Szkoła elementarna w Załęczu Wielkim (pow. wieluński) 1804–1859

• Authors: Zdzisław Włodarczyk

Title variants

Szkoła elementarna w Załęczu Wielkim (pow. wieluński) 1804–1859

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The village of Załęcze Wielkie, located in the south-eastern part of the Wieluń district, was one of the villages of Kamionkowo dominium, which belonged to the chapter of the Gniezno archbishopric. As a result of the Second Partition of Poland, these areas came under the rule of the Hohenzollerns (1793), in the so-called South Prussia (Südpreussen). After the Kościuszko Uprising (1794), it was decided to confiscate them and create domains. The beginnings of elementary school in Załęcze Wielkie should be linked with the activities of the Prussian administration aimed at creating a network of schools in newly gained areas. The school probably started its activity in 1804 – when the school building was put into use. Throughout its existence, the facility struggled with material difficulties. The contribution of the village inhabitants was barely enough for the teacher’s salary. There was a lack of funds for proper maintenance of the school building. Hence the staffing trouble: teachers, especially in the last period of the school’s existence, changed very often. The facility existed until 1859, when it was closed by the decision of the educational authorities of the Kingdom of Poland.

Keywords

EN

Załącze Wielkie; Wieluń; school; education; Poland; XIX century; South Prussia; Kingdom of Poland

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Zeszyty Wiejskie
• Year: 2019
• Volume: 25
• Pages: 27-38

Dates

published

2019-12-30

Contributors

author

Zdzisław Włodarczyk

• Wieluńskie Towarzystwo Naukowe

References

• Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Centralne Władze Wyznaniowe Królestwa Polskiego, sygn. 1177.
• Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Generalne Dyrektorium Prus Południowych VII, sygn. 672.
• Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej w Dzietrznikach, sygn. 1836, 1844.
• Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej w Kutnie, sygn. 1911.
• Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej w Praszce, sygn. 1866.
• Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Zduńskiej Woli, sygn. 1859.
• Archiwum Państwowe w Łodzi, Dyrektor Gimnazjum w Piotrkowie, sygn. 209, 398.
• Archiwum Państwowe w Łodzi, Generalne Dyrektorium Prus Południowych III, sygn. 181.
• Archiwum Państwowe w Łodzi, Kancelaria Gubernatora Kaliskiego, sygn. 344.
• Tajne Pruskie Archiwum Państwowe Berlin-Dahlem
• Bussenius I.Ch., Urkunden und Akten zur Geschichte der preußischen Verwaltung in Süd- und Neuostpreussen 1793–1806, Frankfurt/M/–Bonn 1961.
• Grajnert J., Wspomnienia ze szkół wieluńskich podane przez byłego ich ucznia, opr., wstęp S.T. Olejnik, Wieluń 2008.
• Pamjatnaja Knižka Kališskoj Gubernii na 1904, Kalisz 1904.
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. B. Chlebowski, W. Walewski, F. Sulimierski, t. XIV, Warszawa 1895.
• Spisok naselennym mestnostjam Kališskoj Gubernii, Kalisz 1881.
• Tabella Miast, Wsi, Osad, Królestwa Polskiego, z wyrażeniem ich położenia i ludności, alfabetycznie ułożona, t. 2, Warszawa 1827.
• Dekowski J.P., Obrzędy i zwyczaje weselne w Załęczu Wielkim, „Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego w Łodzi”, seria etnograficzna 1961, nr 5, s. 119–133.
• Dekowski J.P., Ogólna charakterystyka Załęcza Wielkiego, „Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego w Łodzi”, seria etnograficzna 1961, nr 5, s. 25–36.
• Drozdowska W., Grupy rówieśnicze w Załęczu Wielkim, „Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego w Łodzi”, seria etnograficzna 1961, nr 5, s. 97–117.
• Drozdowska W., Istoty demoniczne w Załęczu Wielkim, pow. Wieluń, „Łódzkie Studia Etnograficzne” 1962, t. 4, s. 117–130.
• Drozdowska W., Podania z Załęcza Wielkiego, pow. Wieluń, „Łódzkie Studia Etnograficzne” 1962, t. 4, s. 81–86.
• Jastrzębski J., Lecznictwo ludowe w Załęczu Wielkim, „Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego w Łodzi”, seria etnograficzna 1961, nr 5, s. 135–163.
• Kieroń P.J., Kilka słów o starych meblach ze wsi Załęcze Wielkie w regionie wieluńskim, „Rocznik Wieluński” 2018, t. 18, s. 115–125.
• Lech J., Zakres wytwórczości rękodzielniczej w Załęczu Wielkim – rynki zbytu i zakupów, „Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego w Łodzi”, seria etnograficzna 1961, nr 5, s. 63–74.
• Łukaszewicz D., Szkolnictwo w Prusach Południowych (1793–1806) w okresie reform oświeceniowych, Poznań–Warszawa 2004.
• Neymanowa Z., Wnętrze chaty w Załęczu Wielkim, „Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego w Łodzi”, seria etnograficzna 1961, nr 5, s. 75–95.
• Nowosz W., Rolnictwo w Załęczu Wielkim, „Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego w Łodzi”, seria etnograficzna 1961, nr 5, s. 37–54.
• Nowosz W., Lorenz A., Chów zwierząt w Załęczu Wielkim, „Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego w Łodzi”, seria etnograficzna 1961, nr 5, s. 55–62.
• Roellecke G., Julius von Massow als „Kultusminister” (1798–1806). Preußische Bildungspolitik zwischen Wöllner und Humboldt, [w:] Das nachfriederizianische Preußen 1786–1806, red. H. Hattenhauer, G. Landwehr, Kiel 1988.
• Szczygielski W., Produkcja rolnicza gospodarstwa folwarcznego w Wieluńskiem od XVI do XVIII wieku, Łódź 1963.
• Topolski J., Gospodarstwo wiejskie w dobrach arcybiskupstwa gnieźnieńskiego od XVI do XVIII wieku, Poznań 1958.
• Topolski J., Położenie i walka klasowa chłopów w XVIII w. w dobrach arcybiskupstwa gnieźnieńskiego, Poznań 1956.
• Topolski J., Rozwój latyfundium arcybiskupstwa gnieźnieńskiego od XVI do XVIII wieku, Poznań 1955.
• Wąsicki J., Ziemie polskie pod zaborem pruskim Prusy Południowe 1793–1806. Studium historycznoprawne, Wrocław 1957.
• Włodarczyk Z., Chrempiński (Chrępiński) Jan, [w:] Wieluński słownik biograficzny, t. 3, red. Z. Szczerbik, Z. Włodarczyk, s. 30.
• Włodarczyk Z., Ludność powiatu wieluńskiego w końcu XVIII wieku – spis pruski z 1796 r., „Rocznik Wieluński” 2007, t. 6, s. 71–80.
• Woźniak K.P., Niemieckie osadnictwo wiejskie między Prosną a Pilicą i Wisłą od lat 70. XVIII wieku do 1866 roku. Proces i jego interpretacje, Łódź 2013.
• Żerek-Kleszcz H., Przyjęcia do prawa miejskiego w Wieluniu, „Rocznik Wieluński” 2008, t. 8, s. 51–76.

Identifiers

DOI

10.18778/1506-6541.25.02