Niedatowana relacja o kościele parafialnym w Rembieszycach ze zbiorów Archiwum Diecezjalnego w Kielcach (trzecia ćwierć XIX wieku)

• Authors: Małgorzata Karkocha

Title variants

Niedatowana relacja o kościele parafialnym w Rembieszycach ze zbiorów Archiwum Diecezjalnego w Kielcach (trzecia ćwierć XIX wieku)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Rzymskokatolicka parafia w Rembieszycach (woj. świętokrzyskie) powstała w 1438 r. z inicjatywy rodu Odrowążów – właścicieli Rembieszyc i pobliskich wiosek. Źródła historyczne poświadczają w okresie staropolskim obecność dwóch kościołów parafialnych: najstarszy, wzniesiony przed 1438 r., uległ zniszczeniu w wyniku starości; drugi, wystawiony w 1751 r. staraniem miejscowego proboszcza Ludwika Sakiewicza, spłonął w latach dziewięćdziesiątych XVIII stulecia w bliżej nieznanych okolicznościach. W latach 1798–1799 ówczesny kolator Franciszek Saryusz Wolski ufundował trzecią świątynię, która przetrwała do dziś w niemal niezmienionej formie, stanowiąc cenny zabytek drewnianej architektury sakralnej na ziemiach polskich. Publikowany dokument przedstawia wygląd i stan tego obiektu sakralnego w drugiej połowie XIX w., opisuje jego wystrój i wyposażenie, pomniki nagrobne, wyszczególnia kolejnych księży pracujących w parafii. Źródło to w istotny sposób wzbogaca naszą wiedzę na temat miejscowej świątyni i samej parafii.

EN

The Roman Catholic parish in Rembieszyce (Świętokrzyskie Province) was established in 1438 on the initiative of the Odrowąż family – owners of Rembieszyce and nearby villages. Historical sources confirm the presence of two parish churches in the Old Polish period: the oldest one, built before 1438, was destroyed as a result of old age; the second, erected in 1751 thanks to the efforts of the local parish priest Ludwik Sakiewicz, burned down in the 1890s in unknown circumstances. In the years 1798–1799, the contemporary collator Franciszek Saryusz Wolski founded the third temple, which has survived to this day in an almost unchanged form, being a valuable monument of wooden sacred architecture in Poland. The published document presents the appearance and condition of this sacred building in the second half of the 19th century, describes its decor and equipment, tombstones, and it names consecutive priests working in the parish. This source significantly enriches our knowledge about the local temple and the parish itself.

Keywords

PL

Rembieszyce; świątynia parafialna; historia Kościoła; edycja źródłowa; XIX wiek; Rembieszyce; świątynia parafialna; historia Kościoła; edycja źródłowa; XIX wiek

EN

Rembieszyce; parish church; history of the Church; source edition; 19th century

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Nauk Historycznych
• Year: 2020
• Volume: 19
• Issue: 2
• Pages: 297-320

Dates

published

2020-12-30

Contributors

author

Małgorzata Karkocha

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Filozoficzno-Historyczny, Instytut Historii, Katedra Historii Nowożytnej

• https://orcid.org/0000-0002-7747-949X

References

• Archiwum Diecezjalne w Kielcach [ADK] Akta konsystorskie. Opis kościołów dekanatu jędrzejowskiego 1884–1898, sygn. OD-8/3.
• Archiwum Diecezjalne w Kielcach [ADK] Akta kurialne. Akta parafii Rembieszyce 1952–2008, sygn. PR-6/5.
• Archiwum Diecezjalne w Kielcach [ADK] Zbiór dokumentów dotyczących parafii i kościoła w Rembieszycach 1613–1899, sygn. II PR-IV/1.
• Archiwum Państwowe w Kielcach, Rząd Gubernialny Radomski, Akta specialla tyczące się reperacji kościoła w Rembieszycach, sygn. 6354.
• Corpus inscriptionum Poloniae, t. I (Województwo kieleckie), red. J. Szymański, z. 2 (Jędrzejów i region jędrzejowski), wydała, wstępem i komentarzem opatrzyła B. Trelińska, Kielce 1978.
• Adamczyk A., Wróbel T., Kościoły drewniane w województwie świętokrzyskim, Kielce 2010.
• Anusik Z., Karkocha M., Obrazy Michała Stachowicza w kościele parafialnym w Rembieszycach, [w:] Acta Artis. Studia ofiarowane Profesor Wandzie Nowakowskiej, red. A. Pawłowska, E. Jedlińska, K. Stefański, Łódź 2016, s. 195–211.
• Boniecki A., Herbarz polski, t. III (Chmielewscy–Czetowscy), Warszawa 1900.
• Boniecki A., Herbarz polski, t. X (Kęstowscy–Komorowscy), Warszawa 1907.
• Borkiewicz S., Linowski Z., Monografia historyczna i gospodarcza powiatu jędrzejowskiego, Kielce 1937.
• Bukowski W., Katalog opatów jędrzejowskich. Próba ustalenia chronologii, [w:] Cystersi w Polsce. W 850-lecie fundacji opactwa jędrzejowskiego, red. ks. D. Olszewski, Kielce 1990, s. 179–204.
• Dreścik J.J., Weidnerowie. Karta z dziejów odlewnictwa krakowskiego, [w:] Ludwisarstwo w Polsce. Materiały z III Sesji Naukowej z cyklu „Rzemiosło artystyczne i wzornictwo w Polsce”, zorganizowanej przez Muzeum Okręgowe w Toruniu oraz Toruński Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki, w dniach 8–9 listopada 2002 roku, Toruń 2003, s. 59–74.
• Hadamik C., Kalina D., Traczyński E., Miasto i gmina Małogoszcz, Kielce 2006, Dzieje i zabytki małych ojczyzn, red. R. Mirowski.
• Helcel A.Z., O klasztorze jędrzejowskim i będącym tam nagrobku Pakosława kasztelana krakowskiego, Kraków 1852.
• Instrukcja wydawnicza dla źródeł historycznych od XVI do połowy XIX wieku, red. K. Lepszy, Wrocław 1953.
• Karkocha M., Kościół parafialny w Rembieszycach jako przykład fundacji szlacheckiej, [w:] Sztuka w Świętokrzyskiem. Studia z historii kultury i sztuki w XIX i XX wieku, red. J. Drążyk, P. Rosiński, H. Suchojad, Kielce 2019, s. 13–21.
• Karkocha M., Obraz „Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny” w kościele parafialnym w Rembieszycach. Dzieje jednego zabytku, „Przegląd Nauk Historycznych” 2017, R. XVI, nr 2, s. 273–283.
• Karkocha M., Opis świątyni parafialnej w Rembieszycach z 1790 roku, „Między Wisłą a Pilicą. Studia i Materiały Historyczne” 2018, t. XIX, s. 139–150.
• Karkocha M., Parafia Rembieszyce 1438–2012. Studium z dziejów społeczności lokalnej, Łódź 2013.
• Karkocha M., The painting „Assumption of the Blessed Virgin Mary” in the parish church in Rembieszyce. The history of one artefact, „Przegląd Nauk Historycznych” 2017, R. XVI, nr 3, s. 271–281.
• Karkocha M., Zabytki epigrafiki w Rembieszycach z XV–XIX wieku, „Studia Epigraficzne” 2016, t. VI, s. 39–61.
• Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. III (Województwo kieleckie), red. J.Z. Łoziński i B. Wolff, z. 3 (Powiat jędrzejowski), oprac. T. Przypkowski, Warszawa 1957.
• Kowalski W., Olszewski D., Parafia Trójcy Świętej w Jędrzejowie na tle dekanatu. Zarys dziejów, Kielce 2003.
• Kumor B., Organizacja terytorialna diecezji kieleckiej, „Nasza Przeszłość” 1963, t. XVII, s. 187–232.
• Kumor B., Powstanie diecezji kieleckiej i kolejne zmiany jej struktury terytorialnej, [w:] Księga jubileuszowa diecezji kieleckiej (1883–1983), Kielce 1986, s. 31–39.
• Michalczyk Z., Michał Stachowicz (1768–1825) krakowski malarz między barokiem a romantyzmem, t. I–II, Warszawa 2011.
• Müllerowa L., Organizacja terytorialna diecezji kieleckiej w latach 1883–1983, [w:] Księga jubileuszowa diecezji kieleckiej (1883–1983), Kielce 1986, s. 279–291.
• Niesiecki K., Herbarz Polski, wyd. J.N. Bobrowicz, t. III, Lipsk 1839.
• Radwan D., Stachowicz Michał Franciszek, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XLI, Warszawa–Kraków 2002, s. 327–331.
• Wiśniewski J., Historyczny opis kościołów, miast, zabytków i pamiątek w Jędrzejowskiem, Marjówka 1930 (reprint: Kielce 2000).
• Wróbel T., Zarys historii diecezji kieleckiej, „Kielecki Przegląd Diecezjalny” 1982, R. LVIII, nr 5, s. 204–243.

Identifiers

DOI

10.18778/1644-857X.19.02.12