Koalicja Wschowskich Kolędników. Między dziedzictwem kulturowym a tradycją wynalezioną

• Authors: Karolina Dziubata

Title variants

Koalicja Wschowskich Kolędników. Między dziedzictwem kulturowym a tradycją wynalezioną

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest analiza działalności Koalicji Wschowskich Kolędników – grupy młodych ludzi z okolic Wschowy (woj. lubuskie), która w okresie Świąt Bożego Narodzenia praktykuje obchody kolędnicze ulicami miasta i przylegających do niego wsi. Jest to zjawisko stosunkowo świeże, które z uwagi na brak przekazu międzypokoleniowego w formie i treści czerpie z różnych regionów Polski. Artykuł składa się z trzech części: 1) etnograficznego opisu kolędowania, prezentacji grupy i społecznego odbioru zjawiska, 2) osadzenia wschowskiego kolędowania na tle wielkopolsko-lubuskich tradycji kolędniczych, 3) analizy przypadku w kategoriach tradycji, folkloryzmu, tradycji wynalezionej i niematerialnego dziedzictwa kulturowego.

EN

The aim of the article is to analyze the activities of the carol formation named „Koalicja Wschowskich Kolędników” – a group of young people from Wschowa in western Poland, who practice Christmas carol singing celebrations around the streets of the city and near villages. This recent phenomenon due to the lack of intergenerational communication draws from various regions of Poland. The article consists of three parts: 1) ethnographic description of the group, its activity and social perception, 2) locating it in the background of regional carol traditions, 3) case study in terms of tradition, folklore, invented tradition and intangible cultural heritage.

Keywords

PL

niematerialne dziedzictwo kulturowe; folkloryzm; tradycja wynaleziona; kolędowanie; niematerialne dziedzictwo kulturowe; folkloryzm; tradycja wynaleziona; kolędowanie

EN

intangible cultural heritage; folklore; invented tradition; carols singing

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Zeszyty Wiejskie
• Year: 2020
• Volume: 26
• Pages: 243-268

Dates

published

2020-12-30

Contributors

author

Karolina Dziubata

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Antropologii i Kulturoznawstwa, Instytut Antropologii i Etnologii

References

• Bank Spółdzielczy we Wschowie 1947–2017, Warszawa 2017.
• Brencz A., Wielkopolska jako region etnograficzny, Poznań 1996.
• Brencz A., Wielkopolski rok obrzędowy. Tradycja i zmiana, Poznań 2006.
• Brzezińska A.W., Jełowicki A., Mielewczyk W., Założenia, metodyka, cele. Atlas niematerialnego dziedzictwa kulturowego wsi wielkopolskiej, t. 1, Szreniawa 2015.
• Burszta J., Kultura ludowa – folkloryzm – kultura narodowa, „Kultura i Społeczeństwo” 1969, nr 4 (13).
• Burszta J., Kultura ludowa – kultura narodowa. Szkice i rozprawy, Warszawa 1974.
• Cząstka-Kłapyta J., Kolędowanie na Huculszczyźnie, Kraków 2014.
• Czubala D., Opowieści z życia. Z badań nad folklorem współczesnym, Katowice 1985.
• Dragan W., Maksymiuk-Pacek B., Tradycyjne formy kolędowania na Rzeszowszczyźnie, [w:] Kolędowanie na Rzeszowszczyźnie, red. J. Dragan i K. Smyk, Kolbuszowa 2019.
• Drożdż A, Pomoc wzajemna. Współdziałanie społeczne i pomoc sąsiedzka. Komentarze do Polskiego Atlasu Etnograficznego, t. VII, red. Z. Kłodnicki, Wrocław–Cieszyn 2002.
• Dudek-Młynarska E., Współczesne formy i funkcje kolędowania, [w:] Kolędowanie na Rzeszowszczyźnie, red. J. Dragan i K. Smyk, Kolbuszowa 2019.
• Hanson A., Kreowanie Maorysa, wynalazek kultury i jego logika, przeł. J. Schmidt, [w:] Amerykańska antropologia postmodernistyczna, red. M. Buchowski, Warszawa 1999.
• Hobsbawm E., Ranger T., Tradycja wynaleziona, przeł. M. Godyń, F. Godyń, Kraków 2008.
• Jasiewicz Z., Linette B., Staszczak Z., Tradycja i przemiana. Studia nad dziejami i współczesną kulturą ludową, Poznań 1978.
• Kuczyński A., Kuczyńska M.B., Kolędowanie na Lubelszczyźnie, Wrocław 1986.
• Kultura Ludowa Wielkopolski, red. J. Burszta, Poznań 1967.
• Kurczewska J., Szacki J., Tradycja i nowoczesność, Warszawa 1984.
• Łęcki W., Słownik Krajoznawczy Wielkopolski, Warszawa–Poznań 1992.
• Łęcki W., Wielkopolska. Nasza Kraina, Poznań 2004.
• Maffesoli M., Czas plemion. Schyłek indywidualizmu w społeczeństwach ponowoczesnych, przeł. M. Bucholc, Warszawa 2008.
• Ogrodowska B., Polskie obrzędy i zwyczaje doroczne, Warszawa 2012.
• Ogrodowska B., Radość wszelkiego stworzenia. Rzecz o adwencie i Bożym Narodzeniu – historia, tradycja, obyczaj polski, Warszawa 2018.
• Ogrodowska B., Święta polskie. Tradycja i obyczaj, Warszawa 2000.
• Ogrodowska B., Zwyczaje, obrzędy, tradycje w Polsce. Mały słownik, Warszawa 2000.
• Przesiedlenie ludności polskiej z Kresów Wschodnich do Polski 1944–1947, red. S. Ciesielski, Warszawa 2000.
• Ratajewska B., Materiały archiwalne do dziejów Wschowy, Leszno 2013.
• Słownik etnologiczny. Terminy ogólne, red. Z. Staszczak, Warszawa–Poznań 1987.
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XIV, Warszawa 1895.
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XV, cz. 2, Warszawa 1902.
• Smykowski M., Niematerialne, ale czy dziedzictwo? Tradycje wynalezione w Połajewie (powiat czarnkowsko-trzcianecki) i ich popularyzacja na gruncie społeczności lokalnej, „Łódzkie Studia Etnograficzne” 2016, t. 55.
• Sprungala M., Kronika Wschowy, przeł. P. Zielnica, Dortmund–Wijewo 2016.
• Sprungala M., Wsie i miasta na pograniczu głogowsko-wielkopolskim. Zarys dziejów wybranych miejscowości, przeł. P. Zielnica, Dortmund–Wijewo 2018.
• Sulima R., Folklor i literatura. Szkice o kulturze i literaturze współczesnej, Warszawa 1985.
• Szacki J., Tradycja. Przegląd problematyki, Warszawa 1971.
• Zadrożyńska A., Powtarzać czas początku, Warszawa 1985.
• Zadrożyńska A., Światy, zaświaty. O tradycji świętowań w Polsce, Warszawa 2000.
• Zadrożyńska A., Świętowania polskie. Przewodnik po tradycji, Warszawa 2002.
• Ziemia Lubuska, red. M. Sczaniecki, S. Zajchowska, Poznań 1950.

Identifiers

DOI

10.18778/1506-6541.26.11