“Ja już podarłem kilka swoich sztuk…”. From the personal archive of Adam Tarn

• Authors: Magdalena Wasąg

Title variants

PL

„Ja już podarłem kilka swoich sztuk…” Z archiwum osobistego Adama Tarna

Abstracts

PL

W archiwum osobistym Adama Tarna (1902–1975) – pierwszego redaktora naczelnego miesięcznika „Dialog”, tłumacza, krytyka, powieściopisarza, dramaturga – znajdują się zapiski z luźnymi pomysłami do utworów dramatycznych, notatki do nieukończonej książki o Czechowie, a także niewielkie próby literackie – poprawiane, odkładane i na powrót rozwijane. Materiały te udostępniane dzięki uprzejmości spadkobierców są cennym świadectwem procesu twórczego i ewolucji pisarstwa redaktora naczelnego „Dialogu”. W kontekście debiutanckiej i jedynej ukończonej powieści Tarna Obraz ojca w czterech ramach (1934) intrygującym utworem jest zachowana w archiwum nieukończona powieść Kameleon. Artykuł charakteryzuje materiały znajdujące się w archiwum osobistym Tarna. Pozwala wniknąć w jego „wewnętrzne laboratorium” pisarskie i odczytać je m.in. w perspektywie biograficznej. Datowanie zgromadzonych materiałów można przyjąć jedynie orientacyjnie. Najwcześniejsza zachowana próba prozatorska zapisana po francusku pochodzi prawdopodobnie jeszcze z okresu międzywojennego. Ostatnie zapiski pochodzą z okresu emigracyjnego po 1968 roku, kiedy Tarn pracował nad nieukończoną książką o Czechowie.

EN

The personal archive of Adam Tarn (1902–1975), the first editor-in-chief of the Dialog monthly and a translator, critic, novelist, and playwright, includes notes with loose ideas for plays, notes to his unfinished book on Chekhov, and minor literary attempts, which he corrected, set aside and later expanded. This material, which Tarn’s heirs kindly offered me for study, constitutes a valuable proof the creative process and the evolution of the writing of the Dialog’s editor-in-chief. In the context of Obraz ojca w czterech ramach [Father’s Image in Four Frames] (1934), Tarn’s début novel and the only one he completed, the novel Kameleon [Chameleon] is an intriguing item in the author’s collection of unfinished works. In this article I shall discuss the material contained in Tarn’s personal archive. This study offers an insight into his “internal laboratory” of writing and enables one to read it from, e.g., the biographical perspective. The dating of the collected material can be only approximated. The earliest surviving prose attempt written in French probably came from the interwar period, while the final notes were composed during his émigré period after 1968, when Tarn was working on his unfinished book on Chekhov.

Keywords

PL

Adam Tarn; redaktor naczelny „Dialogu”; emigracja 1968 roku; archiwum osobiste; psychoanaliza

EN

Adam Tarn; editor-in-chief of the "Dialog"; 1968 emigration; personal archive; psychoanalysis

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
• Year: 2022
• Volume: 64
• Issue: 1
• Pages: 255-275

Dates

published

2022

Contributors

author

Magdalena Wasąg

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Filologiczny, Instytut Filologii Polskiej i Logopedii, Zakład Literatury Polskiej XX i XXI w., ul. Pomorska 171/173, 90-236 Łódź

• https://orcid.org/0000000156232888

References

• Adam Tarn – emigrant z przymusu, series: Słowa o zmroku [Words at Dusk], hosted by Iwona Malinowska, released in 2010 on Polish Radio 2.
• Biasi Pierre-Marc de, Genetyka tekstów, trans. Filip Kwiatek, Maria Prussak, Instytut Badań Literackich PAN Wydawnictwo, Warsaw 2015.
• Czechow Antoni, “Płatonow”, trans. Adam Tarn, [in:] Antoni Czechow, Dramaty, Teatr Nowy im. Kazimierza Dejmka w Łodzi, Instytut Teatralny im. Mieczysława Hertza, Łódź 2020, pp. 59–224.
• Czechow Antoni, “Płatonow”, trans. Adam Tarn, Dialog 1960, issue 11, pp. 25–111.
• Mrożek Sławomir, “Adam Tarn – moje wspomnienie o nim”, [in:] Mrożek – Tarn. Listy 1963–1975, introduction Erwin Axer, Sławomir Mrożek, afterword and comments by Maria Prussak, Wydawnictwo Literackie, Krakow 2009, pp. 5–16.
• Pawlicki Maciej, “Redaktor Tarn wyjechał”, Dialog 1985, issue 6, pp. 147–155.
• Prussak Maria, entry: “Adam Tarn”, Polski Słownik Biograficzny, vol. 52/3, coll. 214, Polska Akademia Nauk, Kraków 2018, pp. 337–340.
• Tarn Adam, “Epilog do Zmarnowanego życia”, Dialog 1959, issue 1, pp. 39–44.
• Tarn Adam, “Listy z Calgary do Jerzego Kreczmara”, 8 November 1969, Dialog 2006, issue 5–6, pp. 274–278.
• Tarn Adam, “Spotkanie z wrogiem” and “Wujek z Ameryki” (trans. from French into Polish by Piotr Kamiński), “Ciotka z Hüningen” (trans. from German by Danuta Żmij-Zielińska), Dialog 1981, issue 5, pp. 77–87.
• Tarn Adam, “Z listów do Tadeusza Różewicza”, Dialog 2002, issue 11, pp. 154–157.
• Tarn Adam, “Zmarnowane życie”, Dialog 1958, issue 3, pp. 5–26.

Identifiers

DOI

10.18778/1505-9057.64.09

Biblioteka Nauki

2129665