Szkic do portretu Witolda Staniewicza, profesora ekonomiki rolnej i ministra reform rolnych. Działalność naukowa, dydaktyczna i organizacyjna w latach 1921–1939

• Authors: Małgorzata Łapa

Title variants

EN

Sketch for a portrait of Witold Staniewicz, professor of agricultural economics and minister of agricultural reforms. Scientific, didactic and organizational activity in the years 1921–1939

Abstracts

EN

Witold Staniewicz (1887–1966) is a scientist, politician and social activist born and living in Vilnius during the Second Polish Republic. He was a professor at the Stefan Batory University in Vilnius, its rector and vice-dean of the Faculty of Agriculture. Staniewicz’s scientific interests included: theory of agrarian policy and the importance of agriculture in the national economy, agricultural economics, social economy, history of agriculture and agricultural studies, problems of regional economic conditions of the Vilnius Region and deflation policy. The article summarizes the current state of knowledge about Witold Staniewicz and presents his scientific, didactic and organizational activities in the years 1921–1939.

PL

Witold Staniewicz (1887–1966) to urodzony i mieszkający w Wilnie w okresie Drugiej Rzeczypospolitej naukowiec, polityk i działacz społeczny. Był profesorem Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, jego rektorem i prodziekanem Wydziału Rolniczego. Zainteresowania naukowe Staniewicza obejmowały: teorię polityki agrarnej i znaczenie rolnictwa w gospodarce narodowej, ekonomikę rolną, ekonomikę społeczną, historię rolnictwa i studiów rolniczych, problemy regionalnych uwarunkowań gospodarczych Wileńszczyzny oraz politykę deflacyjną. Artykuł podsumowuje aktualny stan wiedzy o Witoldzie Staniewiczu i przedstawia jego działalność naukową, dydaktyczną i organizacyjną w latach 1921–1939.

Keywords

PL

Staniewicz Witold; Druga Rzeczpospolita; nauka polska; profesorowie; Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie; ekonomika rolnicza; rolnictwo; polityka rolna

EN

Staniewicz Witold; Second Republic of Poland; Polish science; professors; Stefan Batory University in Vilnius; agricultural economy; agriculture; agricultural policy

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Zeszyty Wiejskie
• Year: 2022
• Volume: 28
• Pages: 37-69

Dates

published

2022

Contributors

author

Małgorzata Łapa

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Filozoficzno-Historyczny, Katedra Historii Polski Najnowszej

• https://orcid.org/0000000189018028

References

• Archiwum Akt Nowych, Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego
• Archiwum Akt Nowych, Prezydium Rady Ministrów. Akta Grupowe
• Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Poznaniu [1945] 1983–1990
• Archiwum Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Akta osobowe Witolda Staniewicza
• Lietuvos Centrinis Valstybės Archyvas, Stepono Batoro universitetas Vilniuje
• Prywatne Archiwum Witolda Staniewicza, Akta dotyczące śledztwa prowadzonego przeciwko W. Staniewiczowi
• Prywatne Archiwum Witolda Staniewicza, Dokumenty osobiste
• Prywatne Archiwum Witolda Staniewicza, Dokumenty Restytuta Staniewicza
• Prywatne Archiwum Witolda Staniewicza, Dokumenty urzędowe
• Prywatne Archiwum Witolda Staniewicza, Korespondencja z lat 1945–1950
• Prywatne Archiwum Witolda Staniewicza, Staniewicz W., Wspomnienia z dzieciństwa i młodości (lata 1887–1922), mpis
• Prywatne Archiwum Witolda Staniewicza, Uwięzienie w Poznaniu 1950–1951
• Cywińska J., W okupowanym Wilnie, Bydgoszcz 1997.
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych 1920.
• Iwański A., Wspomnienia 1881–1939, słowo wstępne J. Iwaszkiewicza, opr. W. Zawadzki, Warszawa 1968.
• Kronika Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu za lata akademickie 1951/52–1958/59, Poznań 1960.
• Laur E., Ekonomika rolnicza ze szczególnym uwzględnieniem organizacji i zarządu gospodarstw włościańskich według VII wydania niemieckiego przełożył i do potrzeb rolników polskich dostosował Witold Staniewicz, profesor Politechniki Lwowskiej. Minister Reform Rolnych, Lwów 1928.
• Lewicka Z., Informacja o kompletach tajnego nauczania w Wilnie (wspomnienia uczennicy), [w:] Wilno jako ognisko oświaty w latach próby. Świadectwa o szkole lat 1939–1945, zebrały i zredagowały E. Feliksiak i M. Skorko-Barańska, Białystok 1991.
• Likwidacja Uniwersytetu Stefana Batorego przez władze litewskie w grudniu 1939 roku. Dokumenty i materiały, zebrał i wstępem opatrzył P. Łossowski, Warszawa 1991.
• „Mam na Pana nowy zamach…”. Wybór korespondencji Jerzego Giedroycia z historykami i świadkami historii 1946–2000, t. 3, wybór i oprac. S.M. Nowinowski i R. Stobiecki, Łódź–Paryż 2019.
• Mianowski S., Świat który odszedł. Wspomnienia Wilnianina 1895–1945, Warszawa 1995.
• Okulicz K., Życie wytężone. Witold Staniewicz na tle swego czasu, „Kultura” [Paryż] 1967, nr 7–8.
• Sejm Wileński 1922. Przebieg posiedzeń według sprawozdań stenograficznych w opracowaniu kancelarii sejmowej, Wilno 1922.
• Sprawozdania z działalności Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego i Studium Rolniczego Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie za lata akademickie 1929/30, 1930/31, 1931/32, 1932/33, Wilno 1934.
• Sprawozdanie Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie za okres 1918/19–1929/30, Warszawa 1931.
• Srebrakowski A., Studia i życie studenckie na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie w latach 1929–1934. Fragmenty pamiętnika Bohdana Kopcia, „Regiony i Pogranicza” 2017, nr 5.
• Staniewicz W., Deflacja polska w latach 1929–1936, wstęp i oprac. K. Badziak, M. Łapa, Łódź 2003.
• Staniewicz W., Dwa lata dalszej pracy nad przebudową ustroju rolnego w Polsce (1928–1929), Warszawa 1930.
• Staniewicz W., Dwór Wersoka Wielka. Studium historyczno-gospodarczo-prawne, „Ateneum Wileńskie” 1926, z. 10–11.
• Staniewicz W., Kolektywizacja rolnictwa Rosji Sowieckiej, „Rocznik Instytutu Naukowo-Badawczego Europy Wschodniej”, t. 1, Wilno 1933.
• Staniewicz W., Matujzy Bołondziszki, wieś powiatu lidzkiego (studium społeczne i gospodarcze), Wilno 1923.
• Staniewicz W., O program agrarny w Polsce i jego wykonanie. Mowy i przemówienia, Warszawa 1928.
• Staniewicz W., Prof. dr Ernest Laur (1871–1964), „Zagadnienia Ekonomiki Rolnej” 1965, t. 68 (2).
• Staniewicz W., Przebudowa ustroju agrarnego w Polsce. Przemówienie na Radzie Głównej Naprawy Ustroju Rolnego w Warszawie 31 I 1928 r., Warszawa 1928.
• Staniewicz W., Przedmiot i stanowisko w dziedzinie nauk społecznych oraz cele i środki polityki agrarnej, Wilno 1924.
• Staniewicz W., Reforma rolna a wytwórczość rolnicza. Odbitka z nr 1 „Rolnictwa”, Warszawa 1928.
• Staniewicz W., Rôle des grandes et des petites exploitations agricoles au point de vue des relations commerciales internationales, „Revue Internationale de Renseignements Agricoles” 1926, vol. 4, nr 1.
• Staniewicz W., Rzut oka na rozwój dziejów agrarnych na ziemiach litewskich, „Ateneum Wileńskie” 1924, z. 5–6.
• Staniewicz W., Uwagi o reformie stosunków rolnych w Polsce, [w:] Przemysł i Handel 1918–1928, Warszawa 1928.
• Staniewicz W., Wspomnienia o Wydziale Rolniczym Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, „Studia i Materiały z Dziejów Nauki Polskiej” 1966, Seria B, z. 11.
• Staniewicz W., Zmiany w strukturze agrarnej Polski, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1936, z. 4.
• Staniewicz W., Związek włościański w Szwajcarii, Wilno 1926.
• Swianiewicz S., Witold Staniewicz, „Kultura” [Paryż] 1967, nr 6.
• Świtalski K., Diariusz 1919–1935, do druku przygotowali A. Garlicki i R. Świętek, Warszawa 1992.
• Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie. Spisy wykładów na trzy trymestry w roku akademickim... [1924/1925–1938/1939], Wilno.
• Wyższa Szkoła Rolnicza w Poznaniu. Skład osobowy i spis wykładów. Rok akademicki 1958/59, Poznań 1958.
• Zarys stanu i działalności Towarzystwa przyjaciół Nauk w Wilnie w latach 1907–1932 oraz sprawozdanie za rok 1931, Wilno 1932.
• Zasztowt L., Materiały dotyczące tajnego nauczania w Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie w latach 1939–1946, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 1993, nr 4.
• Żongołłowicz B., Dzienniki 1930–1936, oprac. D. Zamojska, Warszawa 2004.
• Bardach J., Polacy a narody Litwy historycznej, „Kultura i Społeczeństwo” 1994, nr 38 (2).
• Bortkiewicz-Szyszkowska A., Z historii Wydziału Rolniczego Uniwersytetu Stefana Batorego, [w:] Z dziejów Alma Matris Vilnensis. Księga pamiątkowa ku czci 400-lecia założenia i 75-lecia wskrzeszenia Uniwersytetu Wileńskiego, Kraków 1996.
• Corpus studiosorum Universitatis Iagellonicae in saeculis XVIII–XX, Tomus III: 1850/51–1917–18. S–Ś, Kraków 2014.
• Dzieje Uniwersytetu w Poznaniu w latach 1945–2019, pod red. S. Jankowiaka i T. Schramma, Poznań 2019.
• Gawrońska-Garstka M., Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie. Uczelnia ziem północno-wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej (1919–1939) w świetle źródeł, Poznań 2016.
• Historia nauki polskiej, red. B. Suchodolski, t. 5: 1918–1951, cz. 1, Wrocław–Warszawa–Kraków 1992.
• Ilgievič H., Vilniaus senovės ir mokslo mylėtojai XX amžiaus pradžioje (Lovers of Vilnius antiquity and science at the beginning of the 20th century), Vilnius 2019.
• Januszewska-Jurkiewicz J., Stosunki narodowościowe na Wileńszczyźnie w latach 1920–1939, Katowice 2010.
• Jurkiewicz J., Koncepcja krajowa a przemiany stosunków narodowościowych na Litwie i Białorusi w początkach XX w. (do 1918 r.), [w:] Krajowość – tradycje zgody narodów w dobie nacjonalizmu. Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej w Instytucie Historii UAM w Poznaniu (11–12 maja 1998), red. J. Jurkiewicz, Poznań 1999.
• Jurkiewicz J., Rozwój polskiej myśli politycznej na Litwie i Białorusi w latach 1905–1922, Poznań 1983.
• Kaczmarek Z., Staniewiczowa Eugenia, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 41, z. 3, Warszawa 2002.
• Kornat M., Instytut Naukowo-Badawczy Europy Wschodniej w Wilnie (1930–1939) i jego wkład w rozwój polskiej sowietologii, „Kwartalnik Historyczny” 2000, nr 3.
• Księga pamiątkowa ku uczczeniu CCCL rocznicy założenia i X wskrzeszenia Uniwersytetu Wileńskiego, t. 2: Dziesięciolecie 1919–29, Wilno 1929.
• Lewandowska S., Życie codzienne Wilna w latach II wojny światowej, Warszawa 1997.
• Łapa M., Modernizacja państwa. Polska polityka gospodarcza 1926–1929, Łódź 2002.
• Łapa M., Problemy przebudowy strukturalnej rolnictwa polskiego w latach 1926–1930. Program agrarny Witolda Staniewicza, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica” 1999, t. 66.
• Łapa M., Witold Staniewicz – minister reform rolnych w latach 1926–1930, „Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX wieku” 2009, t. 6.
• Łossowski P., Litwa a sprawy polskie 1939–1940, Warszawa 1982.
• Łukomski G., Polak B., Suchcitz A., Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. Wykazy odznaczonych za czyny z lat 1863–1864, 1914–1945, Koszalin 1997.
• Mazur G., Biuro Informacji i Propagandy SZP–ZWZ–AK 1939–1945, Warszawa 1987.
• Na tropach bezprawia. Witold Staniewicz w areszcie śledczym, red. Z. Kaczmarek, Poznań 1995.
• Opozycja w PRL. Słownik biograficzny 1956–89, t. 3, red. J. Skórzyński, P. Sowiński, M. Strasz, Warszawa 2006.
• Popławski Z., Wykaz pracowników naukowych Politechniki Lwowskiej w latach 1844–1945, Kraków 1994.
• Przeniosło M., Stopnie, tytuły i stanowiska naukowe w II Rzeczypospolitej, „Res Historica” 2012, nr 33.
• Przeniosło M., Witold Staniewicz – profesor ekonomiki rolnictwa, rektor Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, „Studia Humanistyczno-Społeczne” 2016, t. 12.
• Schramm T., Kilka mniej znanych kart z dziejów Uniwersytetu Poznańskiego, Poznań 1994.
• Smalianczuk A., W poszukiwaniu idei narodowej. „Krajowość” początku XX wieku jako próba ideologii „Polaków litewskich”, „Sprawy Narodowościowe” Seria Nowa 2017, nr 49. Opublikowano w Internecie: http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs--doi-10_11649_sn_1527/c/sn.1527-3160.pdf
• Srebrakowski A., Sejm Wileński 1922 roku. Idea i jej realizacja, Wrocław 1995.
• Strzemski M., Bort Z., Instytut Puławski w latach międzywojennych (1917–1939), Puławy 1982.
• Tomaszewski L., Wileńszczyzna lat wojny i okupacji 1939–1945, Warszawa 1999.
• Trzaska T. [Zakrzewski Z.], Człowiek nauki i nieugiętej postawy (Witold Staniewicz 1887–1966), [w:] Byli wśród nas, praca zbiorowa red. F. Lenort, Poznań 1978.
• Władyka W., Działalność polityczna polskich stronnictw konserwatywnych w latach 1926–1935, Wrocław 1977.
• Zakrzewski Z., Zagadnienia rynku rolniczego w pracach profesora Witolda Staniewicza, „Roczniki Nauk Rolniczych” 1964, t. 77–G–3.
• Zięba A.A., Staniewicz Witold Cezary, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XLI. Warszawa–Kraków 2002.

Identifiers

DOI

10.18778/1506-6541.28.02

Biblioteka Nauki

2142374