Niewykorzystany potencjał – przemysł rolny, handel i rzemiosło w gminach wiejskich powiatu gubińskiego w latach 1945–1949

• Authors: Hanna Kurowska

Title variants

EN

Unexploited potential – industrial agriculture, trade and craft in rural communes of Gubin District in 1945–1949

Abstracts

EN

The article discusses the difficult beginning of economic development of Gubin villages directly after World War Two. New inhabitants of this area had to establish economic linkage, including a new trade network. The local economy was invigorated (22 percent of manufacturing plants were triggered), since mid-1945 shops had been opened, farming cooperatives had been established, and craft businesses, mills, distilleries and birckyards had been activated. However, since 1947 Polish authorities had gradually interfered with their activity and led to their shutdown or takeover. The potential of the post-German manufacturing plants remained unexploited, which resulted in the region’s stagnation.

PL

Artykuł omawia trudne początki rozwoju gospodarczego wsi gubińskich w pierwszych powojennych latach. Nowi mieszkańcy tych terenów musieli stworzyć sieć powiązań gospodarczych, w tym handlowych. Doszło do swoistego ożywienia (uruchomiono 22% zakładów przemysłowych), od połowy 1945 r. otwierano sklepy, zakładano spółdzielnie rolne, uruchamiano zakłady rzemieślnicze, młyny, gorzelnie i cegielnie. Jednak od 1947 r. państwo polskie stopniowo ingerowało w ich działalność i doprowadziło do ich likwidacji lub przejęcia. Potencjał tkwiący w poniemieckich zakładach przemysłowych nie został wykorzystany, co skazało region na stagnację.

Keywords

PL

Powiat gubiński; wieś; przemysł rolny; przemysł spożywczy; młyn zbożowy; gorzelnia; cegielnia; młynarstwo

EN

Gubin District; rural areas; industrial agriculture; food industry; gristmill; distillery brickyard; rural milling

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Zeszyty Wiejskie
• Year: 2022
• Volume: 28
• Pages: 71-101

Dates

published

2022

Contributors

author

Hanna Kurowska

• Uniwersytet Zielonogórski, Instytut Historii, Zakład Historii Nauki i Kultury

• https://orcid.org/0000000288856449

References

• Archiwum Państwowe w Poznaniu, Izba Przemysłowo-Handlowa w Poznaniu
• Archiwum Państwowe w Poznaniu, Izba Rzemieślnicza w Poznaniu
• Archiwum Państwowe w Poznaniu, Państwowy Urząd Repatriacyjny Oddział w Poznaniu
• Archiwum Państwowe w Poznaniu, Urząd Wojewódzki Poznański
• Archiwum Państwowe w Poznaniu, Wojewódzka Rada Narodowa w Poznaniu
• Archiwum Państwowe w Zielonej Górze, Lubuska Wytwórnia Wódek Gatunkowych „Polmos” w Zielonej Górze
• Archiwum Państwowe w Zielonej Górze, Powiatowa Rada Narodowa i Wydział Powiatowy w Gubinie
• Archiwum Państwowe w Zielonej Górze, Starostwo Powiatowe Gubińskie w Gubinie
• Archiwum Państwowe w Zielonej Górze, Urząd Wojewódzki Poznański Ekspozytura w Gorzowie
• Alfabetyczny spis ulic miasta Poznania i wykaz okręgów, dzielnic i obwodów administracyjnych miasta Poznania, oprac. zbiorowe, Poznań 1948.
• Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 1946, 1948, 1949
• Monitor Polski 1948, 1949
• „Ogólnopolski Tygodnik Gospodarczy” 1949
• Poznański Dziennik Wojewódzki 1945, 1947
• „Tygodnik Gospodarczy” 1948
• Balińska G.M., Dzieje młynów i losy rodzin młynarskich w XX wieku, [w:] Młynarstwo tradycyjne – wczoraj, dziś, jutro… Problemy zachowania ginącego dziedzictwa, red. A. Przybyła-Dumin, B. Grabny, P. Roszak-Kwiatek, Chorzów 2017.
• Dominiczak H., Osadnictwo wiejskie w województwie zielonogórskim w latach 1945–1950, „Dzieje Najnowsze” 1969, t. 3.
• Franz I., Historische Sägeindustrie in Brandenburg. Entwicklung von 1850 bis 1990, Hamburg 2009.
• Gubińscy Pionierzy, praca zbiorowa, Gubin 2014.
• Kacprzak P., Polityka władz polskich wobec ludności niemieckiej w okresie funkcjonowania Ministerstwa Ziem Odzyskanych, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2010, t. 62, z. 2.
• Kaliński J., Bitwa o handel. 1947–1948, Warszawa 1970.
• Kondracik U., Gubińskie piekarnie po 1945 roku, „Gubin i okolice. Biuletyn SPZG” 2018, nr 1.
• Kowalak T., Dorobek spółdzielczości w trzydziestoleciu Polski Ludowej, Warszawa 1975.
• Kurowska H., Population of Gubin District in the Context of Situational and Statistical Reports in the Years 1945–1949, „Przeszłość Demograficzna Polski” 2020, t. 42.
• Kurowska H., Rolnictwo w powiecie gubińskim w latach 1945–1949, „Zeszyty Wiejskie” 2021, z. 27.
• Łach S., Przekształcenia ustrojowo-gospodarcze w rolnictwie Ziem Zachodnich i Północnych w latach 1945–1949, Słupsk 1993.
• Machałek M., Wieś na ziemiach zachodnich i północnych po 1945 roku – między chłopską zagrodą a PGR-em, [w:] „Ziemie Odzyskane” po drugiej wojnie światowej, red. C. Osękowski, G. Strauchold, Zielona Góra 2015.
• Nitschke B., Wysiedlenie ludności niemieckiej z Polski w latach 1945–1949, Zielona Góra 1999.
• Ogrodowczyk A., Nad Odrą i Bałtykiem. Osadnictwo wojskowe na zachodnich i północnych ziemiach Polski po drugiej wojnie światowej, Warszawa 1979.
• Skobelski R., Specyfika polityki gospodarczej państwa na „Ziemiach Odzyskanych” w latach 1945–1970, [w:] „Ziemie Odzyskane” po drugiej wojnie światowej, red. C. Osękowski, G. Strauchold, Zielona Góra 2015.
• Smoliński S., Przedpelski M., Struktura społeczno-gospodarcza Ziem Zachodnich w latach 1933–1960, Poznań 1964.
• Stachowicz H., Rozwój gospodarczy Gubina, [w:] Gubin, red. W. Sauter, Zielona Góra 1971.
• Stachowicz H., Rozwój gospodarczy powiatu gubińskiego w okresie 15-lecia Polski Ludowej, Gubin 1966–2012.
• Traczyk Z., Ziemia gubińska 1939–1949…, Gubin 2011.
• Zaremba M., Wielka trwoga. Polska 1944–1947. Ludowa reakcja na kryzys, Kraków 2012.
• Zawistowski A., Bilety do sklepu. Handel reglamentowany w PRL, Warszawa 2018.
• Zielonogórskie. Rozwój województwa w Polsce Ludowej, red. J. Wąsicki, Warszawa 1970.

Identifiers

DOI

10.18778/1506-6541.28.03

Biblioteka Nauki

2142373