Działalność antykomunistycznego oddziału partyzanckiego „Niepodległość” na terenie ziemi Szadkowskiej

• Authors: Jarosław Stulczewski

Title variants

EN

Activity of the anti-communist partisan unit „Niepodległośc” in Szadek region

Abstracts

EN

The partisan unit “Nepodległość” (Independence), under the command of captain Eugeniusz Kokolski “Grożny”, operated in the area of Szadek from October 1945 to February 1946. This military group fought the communist regime by attacking communist police stations and state institutions such as cooperatives and post offices. The money captured in those actions were used to pay the soldiers, secure the weapons for the troop and pay the informants. The partisans operated in Szadek and in the region (Zadzim, Lichawa, Wierzchy, Małyń). Some members of this group, e.g. Zenon Słowiński “Czapla”, Stanisław Brzozowski “Kopacz” and Władysław Kupiś, served prison sentences. After the collapse of the communist system the court annulled the sentences passed in the postwar period, declaring that the activity of “Czapla” and “Kopacz” should be regarded as fighting for independence of Poland.

PL

Od października 1945 r. do lutego 1946 r. ziemia szadkowska była objęta działalnością antykomunistycznego zgrupowania partyzanckiego „Niepodległość” pod dowództwem kpt. Eugeniusza Kokolskiego „Groźnego”. Zgrupowanie partyzanckie „Niepodległość” było zdyscyplinowanym wojskiem, które rozbijało posterunki MO i UB, a fundusz na działalność zdobywało wyłącznie w wyniku różnych akcji na instytucje państwowe (kasy zarządów gminnych, spółdzielni i urzędów pocztowych). Pozyskane fundusze i żywność przekazywano na żołd dla żołnierzy, dozbrajanie oddziału i wynagradzanie informatorów. Na terenie ziemi szadkowskiej zorganizowano kilka drobnych akcji zbrojno-rekwizycyjnych m.in. w Szadku, Zadzimiu, Wierzchach, Lichawie i Małyniu. Osobami nieodłącznie związanymi z oddziałem „Groźnego”, zamieszkującymi w różnych okresach teren ziemi szadkowskiej byli: Zenon Słowiński ps. „Czapla” (za działalność partyzancką skazany na 15 lat więzienia), Stanisław Brzozowski ps. „Kopacz” i Władysław Kupś (skazani na 2 lata pozbawienia wolności). Dopiero po upadku systemu komunistycznego w kraju, sąd wskazał, że działalność „Czapli” i „Kopacza” była działaniem na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, unieważniając wyroki „ludowego” wymiaru sprawiedliwości.

Keywords

PL

oddział „Groźnego”; zgrupowanie partyzanckie „Niepodległość”; konspiracja antykomunistyczna; działalność niepodległościowa; ziemia szadkowska

EN

partisan unit “Niepodległośc”; “Groźny”; anti-communist conspiracy; fight for independence; Szadek region

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Biuletyn Szadkowski
• Year: 2016
• Volume: 16
• Pages: 177-193

Dates

published

2016

Contributors

author

Jarosław Stulczewski

• Towarzystwo Przyjaciół Zduńskiej Woli

References

• Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Gdańsku, sygn. IPN Gd 37/4.
• Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Łodzi, sygn. IPN Ld 0313/35, IPN Ld 0313/31, IPN Ld pf 10/740 t. 2, IPN Ld 030/78, IPN Ld 137/507, IPN Ld 014/132.
• Archiwum Państwowe w Łodzi Oddział w Sieradzu, sygn. 701/24.
• Dekret z dnia 13 czerwca 1946 r. o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy Państwa (Dz.U. 1946, Nr 30, poz. 192).
• Ustawa z dnia 22 lutego 1947 r. o amnestii (Dz.U. 1947, Nr 20, poz. 78).
• Ustawa z dnia 3 lutego 2011 r. o ustanowieniu Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” (Dz.U. 2011, Nr 32, poz. 160).
• Sztolc K., Działalność Batalionów Chłopskich na ziemi sieradzkiej, Zduńska Wola 1972, mpis.
• Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944–1956, Warszawa–Lublin 2007.
• Bednarek J., „Groźny” i jego żołnierze w świetle materiałów aparatu represji. Przykład dokumentacji przez organy bezpieczeństwa państwa dziejów powojennej konspiracji antykomunistycznej, [w:] W kręgu „teczek”. Z badań nad zasobem i funkcjami archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, Łódź–Toruń 2006.
• Bednarek J., Antykomunistyczny oddział partyzancki Eugeniusza Kokolskiego ps. „Groźny” (sierpień 1945 r. – marzec 1946 r.), [w:] Konspiracja antykomunistyczna i podziemie zbrojne w Wielkopolsce w latach 1945–1956, Poznań 2007.
• Głowacki A., Lesiakowski K., Nartonowicz-Kot M., Olejnik L., Gmina Zadzim 1919–2009, Łódź 2010.
• Jasiak K., Działalność partyzancka Konspiracyjnego Wojska Polskiego, Wieluń–Opole 2008.
• Jasiak K., Oddział partyzancki kpt. „Groźnego” i jego żołnierze, „Niepodległość i Pamięć”, Warszawa 2006.
• Łuczak A., Gdzie pochowano żołnierzy „Groźnego”?, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej”, Warszawa 2003, nr 7.
• Stulczewski J., Rok 1945 – radość i tragedia na terenie gminy Szadek, „Biuletyn Szadkowski” 2015, t. 15.
• Stulczewski J., Wywiad ze Stanisławem Kępką – jednym z najstarszych mieszkańców Szadku, „Biuletyn Szadkowski” 2014, t. 14.
• Tomaszewicz A., ZWZ AK na ziemi szadkowskiej 1939–1945, Szadek 1992.
• Relacja Genowefy Strzelczyk z dnia 16.11.2014 r.
• Relacja Kaliny Rudeckiej z dnia 27.05.2011 r.

Identifiers

DOI

10.18778/1643-0700.16.09

Biblioteka Nauki

19064515