312 [accessed on: 15.03.2018].
• https://twitter.com/panwaldemar/status/829790926507823109 [accessed on: 15.03.2019].
• https://wpolityce.pl/polityka/418370-korwin-mikke-atakuje-kukiz15-tego-typu-ruch-jest-bez-sensu [accessed on: 15.03.2019].
• https://wpolityce.pl/polityka/438418-prof-legutko-oburzajaca-wypowiedz-bronia-rza-to-szantaz [accessed on: 15.03.2019].
• https://www.facebook.com/jakub.zulczyk/posts/po-internecie-kr%C4%85%C5%BCy--wypowied%C5%BA-krystyny-paw%C5%82owicz-nt-samob%C3%B3jstwa-kac-pra-z-gorczyn/1468669583222633/ [accessed on: 15.03.2019].
• https://www.fakt.pl/wydarzenia/polityka/schetyna-zje-kosiniaka/ghnf80n?utm_source=_viasg_fakt&utm_medium=direct&utm_campaign=leo_automatic&srcc=ucs&utm_v=2 [accessed on: 15.03.2019].
• https://www.gosc.pl/doc/4643655.Kaczynski-Jestem-dosc-optymistyczny-ws-wyco-fania-procedury-z [accessed on: 15.03.2019].

Identifiers

DOI

10.18778/1505-9057.58.09

Biblioteka Nauki

1042222