Uniwersytet w stanie podejrzenia. Na marginesie Sprawozdania dla Akademii Franza Kafki

• Authors: Mariusz Jochemczyk

Title variants

EN

University under suspicion. On the margins of Report for the Academy by Franz Kafka

Abstracts

EN

The idea of the university was never a significant context for researchers of Franz Kafka work. It was the other social institutions that became the natural source of allusive recognition of literary scholars (court, insurance company, imperial state office). In this sketch – written on the margins of Kafka’s famous short story: Report for the Academy – we are trying to change it. The university (title: Academy) here becomes a “central object of criticism”, an institution in ruins, a place where one does not practice research and does not perfect humanistic virtues. On the contrary, it is a space where the “gate of perception” and „critical thinking” are consistently closed – as a tribute to the particular game of interests. In the worst case – the effect of the Academy’s impact becomes destruction resulting from training and humiliation.

PL

Idea uniwersytetu nigdy nie stanowiła znaczącego kontekstu dla badań twórczości Franza Kafki. To inne instytucje społeczne stawały się naturalnym polem aluzyjnych rozpoznań literaturoznawców (sąd, zakład ubezpieczeń, cesarski urząd państwowy). W niniejszym szkicu (napisanym na marginesie słynnego opowiadania Kafki Raport dla Akademii) próbujemy to zmienić. Uniwersytet (tytułowa Akademia) staje się „centralnym obiektem krytyki”, instytucją w ruinie, miejscem, gdzie nie praktykuje się badań i nie doskonali humanistycznych cnót. Wręcz przeciwnie, jakże często (konsekwentnie) zamyka się tu „wrota percepcji” i wysadza śluzy „krytycznego myślenia” – w hołdzie partykularnej grze interesów. W najgorszym przypadku – skutkiem oddziaływania tak pomyślanej Akademii staje się destrukcja wynikła z aktów tresury i upokorzenia.

Keywords

EN

Franz Kafka; University; Academy; ruins; crisis

PL

Franz Kafka; Uniwersytet; Akademia, ruina; kryzys

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
• Year: 2020
• Volume: 59
• Issue: 4

Dates

published

2020

Contributors

author

Mariusz Jochemczyk

• Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Humanistyczny, Instytut Literaturoznawstwa, pl. Sejmu Śląskiego 1, 40-032 Katowice

• https://orcid.org/0000000206716355

References

• Barcz Anna, Posthumanizm i jego zwierzęce odgłosy w literaturze, „Teksty Drugie” 2013, nr 1–2, s. 60–79.
• Farias Victor, Heidegger i narodowy socjalizm, przeł. Paweł Lisicki, Robert Marszałek, Aletheia, Warszawa 1997.
• Gadacz Tadeusz, Wstęp do wydanie polskiego: Karla Jaspersa idea uniwersytetu, [w:] Karl Jaspers, Idea uniwersytetu, przeł. Wojciech Kunicki, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2017, s. 11–27.
• Gray Richard T., Gross Ruth J., Goebel Rolf J., Koelb Clayton, Franz Kafka. Encyklopedia, przeł. Jolanta Kozak, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2017.
• Janouch Gustav, Rozmowy z Kafką. Notatki wspomnienia, przeł. Janusz Borysiak, Ernest Dyczek, posłowiem i przypisami opatrzył Ernest Dyczek, „Czytelnik”, Warszawa 1993.
• Jaspers Karl, Autobiografia filozoficzna, tłum. i przypisami opatrzył Stanisław Tyrowicz, Wydawnictwo Comer, Toruń 1993.
• Jaspers Karl, Przedmowa, [w:] Karl Jaspers, Idea uniwersytetu, przeł. Wojciech Kunicki, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2017, s. 29.
• Jaspers Karl, Wprowadzenie, [w:] Karl Jaspers, Idea uniwersytetu, przeł. Wojciech Kunicki, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2017, s. 31–33.
• Kafka Franz, Listy do rodziny, przyjaciół, wydawców, wybrał, przełożył i komentarzem opatrzył Robert Urbański, współpraca Anna Urbańska, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2012.
• Kafka Franz, Pisma urzędowe, przeł. Urszula Pałłasz, „Literatura na Świecie” 1987, nr 2, s. 103–159.
• Kafka Franz, Z zapisków w piątym notesie. W kancelariach dyrektorskich, przeł. Barbara L. Surowska, „Literatura na Świecie” 1987, nr 2, s. 98–100.
• Musiał Łukasz, Próg. „Sprawozdanie dla Akademii” i zapowiedź nowych motywów w prozie Kafki, [w:] Łukasz Musiał, Kafka. W poszukiwaniu utraconej rzeczywistości, Oficyna Wydawnicza ATUT, Wrocław 2011, s. 201–210.
• Musiał Łukasz, Wstęp, [w:] Franz Kafka, Wybór prozy, wstęp i opracowanie Łukasz Musiał, Ossolineum, Wrocław 2018, s. VII–CCXXIII.
• Musiał Łukasz, ZwierzoczłekoKafka, „Konteksty” 2009, nr 4, s. 69–75.
• Nalewajk Żaneta, Ironia jako alternatywa rozpaczy. Krytyka kultury w „Sprawozdaniu dla Akademii” Franza Kafki, „Tekstualia” 2008, nr 3, s. 67–78.
• Ortega y Gasset José, Misja uniwersytetu, przeł. Henryk Woźniakowski, „Znak” 1978, nr 6, s. 712–731.
• Pawel Ernst, Franz Kafka. Koszmar rozumu, przeł. Irena Stąpor, Twój Styl, Warszawa 2003.
• Słownik języka polskiego, red. Witold Doroszewski, t. 8, Warszawa 1966.
• Twardowski Kazimierz, O dostojeństwie Uniwersytetu, [w:] Kazimierz Twardowski, Lwowskie wykłady akademickie, t. 2: Wykłady o idei Uniwersytetu, wykłady z rękopisów i maszynopisów przeczytali, przepisali, opracowali oraz słowem wstępnym i wprowadzeniami poprzedzili Radosław Kuliniak, Dorota Leszczyna, Mariusz Pandura, Łukasz Ratajczak, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty 2018, s.441–450.
• Wagenbach Klaus, Franz Kafka, przeł. Barbara Ostrowska, Nisza, Warszawa 2009.
• Wielki słownik języka polskiego PWN, red. Stanisław Dubisz, t. 4, Warszawa 2018.

Identifiers

DOI

10.18778/1505-9057.59.01

Biblioteka Nauki

1042258