Orthography beyond belief. A case of Stanisław Baczyński

• Authors: Anna Szawerna-Dyrszka

Title variants

PL

Ortografia nie do wiary. Przypadek Stanisława Baczyńskiego

Abstracts

PL

Artykuł podejmuje problem używania majuskuły w nazwach religijnych, w kontekście pracy edytorskiej nad niedokończonym maszynopisem Stanisława Baczyńskiego zatytułowanym Propozycje. Nowa kultura – nowa cywilizacja. Autor zapisywał słowa takie jak Kościoł (w znaczeniu instytucji, ogółu wiernych), Boży, Chrystusowy (jako przymiotniki dzierżawcze) niekonsekwentnie – raz dużą, raz małą literą (z przewagą stosowania minuskuły). Autorka artykułu (jednocześnie edytorka rozprawy Baczyńskiego) analizuje dzisiejsze, a także współczesne Baczyńskiemu normy ortograficzne i na tej podstawie podejmuje decyzję o pozostawieniu niekonsekwencji w zapisie słów związanych z religią. Uważa je bowiem za rezultat zderzenia ateistycznego światopoglądu z represywną funkcją ortografii, a jednocześnie za dowód językowych zmagań autora, wiele mówiący nie tylko o procesie tworzenia, ale też o idei dzieła.

EN

The article deals with the use of majuscule in religious terms in the context of editing the unfinished typescript of Stanisław Baczyński’s Propozycje. Nowa kultura – nowa cywilizacja. The author spelled the words such as Kościoł (as an institution, a population of worshippers), Boży, Chrystusowy (as possessive adjectives) inconsistently – once in uppercase, once in lowercase (the latter more frequently). The author of the article (and the editor of Baczyński’s work) analyzes orthographic norms, both present ones and those contemporary with Baczyński, and on this basis decides to leave unchanged the spelling inconsistencies in religion-related words. These inconsistencies are considered a result of the clash between the atheist worldview and the repressive function of orthography, and at the same time a proof of the author’s linguistic struggle, telling a lot not only about the creative process, but also about the idea of the work.

Keywords

PL

edytorstwo; ateizm; religia; słownictwo; ortografia; pisownia

EN

editing; atheism; religion; vocabulary; orthography; spelling

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
• Year: 2022
• Volume: 64
• Issue: 1
• Pages: 355-367

Dates

published

2022

Contributors

author

Anna Szawerna-Dyrszka

• Uniwersytet Śląski, Wydział Humanistyczny, Instytut Literaturoznawstwa, ul. Uniwersytecka 4, 40-103 Katowice

• https://orcid.org/0000000152613114

References

• Baczyński Stanisław, Propozycje. Nowa kultura – nowa cywilizacja, maszynopis, Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza, no. 3203.
• Baczyński Stanisław, Propozycje. Nowa kultura – nowa cywilizacja, edition and commentary by A. Szawerna-Dyrszka, Wydawnictwo UŚ, Katowice 2021.
• Baczyński Stanisław, “Religia przyszłości”, Europa 1930, no. 7, pp. 195–200.
• Loth Roman, Podstawowe pojęcia i problemy tekstologii i edytorstwa naukowego, IBL PAN, Warszawa 2006.
• Peaybody Francis Greenwood, Jezus Chrystus a kwestia społeczna, trans. by A. Jałowiecka, Gebethner i Wolff, Warszawa 1911.
• Tramer Maciej, Brudnopis in blanco. Rzecz o poezji Władysława Broniewskiego, Wydawnictwo UŚ, Katowice 2010.
• Zasady pisowni słownictwa religijnego, R. Przybylska and W. Przyczyna (eds.), Wydawnictwo Biblos, Tarnów 2005.

Identifiers

DOI

10.18778/1505-9057.64.13

Biblioteka Nauki

2129692