Pamięć lekturowa a tożsamość czytelnika na przykładzie powieści Tajemniczy płomień królowej Loany Umberta Eco

• Authors: Anna Lubińska

Title variants

EN

Memory of reading and the reader’s identity in The Mysterious Flame of Queen Loana by Umberto Eco

Abstracts

EN

The subject of this article is bibliological reflection on Umberto Eco’s novel. Its storyline is a pretext for asking the questions about the reader’s identity. Is human the sum of all the texts one has read? What is the importance of books for constructing the self? How does the printed text influence its reception, given the location of literature in the context of mass culture? Moreover, the article reflects on the role of illustrations in literature as well as on the way in which illustrations function in a printed text. Furthermore, the article investigates the roles of pictures and their importance for the composition of storyline. Umberto Eco’s novel is seen here as a hypertextual book.

PL

Przedmiotem artykułu jest bibliologiczna refleksja nad powieścią Umberta Eco. Jej fabuła jest pretekstem do postawienia pytań na temat tożsamości czytelnika. Czy człowiek jest sumą przeczytanych tekstów? Jakie znaczenie dla budowania własnego ja mają lektury? W artykule przeanalizowano, czy i jak realizacja książkowa tekstu wpływa na jego odbiór, biorąc pod uwagę miejsce, jakie literatura zajmuje w kulturze masowej. Przedstawiono także rolę materiału ilustracyjnego; omówiono sposób funkcjonowania ilustracji w tekście oraz ich funkcje i znaczenie dla fabuły. Przedstawiono powieść jako przykład książki hipertekstowej.

Keywords

PL

Umberto Eco; kultura masowa; tożsamość czytelnika; książka ilustrowana; książka hipertekstowa

EN

Umberto Eco; mass culture; reader’s identity; illustrated book; hipertextual book

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
• Year: 2021
• Volume: 61
• Issue: 2
• Pages: 59-81

Dates

published

2021

Contributors

author

Anna Lubińska

• Uniwersytet Wrocławski, Wydział Filologiczny, Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa, Wrocław

• https://orcid.org/0000000211093324

References

• Assmann Jan, Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych, przeł. Anna Kryczyńska-Pham, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2008.
• Assmann Jan, Pamięć zbiorowa i tożsamość kulturowa, przeł. Stefan Dyroff, Rafał Żytyniec, „Borussia” 2003, nr 29, s. 11–16.
• Barthes Roland, Śmierć autora, „Teksty Drugie” 1991, nr 1–2, s. 247–251.
• Behind The Doors Of Umberto Eco, reż. Teri Wehn-Damisch, Francja 2012.
• Bieńkowska Barbara, Książka na przestrzeni dziejów, Centrum Edukacji Bibliotekarskiej, Informacyjnej i Dokumentacyjnej im. Heleny Radlińskiej, Warszawa 2005.
• Capozzi Rocco, The Mysterious Flame of Queen Loana. A Postmodern Historiographic Illustrated Novel of a Generation, „Forum Italicum” 2006, 40, nr 2, s. 462–486.
• Carriere Jean-Claude, Eco Umberto, Nie myśl, że książki znikną, przeł. Jan Kortas, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2010.
• Czubaj Mariusz, Samotność prostych równoległych, „Polityka” 2005, nr 39, s. 68–69.
• Eco Umberto, Czytelnik modelowy, przeł. Piotr Salwa, „Pamiętnik Literacki” 1987, nr 78, s. 287–305.
• Eco Umberto, Dopiski na marginesie „Imienia róży”, w: Umberto Eco, Imię róży, przeł. Adam Szymanowski, wyd. 6, Noir sur Blanc, Warszawa 2016.
• Eco Umberto, O pożytkach oglądania się za dziewczynami, przeł. Jarosław Mikołajewski, „Gazeta Wyborcza” 2016 http://wyborcza.pl/magazyn/1,124059,19961172,o-pozytkach-z-ogladania-sie-za-dziewczynami.html [dostęp 12.05.2017].
• Eco Umberto, Tajemniczy płomień królowej Loany, przeł. Krzysztof Żaboklicki, Noir sur Blanc, Warszawa 2005.
• Gadomska Maria, Zależności między treścią w formą graficzną w źródłach poezji z przełomu XIX i XX wieku, „Z badań nad polskimi księgozbiorami historycznymi” 1991, t. 11: Pogranicza, s. 129–156.
• Głowiński Michał, O intertekstualności, „Pamiętnik Literacki” 1986, (77), nr 4, s. 75–100.
• Góralska Małgorzata, Piśmienność i rewolucja cyfrowa, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2012.
• Góralska Małgorzata, W poszukiwaniu księgi jedynej... Bibliologiczne refleksje nad fenomenem książki, „Roczniki Biblioteczne” 2005, R. 49, s. 503–514.
• Grochowski Grzegorz, Na styku kodów. O literackich użyciach znaków ikonicznych, „Teksty Drugie” 2006, nr 4, s. 47–71.
• Hammack Brenda, Mapping the Interstices. Reif Larsen’s and Umberto Eco’s Illustrated Texts, „Interfictions: A Journal of Interstitial Arts” 2013, iss. 2 http://interfictions.com/mapping-the-interstices-reif-larsens-and-umberto-ecos-illustrated-texts-brenda-hammack/ [dostęp 14.01.2018].
• Ilustracja, w: Encyklopedia wiedzy o książce, red. Aleksander Birkenmajer i in., Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1971, s. 952–953.
• Kłoskowska Antonina, Kultura masowa. Obrona i krytyka, wyd. 4, Wydawnictwo Naukowe PWN , Warszawa 2005.
• Krzemiński Adam, Człowiek z cytatów, „Polityka” 2004, nr 47, s. 76–77.
• Lachmann Renate, Mnemotechnika i symulakrum, w: Pamięć zbiorowa i kulturowa, red. Magdalena Saryusz-Wolska, Universitas, Kraków 2009, s. 285–322.
• Maruszewski Tomasz, Pamięć autobiograficzna, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005.
• Matuszyk Łukasz, Po drugiej stronie ekranu. O pochodzeniu i charakterze e-liberatury, „Ogrody Nauk i Sztuk” 2015, nr 5, s. 577–585.
• Ng David, Eco and the Funnymen. Interview with Eco, Village Voice 2005 https://www.villagevoice.com/2005/06/28/eco-and-the-funnymen/ [dostęp 12.05.2017].
• Pasek-Gawlikowska Agata, „Kultura masowa” i co dalej…?, „Rozprawy Społeczne” 2013, nr 2, s. 57–66.
• Rybicka Elżbieta, Miejsce, pamięć, literatura (w perspektywie geopoetyki), „Teksty Drugie” 2008, nr 1–2, s. 19–32.
• Saryusz-Wolska Magdalena, Pamięć kulturowa, w: Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, red. Magdalena Saryusz-Wolska, Robert Traba, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2014, s. 337–338.
• Sawicka Elżbieta, Tatuaż na skórze tekstu, „Rzeczpospolita” 2005, nr 254, s. A16.
• Spruyt Marie, Umberto Eco’s The Mysterious Flame of Queen Loana. A conduit for culture, consciousness and cognition, „Inkanyiso Journal” 2010, nr 2, s. 1–6.
• Szpociński Andrzej, Miejsca pamięci (lieux de mémoire), „Teksty Drugie” 2008, nr 4, s. 11–20.
• Szpociński Andrzej, Markowski Michał Paweł, Kanon, w: Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, red. M. Saryusz-Wolska, R. Traba, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2014, s. 182–186.
• Śmigła Magdalena, Jurija Łotmana semiotyczna teoria kultury, „Estetyka i Krytyka” 2009, nr 17–18, s. 265–270.
• The Mysterious Flame of Queen Loana http://eco.ids-mannheim.de/wiki/theMysterious_Flame_of_Queen_Loana [dostęp 20.05.2017].
• Trávníček Jiří, Życiorysy czytelnicze (zarys koncepcji), „Roczniki Biblioteczne” 2017, R. 61, s. 227–240.
• Trybuś Krzysztof, Literatura, w: Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, red. M. Saryusz-Wolska, R. Traba, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2014, s. 205–210.
• Ugniewska Joanna, Miejsca utracone. Szkice o pamięci i zapomnieniu we współczesnej literaturze włoskiej, Fundacja Zeszytów Literackich, Warszawa 2014.
• Wiercińska Janina, Sztuka i książka, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1986.
• Winiecka Elżbieta, Poszerzanie pola literatury w „Tajemniczym płomieniu królowej Loany” Umberta Eco, „Zagadnienia Rodzajów Literackich” 2015, t. 58, z. 2, s. 101–118.
• Wolski Paweł, A jednak Księga. Tradycja i (po)nowoczesność w powieści „Tajemniczy płomień królowej Loany” Umberta Eco, „Pogranicza” 2006, nr 5, s. 38–44.

Identifiers

DOI

10.18778/1505-9057.61.04

Biblioteka Nauki

1812102