Ku puencie. Uwagi o genezie dwóch utworów Anny Kamieńskiej

• Authors: Wojciech Kruszewski

Title variants

EN

Towards the punch line. Notes on the genesis of two works by Anna Kamieńska

Abstracts

EN

The article presents an analysis of the story of the ending of two poems by Anna Kamieńska – “When the Greats Go Away” and “You are me warm young”. The literary documents known to us allow us to find a common element of these two processes, one of which consisted in the unexpected addition of a punch line to the last known handwritten version of the poem, and the other, in the final stage of work on the work, made a record from the middle of an earlier draft. This common part is the meditative, non-rhetorical nature of the writing workshop of the mature poet. If we ignore the obvious differences between the two poems and the processes from which they emerged, a strong similarity will remain, probably a feature characteristic of the way Anna Kamieńska wrote at least from the 1960s, when the creative process was for her not so much an opportunity to find the form of thought but he was thoughtborn himself.

PL

Artykuł przedstawia analizę historii zakończeń dwóch wierszy Anny Kamieńskiej – „Kiedy odchodzą wielcy” oraz „Jesteś mi ciepły młody”. Znane nam dokumenty literackie pozwalają znaleźć wspólny element tych dwóch procesów, z których jeden polegał na nieoczekiwanym dopisaniem puenty do ostatniej znanej nam wersji rękopiśmiennej wiersza, a drugi puentą uczynił w ostatnim etapie prac nad utworem zapis ze środka wcześniejszego brulionu. Tą częścią wspólną jest medytacyjny, nieretoryczny charakter warsztatu pisarskiego dojrzałej poetki. Jeśli pominąć oczywiste różnicy między obiema wierszami i procesami, z których się wyłoniły, pozostanie silne podobieństwo, prawdopodobnie cecha charakterystyczna dla sposobu, w jaki pisała Anna Kamieńska przynajmniej od lat sześćdziesiątych minionego wieku, gdy proces twórczy był dla niej nie tyle okazją do znalezienia formy myśli, ale sam był myślorodny.

Keywords

PL

Anna Kamieńska; puenta poetycka; proces twórczy; krytyka genezy

EN

Anna Kamieńska; poetic punch line; creative process; critique of genesis

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
• Year: 2022
• Volume: 64
• Issue: 1
• Pages: 299-310

Dates

published

2022

Contributors

author

Wojciech Kruszewski

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Nauk Humanistycznych, Instytut Literaturoznawstwa, Katedra Tekstologii i Edytorstwa, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin

• https://orcid.org/0000000313144620

References

• Kamieńska Anna, Poezje zebrane, pod red. Wojciecha Kruszewskiego, t. I–III, Muzeum Narodowe w Lublinie, Lublin 2020.
• Album fotograficzny Anny Kamieńskiej „Wilno październik 1965”, Muzeum Narodowe w Lublinie, Oddział Literacki im. Józefa Czechowicza, depozyt.
• Dwa kalendarze na rok 1965, Muzeum Narodowe w Lublinie, Oddział Literacki im. Józefa Czechowicza, depozyt.
• Notatnik poetycki z Wilna z roku 1965, archiwum domowe prof. Pawła Śpiewaka.
• Notatnik z lat 1965–1967, Muzeum Narodowe w Lublinie, Oddział Literacki im. Józefa Czechowicza, depozyt.
• Notatnik z okresu 26 lipca 1968–21 marca 1969, archiwum domowe prof. Pawła Śpiewaka.
• Chojnowski Zbigniew, Metamorfozy Anny Kamieńskiej, Wydawnictwo WSP, Olsztyn 1995.
• Gralewicz-Wolny Iwona, Pisz o milczeniu. Świat poetycki Anny Kamieńskiej, Wydawnictwo Gnome, Katowice 2002.
• Kuncewicz Piotr, Anna Kamieńska, [w:] Piotr Kuncewicz, Agonia i nadzieja, t. II, Literatura polska od 1939, Polska Oficyna Wydawnicza BGW, Warszawa 1993.
• Łukasiewicz Jacek, Wiersze Anny Kamieńskiej, „Więź” 1976, nr 5.
• Radziszewski Stefan, Kamieńska ostiumiczna, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2012.
• Zarębianka Zofia, Świadectwo słowa. Rzecz o twórczości Anny Kamieńskiej, Wydawnictwo M, Kraków 1993.
• Zarębianka Zofia, Zakorzenienia Anny Kamieńskiej, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, Kraków 1997.
• Antoniuk Mateusz, Osoba i przed-tekst, [w:] Osoba czy tekst?, red. Agnieszka Bielak, Wydawnictwo KUL, Lublin 2015, s. 31–63.
• Antoniuk Mateusz, Przybranie formy z dawna wyglądanej (dosięganej / obiecanej / wysnowanej…). Brulion Czesława Miłosza – próba lektury, „Teksty Drugie” 2014, nr. 3, s. 29–48.
• Archiwa i bruliony pisarzy. Odkrywanie, red. Maria Prussak, Paweł Bem, Łukasz Cybulski. IBL PAN, Warszawa 2017.
• de Biasi Pierre-Marc, Genetyka tekstów, tłum. Filip Kwiatek, Maria Prussak, IBL PAN, Warszawa 2015.
• Dawidowicz-Chymkowska Olga, Przez kreślenie do kreacji. Analiza procesu twórczego zapisanego w brulionach dzieł literackich, IBL PAN, Warszawa 2007.
• Jaworski Stanisław, Francuska krytyka genetyczna, [w:] Kryzys czy przełom. Studia z teorii i historii literatury, red. Magdalena Lubelska, Anna Łebkowska, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, Kraków 1994, s. 189–195.
• Jaworski Stanisław, Piszę, więc jestem. O procesie twórczym w literaturze, Kraków 1993.
• Kuniczuk-Trzcinowicz Agnieszka, Czytane pod skreśleniem. Sienkiewiczowskie bruliony nowel jako wskazówki do analizy procesu twórczego, Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa, Warszawa 2017.
• Mitosek Zofia, Od dzieła do rękopisu: o francuskiej krytyce genetycznej, „Pamiętnik Literacki” 1990, nr 4, s. 393–403.
• Pracownia Herberta. Studia nad procesem tekstotwórczym, red. Mateusz Antoniuk, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2017.
• Rodak Paweł, Praktyki i gatunki piśmienne (ze szczególnym uwzględnieniem gatunków autobiograficznych), [w:] Communicare. Almanach Antropologiczny, t. 4: Twórczość słowna / literatura. Performance, tekst, hipertekst, red. Grzegorz Godlewski, Agnieszka Karpowicz, Marta Rakoczy, Paweł Rodak, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2014, s. 70–81 https://doi.org/10.31338/uw.9788323514886.pp.70-81

Identifiers

DOI

10.18778/1505-9057.64.11

Biblioteka Nauki

2129634