Lokalizacja kościołów i cmentarzy we wsiach józefińskich na terenie województw małopolskiego i podkarpackiego

• Authors: Monika Cepil

Title variants

Lokalizacja kościołów i cmentarzy we wsiach józefińskich na terenie województw małopolskiego i podkarpackiego

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article presents the results of research on the location of churches and cemeteries in Josephine villages in the Lesser Poland Voivodship and Subcarpathian Voivodship. Detailed analyzes covered selected rural settlement units on a case-study basis. In the first part of the article, aspects of the genesis of the distribution of churches and cemeteries in the study area were examined while extracting the characteristic types of distribution of the analyzed objects. The further part of the study presents the location and distribution of churches and cemeteries in the contemporary landscape of the studied villages.

Keywords

EN

Historical geography; colonies Josephinian; village; church; cemetery; Lesser Poland Voivodship; Subcarpathian Voivodship

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Zeszyty Wiejskie
• Year: 2019
• Volume: 25
• Pages: 11-25

Dates

published

2019-12-30

Contributors

author

Monika Cepil

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych, Katedra Geografii Politycznej, Historycznej i Studiów Regionalnych

References

• Archiwum Narodowe w Krakowie, Akta stanu cywilnego parafii ewangelickich – zbiór szczątków zespołów, Księga ewidencyjna osób przystępujących i występujących z parafii ewang. w Stadle 1891–1940, sygn. 26.
• Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór Kartograficzny, Kataster galicyjski, Stadlo in Galizien Sandecer Kreis, 1847, sygn. 2674.
• Archiwum Państwowe w Przemyślu, Archiwum Geodezyjne, Dorf Brzegi Dolne sammt Colonie Siegentahal in Galizien Sanoker Kreis [Mapa wsi Brzegi Dolne z kolonią Siegentahal w Galicji w obwodzie sanockim], 1852, sygn. 148M.
• Archiwum Państwowe w Przemyślu, Archiwum Geodezyjne, Dorf Opaka sammt Colonie Felsendorf und Ortschaft Ruda in Galizien Żołkiewer Kreis, 1854, sygn. 1193M.
• Archiwum Państwowe w Przemyślu, Archiwum Geodezyjne, Dorf Steinau in Galizien Rzeszower Kreis, 1853, sygn. 1593M.
• Archiwum Państwowe w Przemyślu, Archiwum Geodezyjne, Dorf Wola Zarczycka sammt Colonie Königsberg in Galizien Rzeszower Kreis, 1853, sygn. 1783M.
• Archiwum Państwowe w Przemyślu, Archiwum Geodezyjne, Reichau in Galizien, 185, sygn. 1380M.
• Archiwum Państwowe w Rzeszowie Oddział w Sanoku, Urząd Katastralny w Ustrzykach Dolnych, Bandrów – mapa katastralna, 1852, sygn. 97.
• Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Ukrainy we Lwowie, Metryka Franciszkańska, sygn. IV-298.
• Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Ukrainy we Lwowie, Metryka Józefińska, sygn. XV-20.
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 20 marca 1937 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości o zmianie granic miasta Leżajska w powiecie łańcuckim, województwie lwowskim., Dziennik Ustaw 1937 nr 24 poz. 157.
• Przez ktory Augsburską y Helwetycką Religią Wyznawaiącym tudzież Grekom Nieunitom, przyzwoite Religii prywatne Exercitium wszędzie pozwala się, Continuatio Edictorum et Mandatorum Universkium in Reginis Galicea et Lodomeria a die I. Januar. ad ultimam Decembris Anno 1781. Kontinaucya wyrokow y rozkozow powszechnych w Galicyi i Lodomeryi Królestwach od dnia 1 Stycznia aż do końca Grudnia Roku 1781 wypadłych, Leopoli, s. 107–109.
• Uniwersal, mocą którego postronnych wiary Katolickiey, y Greckiey Uniatckiey, kupcow, w sztukach biegłych, Rekodzielnikow, y Rzemieślnikow zachęca się, Continuatio Edictorium et Mandatorum Universalium in Regnis Galicie et Lodomerie. A die 28. Mensis Junii Anno 1773. Emanatorum. Konstynuacya wyrokow y rozkazow powszechnych w Galicyi y Lodomeryi Krolewstwach od dnia 28. Miesiąca czerwca do 1773 wypadłych, Leopoli, 1774.
• Artymiak A., Z dziejów osadników niemieckich w Sądeczyźnie, [w:] Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum II. im. KR. Bolesława Chrobrego w Nowym Sączu za rok szkolny 1927/28, Nowy Sącz 1928.
• Augustyn B., Cmentarze ewangelickie nad Strwiążem i Wiarem, ,,Bieszczad”, Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Oddział Bieszczadzki, Ustrzyki Dolne 1999, nr 6, s. 107–134.
• Augustyn B., Zabytki kultury materialnej w Bandrowie, ,,Bieszczad”, Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Oddział Bieszczadzki, Ustrzyki Dolne 2000, nr 7, s. 165–202.
• Augustyn M., Zarys dziejów wsi Berehy Dolne i kolonii Siegenthal, ,,Bieszczad”, Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Oddział Bieszczadzki, Ustrzyki Dolne 2004, nr 11, s. 9–28.
• Beiersdorf Z., Krasnowski B., Stary Sącz zarys historii rozwoju przestrzennego, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1985.
• Broński K., Niemcy w społeczności miejskiej Galicji, ,,Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie”, nr 571, 2001, s. 71–83.
• Filozof T., Kolonizacja józefińska, ,,Skarby Podkarpackie”, nr 2(33), 2012, s. 38–40.
• Frambach J., Bandrów Kolonia, Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Oddział Bieszczadzki, Ustrzyki Dolne 2000, nr 7, s. 145–164.
• Grabski M., Osadnictwo niemieckie na Sądecczyźnie w XVIII wieku, ,,Płaj”, nr 19, 1999, s. 23–32.
• Iben-Metzger I., Iben D., Königsberg und Wola Zarczycka 1785–2009 – eine Kolonie im Wandel der Zeiten, ,,Zeitweiser der Galiziendeutschen”, 2010, s. 133–196.
• Iwańska D., O osadnikach józefińskich i na Sądecczyźnie i ich kulturze – w aspekcie budowy sektora kolonistów niemieckich w Sądeckim Parku Etnograficznym, ,,Zeszyty Sądecko-Spiskie”, t. 1, 2006, s. 69–72.
• Kaczmarczyk Z., Kolonizacja niemiecka na wschód od Odry, Poznań 1945.
• Kiryk F., Podegrodzie i gmina Podegrodzka. Zarys dziejów, Wydawnictwo Antykwa, wyd. I, Kraków 2014.
• Kryciński S., Kolonizacja józefińska w Galicji, ,,Połoniny”, Studenckie Koło Przewodników Beskidzkich przy Oddziale Międzyuczelnianym PTTK, nr 84, Warszawa 1984, s. 20–32.
• Kułacz S., Baczkowski M., Wojskowa i wojenna korespondencja braci Lejów 1913–1917, Napoleon V, Oświęcim 2014.
• Lepucki H., Działalność kolonizacyjna Marii Teresy i Józefa II w Galicji 1772–1790, Lwów 1938.
• Mazur J., Koncepcja przebiegu rowerowej trasy turystycznej szlakiem kolonizacji józefińskiej na ziemi lubaczowskiej, stanowiącej szlak boczny zintegrowany z Green Velo, Lubaczów 2017.
• Nowak F.D., Hier ruht in Gott. Cmentarze osadników józefińskich na Lubaczowszczyźnie, [w:] Solarz O. (red.), Brusno (nie)istnienie w kamieniu, Magurycz, Nowica 2013, s. 155–182.
• Pastuszczak J., Gmina Podegrodzie, wyd. II, Roksana, Krosno 2006.
• Piórek M., Wildenthal w latach 1783–1944. Studium genealogiczne Nowego Dzikowca oraz o pozostałych koloniach niemieckich, Urząd Gminy w Dzikowcu, Dzikowiec 2016.
• Rąkowski G., Ziemia Lwowska. Przewodnik krajoznawczo-historyczny po Ukrainie Zachodniej. Cześć III, Pruszków 2007.
• Röskau-Rydel I., Niemcy w Galicji (1772–1918), [w:] Kowalec A., Wierzbieniec W., Zaszkilniak L. (red.), Galicja 1772–1918. Problemy metodologiczne, stan i potrzeby badań, t. 2, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2011, s. 56–78.
• Schneider L., Das Kolonisationswerk Josefs II in Galizien, Poznań 1939.
• Słownik Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Sulimierski F., Walewski W., Warszawa 1880–1914, t. I–XV.
• Stupnicki H., Galicya pod względem geograficzno-topograficzno-historycznym, Zakład im. Ossolińskich, Lwów 1849.
• Szulc H., Morfogeneza osiedli wiejskich w Polsce, Wrocław 1995.
• Tokarz W., Galicya w początkach ery józefińskiej w świetle ankiety urzędowej z roku 1783, Kraków 1909.
• Wielocha A., Kolonizacja józefińska w Galicyjskich Karpatach, ,,Płaj”, nr 19, 1999, s. 11–22.
• http://konkatedra.zamojskolubaczowska.pl/kosciol-w-dabkowie/ (dostęp: 7.10.2019).
• https://www.google.com/maps/place/33386+Stad%C5%82a/@49.5857072,20.6067237,735m/data=!3m1!1e3!4m5!3m4!1s0x473dfb7045c4239d:0x21dcddce8b5b520c!8m2!3d49.5840311!4d20.6115065 (dostęp: 10.10.2019).
• https://www.google.com/maps/place/37300+Le%C5%BCajsk/@50.2799818,22.2447187,709m/data=!3m1!1e3!4m5!3m4!1s0x473cc6bb143786bf:0xb2342af0b71d9de6!8m2!3d50.2620534!4d22.4210807 (dostęp: 10.10.2019).
• https://www.google.com/maps/place/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+Rzymskokatolicki+Pw.+Serca+Jezusa/@50.1347054,23.1022739,845m/data=!3m1!1e3!4m13!1m7!3m6!1s0x473b59870dac7b17:0x4577a9a440f4f99d!2zTHViYWN6w7N3!3b1!8m2!3d50.15621!4d23.12379!3m4!1s0x473b5b4589c44371:0xe4225c7abfc65809!8m2!3d50.1352807!4d23.1039758 (dostęp: 10.10.2019).

Identifiers

DOI

10.18778/1506-6541.25.01