Kształtowanie się przekazu o przecięciu jednym ciosem przeciwnika przez Gotfryda Lotaryńskiego w czasie oblężenia Antiochii przez pierwszą krucjatę. Studium źródłoznawcze

• Authors: Bartłomiej Dźwigała

Title variants

Kształtowanie się przekazu o przecięciu jednym ciosem przeciwnika przez Gotfryda Lotaryńskiego w czasie oblężenia Antiochii przez pierwszą krucjatę. Studium źródłoznawcze

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule prezentuję badania nad opowieściami kronikarskimi o bitwie pod Bramą Mostową, która odbyła się 6 marca 1098 r., w czasie oblężenia Antiochii przez wojska pierwszej krucjaty. Skupiam się na kulminacyjnym momencie tych opowieści – scenie, w której książę Gotfryd Lotaryński w starciu na moście prowadzącym do Bramy Mostowej jednym ciosem przepołowił muzułmańskiego adwersarza. Swój wywód podzieliłem na trzy części – w pierwszej pokazuję, jakie stanowisko zajmują historycy wobec przekazów o przepołowieniu przeciwnika przez Gotfryda, a także analizuję najwcześniejszy etap kształtowania się przekazu, za który uważam opisy stworzone przez uczestników krucjaty: Rajmunda z Aguilers, Piotra Tudeboda oraz ten zamieszczony w kronice Alberta z Akwizgranu. W drugiej części analizuję modyfikacje i przekształcenia, jakim poddawali omawianą scenę kronikarze z północnej Francji tworzący w pierwszych dwóch dziesięcioleciach XII w. W ostatniej części zajmuję się późniejszymi wersjami tej samej sceny, wnioskując na temat ich związku z wcześniejszymi przekazami. W toku badań okazało się, że najpopularniejszą i najsilniej oddziałującą wersję stworzył kronikarz Robert Mnich, natomiast dostrzegalne są wyraźne związki z najwcześniejszymi wersjami nawet u autorów piszących pod koniec XII w. i później.

EN

The article contains the research on the narratives describing the battle of the Bridge Gate (6 March 1098), which took place during the siege of Antioch by the crusaders. I focus on the scene which is the climax of the above-mentioned accounts – in this scene duke Godfrey of Lorraine, in a duel on the bridge in front of the city, cuts in two the Turkish warrior by a single strike of his sword. This survey is divided into three parts. In the first part I summarize the state of research and I analyze the earliest stage of shaping the literary tradition of the studied scene. In the second part I focus on the transformations of the earliest accounts among chroniclers from Capetian France. The third part is devoted to analysis of the later versions of the scene. In the conclusion of the present article I state that account of the Robert the Monk contains the most popular version of the here studied scene. Another point is that narratives even from the end of 12th century and later are written in the connection with the earliest accounts.

Keywords

PL

oblężenie Antiochii; krucjata; Gotfryd Lotaryński; kronika; oblężenie Antiochii; krucjata; Gotfryd Lotaryński; kronika

EN

siege of Antioch; crusade; Godfrey of Lorraine; chronicle

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Nauk Historycznych
• Year: 2018
• Volume: 17
• Issue: 2
• Pages: 5-28

Dates

published

2018-08-23

Contributors

author

Bartłomiej Dźwigała

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Wydział Nauk Historycznych i Społecznych, Instytut Nauk Historycznych, Katedra Historii Średniowiecza

• https://orcid.org/0000-0003-3762-3917

References

• Albert of Aachen, Historia Ierosolimitana. History of the Journey to Jerusalem, ed. and transl. S. Edgington, Oxford 2007.
• Anonymi Rhenani Historia et gesta ducis Gotfridi, seu Historia de obsidione Terrae Sanctae, [w:] Recueil des historiens des croisades. Historiens occidentaux, vol. V, Paris 1895, s. 439–524.
• Armenia and the Crusades. The Chronicle of Matthew of Edessa, transl. A.E. Dostourian, London 1993.
• Baldrici episcopi Dolensis Historia Jerosolimitana, [w:] Recueil des historiens des croisades. Historiens occidentaux, vol. IV, Paris 1879, s. 1–112.
• Balduini III Historia Nicaena vel Antiochena, [w:] Recueil des historiens des croisades. Historiens occidentaux, vol. V, Paris 1895, s. 139–186.
• Benedicti de Accoltis Aretini Historia Gotefridi, [w:] Recueil des historiens des croisades. Historiens occidentaux, vol. V, Paris 1895, s. 525–620.
• Chronique de Michel le Syrien, trad. J.-B. Chabot, t. III, Paris 1905.
• Die Kreuzzugsbriefe aus den Jahren 1088–1100, ed. H. Hagenmeyer, Innsbruck 1901.
• Gesta Francorum et aliorum Hierosolimitanorum. The Deeds of the Franks and the other Pilgrims to Jerusalem, ed. and transl. R. Hill, New York 1962.
• Guiberti abbati Novigentis Dei gesta per Francos, [w:] Corpus Christianorum. Continuatio Medievalis, vol. CXXVIIA, ed. R.B.C. Huygens, Turnhout 1996.
• Guillelmi Archiepiscopi Tyrensis Chronicon, [w:] Corpus Christianorum. Continuatio Medievalis, vol. LXIII, ed. R.B.C. Huygens, Turnhout 1986.
• Henrici Huntendunensis De captione Antiochiae a Christianis, [w:] Recueil des historiens des croisades. Historiens occidentaux, vol. V, Paris 1895, s. 374–379.
• Le „Liber” de Raymond d’Aguilers, eds J.H. Hill, L.L. Hill, Paris 1969.
• Matthaei Parisiensis Chronica Maiora, vol. V, London 1874.
• Peter Tudebode, Historia de Hierosolymitano Itinere, transl. J.H. Hill, L.L. Hill, Philadelphia 1974.
• Petrus Tudebodus, Historia de Hierosolymitano Itinere, eds J.H. Hill, L.L. Hill, Paris 1977.
• Raimundi de Aguilers Historia Francorum qui ceperunt Iherusalem, [w:] Recueil des historiens des croisades. Historiens occidentaux, vol. III, Paris 1866, s. 231–310.
• Raymond d’Aguilers, Historia Francorum qui ceperunt Iherusalem, transl. J.H. Hill, L.L. Hill, Philadelphia 1968.
• The Damascus Chronicle of the Crusades. Extracted and translated from the Chronicle of Ibn al.-Qalanisi, transl. H.A.R. Gibb, London 1932.
• The Ecclesiastical History of Orderic Vitalis, ed. and transl. M. Chibnall, vol. V, Oxford 1975.
• The Historia Iherosolimitana of Robert the Monk, eds D. Kempf, M. Bull, Woodbridge 2013.
• The Historia Vie Hierosolimitane of Gilo Paris and a Second, Anonymous Author, eds and transl. C. Grocock, J.E. Siberry, Oxford 1997.
• Andrei F., Alberto di Aachen e la Chanson de Jérusalem, „Romance Philology” 2009, vol. LXIII, s. 1–69.
• Asbridge T., The Creation of the Principality of Antioch, Woodbridge 2000.
• Asbridge T., The Crusades. The War for the Holy Land, London 2010.
• Asbridge T., The First Crusade. A New History, London 2005.
• Bachrach D.S., Lay Confession to Priests in Light of Wartime Practice (1097–1180), „Revue d’histoire ecclesiastique” 2007, vol. CII, s. 76–99.
• Cook R., Chanson d’Antioche, chanson de geste: le cycle de la croisade est-il epique?, Amsterdam 1980.
• Duparc-Quioc S., Un poème latin du XIIe siècle sur la première croisade par Gilon de Toucy, augmenté par Fulco, [w:] Les épopées de la croisade. Premier colloque international (Trèves, 6–11 août 1984), eds K.-H. Bender, H. Kleber, Stuttgart 1987, s. 35–49.
• Edbury P.W., Rowe J.G., William of Tyre. Historian of the Latin East, Cambridge 1988.
• Edgington S., Albert of Aachen and the Chansons de Geste, [w:] The Crusades and their Sources. Essays Presented to Bernard Hamilton, eds J. France, W.G. Zajac, Ashgate 1998, s. 23–38.
• Flori J., Bohémond d’Antioche, chevalier d’aventure, Paris 2007.
• Flori J., Chroniqueurs et propagandistes. Introduction critique aux sources de la Première Croisade, Genève 2010.
• Flori J., La Première Croisade. L’occident chrétien contre l’Islam, Bruxelles 1992.
• France J., Victory in the East. Military History of the First Crusade, Cambridge 1994.
• Frankopan P., The First Crusade. The Call from East, Cambridge Mass. 2012.
• Gerish D., Remembering Kings in Jerusalem: The „Historia Nicaena vel Antiochena” and Royal Identity around the Time of the Second Crusade, [w:] The Second Crusade: Holy War on the Perpihery of Latin Christendom, eds J.T. Rouche, J.M. Jensen, Turnhout 2015, s. 51–89.
• Glaesener H., La prise d’Antioche en 1098 dans la litterature épique francais, „Revue belge de philologie et d’histoire” 1940, vol. XIX, s. 66–85.
• Grocock C., L’aventure épique: le traitement poétique de la première croisade par Gilon de Paris et son continuateur, [w:] Autour de la premiere croisade, ed. M. Balard, Paris 1996, s. 17–28.
• Hagenmeyer H., Chronologie de la première croisade 1094–1100, Hildesheim 1973.
• Handyside P., The Old French William of Tyre, Leiden–Boston 2015.
• Harari Y.N., Eyewitnessing in Accounts of the First Crusade: the Gesta Francorum and Other Contemporary Narratives, „Crusades” 2004, vol. III, s. 77–99.
• John S., Claruit Ibi Multum Dux Lotharingiae: The Development of the Epic Tradition of Godfrey of Bouillon and the Bisected Muslim, [w:] Literature of the Crusades, eds S.T. Parsons, L.M. Paterson, London 2018, s. 7–24.
• John S., Godfrey of Bouillon and the Swan Knight, [w:] Crusading and Warfare in the Middle Ages, Realities and Representations. Essays in Honour of John France, eds S. John, N. Morton, Ashgate 2014, s. 129–142.
• John S., Historical Truth and the Miraculous Past: The Use of Oral Evidence in Twelfth-Century Latin Historical Writing on the First Crusade, „English Historical Review” 2015, vol. CXXX, s. 263–301.
• Klein C., Raimund von Aguilers. Quellenstudie zur Geschichte des ersten Kreuzzuges, Berlin, 1892.
• Knoch P., Studien zu Albert von Aachen. Der erste Kreuzzug in der deutschen Chronistik, Stuttgart 1966.
• Lapina E., „Nec Signis Nec Testis Creditur…”: The Problem of Eyewitnesses in the Chronicles of the First Crusade, „Viator. Medieval and Renaissance Studies” 2007, vol. XXXVIII, s. 117–139.
• Les épopées de la croisade, eds K.-H. Bender, H. Kleber, Stuttgart 1987.
• Medieval Oral Literature, ed. K. Reichl, Göttingen 2012.
• Michaud J.-F., L’histoire de la première croisade, [w:] Des Croisades, vol. I, Paris 1825.
• Paul N., A Warlord’s Wisdom: Literacy and Propaganda at the Time of the First Crusade, „Speculum” 2010, vol. LXXXV, s. 534–566.
• Riley-Smith J., The First Crusaders, 1095–1131, Cambridge 1997.
• Röhricht R., Geschichte des Ersten Kreuzzuges, Innsbruck 1901.
• Rubenstein J., Armies of Heaven. The First Crusade and the Quest for Apocalypse, New York 2011.
• Rubenstein J., Crusade and Apocalypse: History and the Last Days, „Quaestiones Medii Aevii Novae” 2016, vol. XXI, s. 159–188.
• Rubenstein J., Guibert de Nogent. A Portrait of Medieval Mind, Routledge 2002.
• Rubenstein J., The „Deeds” of Bohemond: Reform, Propaganda, and the History of the First Crusade, „Viator. Medieval and Renaissance Studies” 2016, vol. LXVII, s. 113–134.
• Rubenstein J., What is the Gesta Francorum, and who was Peter Tudebode?, „Revue Mabillon” 2005, vol. XVI, s. 179–204.
• Runciman S., The First Crusade and the Foundation of the Kingdom of Jerusalem, [w:] A History of the Crusades, vol. I, Cambridge 1951.
• Runciman S., The First Crusade: Antioch to Ascalon, [w:] A History of the Crusades, ed. K. Setton, vol. I (The First Hundred Years), Wisconsin 1969, s. 308–343.
• Russo L., Ricerche sull’ „Historia Iherosolimitana” di Roberto di Reims, „Studi Medievali” 2002, vol. XLIII, s. 651–691.
• Smail R.C., Crusading Warfare 1097–1193, Cambridge 1956.
• Sybel H. von, Geschichte des Ersten Kreuzzugs, Leipzig 1881.
• Trotter D.A., Medieval French Literature and the Crusades (1100–1300), Geneva 1988.
• Venning T., A Chronology of the Crusades, Routledge 2015
• Vox intexta. Orality and Textuality in the Middle Ages, eds A.N. Doane, C.B. Pasternack, Wisconsin 1991.
• Writing the Early Crusades: Text, Transmission and Memory, eds M. Bull, D. Kempf, Woodbridge 2014.

Identifiers

DOI

10.18778/1644-857X.17.02.01