„Aby Polska rosła w siłę...” Koncepcja unowocześnienia polskiej motoryzacji 1971–1972

• Authors: Krzysztof Lesiakowski

Title variants

„Aby Polska rosła w siłę...” Koncepcja unowocześnienia polskiej motoryzacji 1971–1972

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Polska pierwszej połowy dekady lat siedemdziesiątych XX w. to czas wielkich przemian. Nowe kierownictwo z I sekretarzem Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edwardem Gierkiem na czele radykalnie zmieniło dotychczasową politykę, usiłując poprawić materialne warunki życia społeczeństwa i jednocześnie unowocześnić polski przemysł, rozwijać budownictwo mieszkaniowe, ożywiać wymianę handlową z zagranicą. Radykalnych zmian wymagała też polska motoryzacja – tak pojazdy wykorzystywane do użytku prywatnego, jak i do komunikacji zbiorowej. Stąd już na początku 1971 r. podjęto polityczną decyzję o zakupie w krajach zachodnich licencji na małolitrażowy samochód osobowy i nowoczesny autobus. Negocjacje handlowe z firmami Fiat, Citroen, Renault (samochód osobowy) oraz Berliet, Fiat, Hino (Japonia), Kloeckner-Humblod-Deutz (autobus) nie trwały długo. Już w październiku 1971 r. zawarto umowę z włoskim Fiatem, który zobowiązał się do uruchomienia w Polsce produkcji samochodu fiat 126p i w sierpniu 1972 r. z francuskim Berlietem, który zadeklarował rozpoczęcie wytwarzania nowoczesnego autobusu. W praktyce fiat 126p wprowadził krajową motoryzację na nieznany dotąd poziom i stał się bardzo popularnym autem. Natomiast autobus berliet nie był udanym pomysłem na rozwiązanie problemów polskiej komunikacji zbiorowej. Z tego wynika, że stworzona na początku dekady lat siedemdziesiątych XX w. koncepcja modernizacji polskiej motoryzacji, w drodze uruchomienia licencyjnej produkcji zachodnich pojazdów, zaowocowała ograniczonym powodzeniem.

EN

The first half of the seventies of the 20th century was the time of great changes in Poland. The new leadership of the Central Committee of the Polish United Workers’ Party, headed by First Secretary Edward Gierek, reformulated the party policy, trying to improve the living conditions of the society and at the same time, to modernize the Polish industry, to enhance residential construction, and to boost international trade. The Polish automotive industry also required radical changes in the vehicles of both, private use and collective transport. Hence, at the beginning of 1971, a politically-motivated decision was made to buy a license for a small-engine car and for a modern bus from the western countries. The trade negotiations with Fiat, Citroën, Renault (passenger car) as well as Berliet, Fiat, Hino (Japan), Klöckner-Humboldt-Deutz (bus) did not last long. Already in October 1971, a contract was signed with the Italian Fiat, under the terms of which the Fiat 126p car production was to be launched in Poland, and in August 1972 with the French Berliet, which undertook the production of a modern bus. In practice, Fiat 126p took the national automotive industry to a totally new level, becoming a highly popular car. The Berliet bus, in contrast, proved not to be an effective solution to the problems of the Polish public transport. It can be concluded that the concept of modernizing the Polish automotive industry by launching the licensed production of Western vehicles, which was formulated at the beginning of the seventies of the 20th century, turned out to be only partially successful.

Keywords

PL

gospodarka polska w XX w.; motoryzacja w Polsce; samochody osobowe i autobusy; licencje zagraniczne; gospodarka polska w XX w.; motoryzacja w Polsce; samochody osobowe i autobusy; licencje zagraniczne

EN

Polish economy in the 20th century; automotive industry in Poland; passenger cars and buses; foreign licenses

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Nauk Historycznych
• Year: 2017
• Volume: 16
• Issue: 2
• Pages: 181-204

Dates

published

2017-08-16

Contributors

author

Krzysztof Lesiakowski

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Filozoficzno-Historyczny, Instytut Historii, Katedra Historii Polski i Świata po 1945 r.

References

• Ministerstwo Handlu Zagranicznego 74/30 [Archiwum Akt Nowych].
• Ministerstwo Nauki Szkolnictwa Wyższego i Techniki 323, 351[Archiwum Akt Nowych].
• Polska Zjednoczona Partia Robotnicza 774, 4014 [Archiwum Akt Nowych].
• Departament Koordynacji 1569/10 [Archiwum Najwyższej Izby Kontroli].
• VI Zjazd Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Stenogram. Warszawa 6–11 grudnia 1971 r., Warszawa 1972.
• VIII Plenum KC PZPR 6–7 lutego 1971 r. Przemówienie I sekretarza KC PZPR Edwarda Gierka. Uchwały, Warszawa 1971.
• Bień W., Jak doszło do zadłużenia Polski za granicą w latach 1970–1985. Ze wspomnień uczestnika wydarzeń, Warszawa 2017.
• Długosz S., Dyplomacja Merkurego, Warszawa 2000.
• Gierek E., Smak życia. Pamiętniki, Warszawa 1993.
• Jaroszewicz P., Przerywam milczenie… 1939–1989, Warszawa 1991.
• Rolicki J., Edward Gierek. Replika (wywiad rzeka), Warszawa 1990.
• Rocznik statystyczny 1975, Warszawa 1975.
• Bernatowicz G., Stosunki polsko-włoskie 1944–1989, Warszawa 1990.
• Jarosz D., Pasztor M., Polska–Francja 1970–1980: relacje wyjątkowe?, Warszawa 2008.
• Kaliński J., Landau Z., Gospodarka Polski w XX wieku, Warszawa 2003.
• Lesiakowski K., Najwyższa Izba Kontroli w systemie organizacyjnym PRL (1976–1980). Podstawy formalne funkcjonowania i rzeczywista działalność, [w:] PRLna pochylni (1975–1980), red. M. Bukała, D. Iwaneczko, Rzeszów 2017.
• Morawski W., Dzieje gospodarcze Polski, Warszawa 2010.
• Paszkowski M., Polska–Włochy. Gospodarka, stosunki ekonomiczne, Warszawa 1972.
• Podbielski Z., Polskie fabryki samochodów 1946–1989, Łódź 2016.
• Połomski W., Pojazdy samochodowe i przyczepy Jelcz 1952–1970, Warszawa 2010.
• Semczuk P., Maluch. Biografia, Kraków 2014.
• Szczerbiński T., Samochody w PRL. Rzecz o motoryzacji i nie tylko, Czerwonak 2010.
• Umowa kooperacyjna między Pol-Mot a firmą Berliet, „Handel Zagraniczny” 1972, nr specjalny poświęcony Francji.
• Winek W., Marka „Berliet” w Polsce w latach 1914–1973, cz. 1 (Fakty, mity, polemiki), Warszawa 2014, www.mbc.cyfrowemazowsze.pl/Content/27176/00028132-000 (dostęp: 5 IX 2015 r.).

Identifiers

DOI

10.18778/1644-857X.16.02.07