Une rhétorique pour faire revivre un monde oublié : de lʼekphrasis à lʼhypotypose dans La Sagouine dʼAntonine Maillet

• Authors: Sebastian Zacharow

Title variants

Une rhétorique pour faire revivre un monde oublié : de lʼekphrasis à lʼhypotypose dans La Sagouine dʼAntonine Maillet

Retoryka, która odtwarza zapomniany świat: od ekfrazy do hypotypozy w La Sagouine Antonine Maillet

• Languages of publication: FR

Abstracts

PL

Sztuka teatralna Antonine Maillet La Sagouine napisana została ponad 200 lat po brutalnym wygnaniu Akadian z Kanady. Bohaterką tego monodramu jest Akadianka nazywana Sagouine, praczka, żona rybaka. Nigdy nie nauczyła się pisać ani czytać. Potrafi natomiast opowiadać, i robi to z dużym wdziękiem. Sztuka pełna jest opisów osób i sytuacji, które silnie działają na wyobraźnię odbiorców przyczyniając się do retorycznego placere. Zabiegi stylistyczne używane przez bohaterkę w celu ożywienia opisów wynikają z kontekstu kulturowego (bohaterka często podkreśla swój brak jakiegokolwiek wykształcenia) oraz określonego widza, a same opisy są przykładem stosowania dwóch figur, ekfrazy i hypotypozy, za pomocą skromnych środków. Tym samym artykuł podkreśla, że hypotypoza nie jest figurą zarezerwowaną dla „wielkich” dzieł klasycznych, ale znaj- duje zastosowanie we współczesnej literaturze, teatrze, czy, jak w przypadku La Sagouine, w audy- cjach radiowych.

EN

The play of Antonine Maillet La Sagouine was written over 200 years after the brutal expulsion of the Akadians from Canada. The heroine of the monodrama is an Akadian called Sagouine, a laundress and a wife of a fisherman. She never learnt to read or write. She can however narrate and does so with a lot of charm. The play is full of descriptions of people and situations, which strongly act on the imagination of the receiver contributing to the rhetorical function of placere. Stylistic treatments used by the heroine to revive descriptions arise from the cultural context (the heroine often emphasizes her lack of any education) and the particular viewer, and the descriptions themselves are an example of the creation of hypotyposis by modest means. Thus the article stresses that hypotyposis is not a figure reserved only for “great” classical works, but is also used in contemporary literature, the theater, or, as in the case of La Sagouine, in radio broadcasting.

Keywords

PL

retoryka; teatr kanadyjski; Akadianie; Antonine Maillet; retoryka; teatr kanadyjski; Akadianie; Antonine Maillet

EN

rhetoric; canadian theatre; Acadians; Antonine Maillet

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica
• Year: 2016
• Issue: 11
• Pages: 275-286

Dates

published

2018-04-24

Contributors

author

Sebastian Zacharow

• Université de Łódź

References

• Abramowicz, Maciej, Le Québec. Au cœur de la francophonie, Lublin, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1999
• Archambault, Maryel, « La Sagouine dʼAntonine Maillet et lʼouvrier québecois dʼYvon Deschamps : deux rhétoriques de la dénonciation sociale, deux systèmes de mise en représentation de la classe populaire », LittéRéalité 5, 1993/1994, p. 61-62
• Caillois, Roger, Rencontres, Paris, Presses Universitaire de France, 1978
• Davis, Rocío, Baena, Rosalía, Tricks with a Glass: Writing Ethnicity in Canada, Amsterdam / Atlanta, Éditions Rodopi B.V., 2000
• Desmeules, Georges, Lahaie, Christine, Les Personnages du théâtre québecois, Québec, Lʼinstant même, 1999
• Gardes-Tamine, Joëlle, Hubert, Marie-Claude, Dictionnaire de critique littéraire, Paris, Armand Colin, 1993
• Holland, Ronald Francis, Les Sources dʼinspiration chez Antonine Maillet et quelques écrivains africains, The University of British Columbia, 1980
• Kibédi Varga, Áron, Rhétorique et littérature, Paris, Klincksieck, 2002
• Leplatre, Olivier, « La violence déchirante de lʼhypotypose : représentation de lʼévénement dans le théâtre de Racine », Cahiers en ligne du GEMCA, vol. 2, 2011, p. 35-69 ; URL : http://gemca.fltr.ucl.ac.be/docs/cahiers/GEMCA_cahiers_2_2011_002.pdf
• Maillet, Antonine, La Sagouine, Ottawa, Leméac, 1971
• Molinié, Georges, Dictionnaire de rhétorique, Paris, Librairie Générale Française, 1992 Morency, Jean, Finney, James de, « La représentation de lʼespace dans les œuvres de Gabrielle Roy et dʼAntonine Maillet », Francophonies dʼAmériques, no 8, 1998, p. 14-15
• Morier, Henri, Dictionnaire de poétique et de rhétorique, Paris, P.U.F., 1998
• Paget, Elsie, « La Sagouine » dʼAntonine Maillet : une œuvre brechtienne ?, Hamilton, Ontario, McMaster University, 1984
• Perelman, Chaïm, LʼEmpire rhétorique. Rhétorique et argumentation, Paris, Vrin, 2002
• Shek, Ben, « Thèmes et structures de la contestation dans la Sagouine dʼAntonine Maillet », Voix et Images vol. 1, no 12, 1975, p. 206-219
• Ubersfeld, Anne, LʼÉcole du spectateur, Paris, Les Éditions sociales, 1981

Identifiers

DOI

10.18778/1505-9065.11.21