Kryterium celu poniesienia wydatku a koszty uzyskania przychodów – treść normatywna i implikacje antyabuzywne (artykuł dyskusyjny)

• Authors: Hanna Filipczyk

Title variants

Kryterium celu poniesienia wydatku a koszty uzyskania przychodów – treść normatywna i implikacje antyabuzywne (artykuł dyskusyjny)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W świetle art. 15 ust. 1 Ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych kosztem uzyskania przychodów może być tylko wydatek (koszt) spełniający przesłankę celu w ujęciu subiektywnym: taki, że osiągnięcie przychodów podatkowych lub zachowanie albo zabezpieczenie jego źródła było samoistnym (nieinstrumentalnym) celem podatnika, który wydatek (koszt) ten poniósł. Warunek ten nie jest spełniony w przypadku wydatków (kosztów) dokonanych w celu poniesienia straty podatkowej. W konsekwencji zastosowanie przepisu polegające na odmowie uznania wydatku (kosztu) za koszt uzyskania przychodów w niektórych przypadkach może udaremnić podjętą przez podatnika próbę unikania opodatkowania.

EN

The article argues that under Article 15 Section 1 of the Act of 15 February 1992 on corporate income tax an expense (cost) can be tax deductible only if it meets the criterion of purpose, understood subjectively, i.e. such that obtaining tax revenues or conserving or securing their source was a primary (non-instrumental) purpose of a taxpayer who incurred the expense (cost). This condition is not fulfilled for expenses (costs) incurred with the aim of making tax losses. Consequently, in some cases the application of the provision, by refusal to qualify an expense (cost) as tax deductible, may thwart the taxpayer’s attempt to avoid taxation.

Keywords

PL

koszt podatkowy; koszt uzyskania przychodów; unikanie opodatkowania; art. 15 ust. 1 Ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych; koszt podatkowy; koszt uzyskania przychodów; unikanie opodatkowania; art. 15 ust. 1 Ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych

EN

tax cost; tax deductible cost; tax avoidance; Article 15 Section 1 of the Act of 15 February 1992 on corporate income tax

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Kwartalnik Prawa Podatkowego
• Year: 2019
• Issue: 2
• Pages: 9-35

Dates

published

2019-06-30

Contributors

author

Hanna Filipczyk

• Doktor habilitowana nauk prawnych, Wydział Prawa Uniwersytetu w Białymstoku

References

• Arystoteles, Etyka nikomachejska, tłum. D. Gromska, Warszawa 2007.
• Bołd J., Komentarz do art. 15, [w:] Podatek dochodowy od osób prawnych. Komentarz, red. K. Gil, A. Obońska, A. Wacławczyk, A. Walter, wyd. 3, Warszawa 2020.
• Borszowski P., Normatywne określenie „kosztów podatkowych z działalności gospodarczej” – zagadnienie elastyczności, [w:] Finanse publiczne i prawo finansowe – realia i perspektywy zmian, red. L. Etel, M. Tyniewicki, Białystok 2012.
• Brzeziński B., Perypetie podatku dochodowego z sądownictwem administracyjnym, [w:] Wykładnia i stosowanie prawa podatkowego. Węzłowe problemy, red. B. Brzeziński, Warszawa 2013.
• Brzeziński B., Wykładnia prawa podatkowego, Gdańsk 2013.
• Brzeziński B., Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 22 stycznia 2019 r. (I SA/Lu 48/19) – glosa, „Przegląd Orzecznictwa Podatkowego” 2019, nr 4.
• Brzeziński B., Filipczyk H., Dyrektywa wykładni gospodarczej jako postulat wykładni operatywnej prawa podatkowego (cz. I), „Prawo i Podatki” 2010, nr 7.
• Choduń A., Rozdział I.1.3, [w:] A. Choduń, A. Gomułowicz, A. Skoczylas, Klauzule generalne i zwroty niedookreślone w prawie podatkowym i administracyjnym. Wybrane zagadnienia teoretyczne i orzecznicze, Warszawa 2013.
• Dmoch W., Komentarz do art. 15, [w:] W. Dmoch, Podatek dochodowy od osób prawnych. Komentarz, Warszawa 2020.
• Filipczyk H., Jeszcze raz o kosztach uzyskania przychodów – cztery mity, „Prawo i Podatki” 2009, nr 12.
• Filipczyk H., Refleksje o przedmiocie podatku dochodowego, „Kwartalnik Prawa Podatkowego” 2015, nr 2.
• Filipczyk H., Tax Avoidance and Rationality of Law, Warszawa 2017.
• Gil K., Zasada ponoszenia kosztów w celu uzyskania przychodów w świetle reguł wykładni przepisów prawa podatkowego, „Monitor Podatkowy” 2010, nr 7.
• Gil K., Zawiejska-Rataj J., Próba wskrzeszenia klauzuli obejścia prawa podatkowego – czyli czy art. 15 ust. 1 PDOPrU pozwala na wyłączenie z kosztów podatkowych wydatków wynikających z czynności dokonanych w celu uzyskania korzyści podatkowej. Glosa do wyroków WSA w Opolu I SA/OP 86/19 oraz WSA w Lublinie I SA/Lu 48/19, „Monitor Podatkowy” 2020, nr 3.
• Gomułowicz A., Prawna formuła kosztu podatkowego, Warszawa 2016.
• Gruszczyński B., Cel osiągnięcia przychodów, „Glosa” 2003, nr 2.
• Holmes K., The Concept of Income: A Multidisciplinary Analysis, Amsterdam 2001.
• Karwat P., Klauzula ogólna a przepisy szczególne przeciwdziałające unikaniu opodatkowania, „Przegląd Podatkowy” 2016, nr 12.
• Kleczkowski L., Pojęcie dochodu w polskim prawie podatkowym, „Kwartalnik Prawa Podatkowego” 2009, nr 3–4.
• Kondej M., Jeszcze o koszcie jako wydatku związanym z przychodami. Racjonalność działania podatnika jako przesłanka rozpoznania kosztu podatkowego, „Kwartalnik Prawa Podatkowego” 2018, nr 4.
• Kondej M., Ustawowa definicja kosztu uzyskania przychodu jako quasi-klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania, „Monitor Podatkowy” 2019, nr 8.
• Litwińczuk H., Pojęcie kosztów uzyskania przychodów, [w:] Prawo podatkowe przedsiębiorców, red. H. Litwińczuk, wyd. 9, Warszawa 2017.
• Litwińczuk H., Regulacje o cenach transferowych a ogólna norma przeciwko unikaniu opodatkowania, „Przegląd Podatkowy” 2018, nr 10.
• Małecki P., Mazurkiewicz M., Komentarz do art. 15, [w:] P. Małecki, M. Mazurkiewicz, CIT. Komentarz. Podatki i rachunkowość, wyd. 10, Warszawa 2019.
• Mariański A., Brak podstaw do stosowania cywilnoprawnego pojęcia związku przyczynowo-skutkowego jako przesłanki uznania kosztu podatkowego, „Przegląd Podatkowy” 2006, nr 6.
• Mariański A., Nowa koncepcja normatywna kosztów uzyskania przychodów, [w:] Systemowa reforma podatków dochodowych, red. W. Nykiel, B. Brzeziński, I. Kordjak, Warszawa 2009.
• Morawski W., Ulgi i zwolnienia w prawie podatkowym, Gdańsk 2003.
• Nykiel W., Wilk M., Niedopuszczalność wykorzystania art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. jako klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania. Glosa do wyroku WSA z dnia 19 sierpnia 2019 r., I SA/Op 86/19, „Przegląd Podatkowy” 2020, nr 2.
• Ślifirczyk M., Komentarz do art. 15, [w:] G. Dźwigała i in., Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych. Komentarz, wyd. 2, Warszawa 2009.
• Wilk M., Komentarz do art. 15, [w:] A. Krajewska i in., Podatek dochodowy od osób prawnych. Komentarz, wyd. 4, Warszawa 2016.
• Zieliński R., Pojęcie dochodu podatkowego, „Państwo i Prawo” 2009, nr 10.

Identifiers

DOI

10.18778/1509-877X.2019.02.01