Ponowne obsadzenie pustego miejsca - endecki naród i polityczna nowoczesność

• Authors: Wiktor Marzec

Title variants

EN

A reoccupation of an empty place – nation in early 20th century Polish National-Democratic discourse and political modernity

Abstracts

EN

This article examines a diachronic change in political thought of Polish National Democracy between its emergence as a coherent political movement and the final crystallization of its political program after the 1905 Revolution. It scrutinizes it as a [failed] answer for the political modernity, seen as a condition of groundlessness of the social and a radical contingency of the political. I argue that such a comprehension can shed light on  reasons for deep alternations in the structure of national-democratic thought. From progressive social radicalism, through politically envisioned nation-building, they turned into exclusionary and xenophobic nationalism. The change was ushered by the urgent need for a foundation for political thinking, ultimate envisioning of the society as a closed, positively defined entity and reinventing the teleological horizon. A reoccupation of the place of legitimacy of the social order by a biologically conceptualized nation followed. This reoccupation of the old structure of thought, imprinting itself on the new ideas facing contingency, prevented an adequate confrontation with political modernity and lead national democracy to an authoritarian turn, simultaneously „closing” the concept of the nation in Polish political thinking for years.

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris
• Year: 2014
• Volume: 25
• Issue: 2
• Pages: 1-32

Dates

published

2014

Contributors

author

Wiktor Marzec

• Central European University (Węgry)

References

• Agamben, Giorgio, 2008, Homo sacer: suwerenna władza i nagie życie, przeł. Mateusz Salwa, Warszawa: Prószyński i S-ka.
• Antisemitism and Its Opponents in Modern Poland, 2005, Ithaca: Cornell University Press.
• Balicki, Zygmunt, 2008, Parlamentaryzm: wybór pism, Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej: Księgarnia Akademicka.
• Berman, Marshall, Szuster, Marcin, 2006, “Wszystko, co stałe, rozpływa się w powietrzu”: rzecz o doświadczeniu nowoczesności, Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.
• Blobaum, Robert, 1995, Rewolucja: Russian Poland, 1904–1907, Ithaca: Cornell University Press.
• Blumenberg, Hans, 1983, The Legitimacy of the Modern Age, Studies in Contemporary German Social Thought, Cambridge, Mass: MIT Press.
• Blumenberg, Hans, 1998, Paradigmen zu einer Metaphorologie, Frankfurt am Main: Suhrkamp.
• Bończa-Tomaszewski, Nikodem, 2001, Demokratyczna Geneza Nacjonalizmu: Intelektualne Korzenie Ruchu Narodowo-Demokratycznego, Warszawa: S.K. Fronda.
• Conway, Daniel W, 1996, Nietzsche and the Political, Thinking the Political, London–New York: Routledge.
• Cywiński, Bohdan, 2010, Rodowody niepokornych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Dawidowicz, Aneta, 2006, Zygmunt Balicki [1858–1916]: działacz i teoretyk polskiego nacjonalizmu, Kraków: Zakład Wydawniczy “Nomos”.
• Dmowski, Roman, 1937, Pisma, Vol, 3, Częstochowa.
• Dmowski, Roman, 1938, Pisma, Vol, 4, Częstochowa.
• Dmowski, Roman, 2002, Myśli nowoczesnego Polaka, Wrocław: Wydawnictwo “Nortom”.
• Freeden, Michael, 1998, Ideologies and Political Theory: A Conceptual Approach, Oxford: Clarendon Press.
• Gellner, Ernest, 1991, Narody i nacjonalizm, przeł. Teresa Hołówka, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Hooker, William, 2009, Carl Schmitt’s International Thought: Order and Orientation, Cambridge: Cambridge University Press.
• Horn, Anette, 2005, “Nietzsche’s Interpretation of His Sources on Darwinism: Idioplasma, Micells and Military Troops,” South African Journal Of Philosophy, 2005, 24 [4].
• Iguenaza [Dmowski], Diego, 1894, “Listy do Przyjaciela II,” Głos, 9.
• Jaszczuk, Andrzej, 1986, Spór Pozytywistów Z Konserwatystami o Przyszłość Polski 1870–1903, wyd. 1, Polska XIX i XX wieku, Warszawa: PWN.
• Kizwalter, Tomasz, 1999, O Nowoczesności Narodu: Przypadek Polski, Warszawa: Semper.
• Koschorke, Albrecht (ed.), 2007, Der Fiktive Staat: Konstruktionen Des Politischen Körpers in Der Geschichte Europas, Originalausg, Fischer 17147, Frankfurt am Main: Fischer Taschenbuch Verlag.
• Koselleck, Reinhart, 2012, Semantyka historyczna, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• Krzywiec, Grzegorz, 2009, Szowinizm po polsku,, Przypadek Romana Dmowskiego [1886–1905], wyd. 1, Warszawa: Wydawnictwo “Neriton”.
• Kulak, Teresa, 1994, Jan Ludwik Popławski: biografia polityczna, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Kurczewska, Joanna, 1979, Naród w socjologii i ideologii polskiej: analiza porównawcza wybranych koncepcji z przełomu XIX i XX wieku, wyd. 1, Warszawa: PWN.
• Laclau, Ernesto, 1990, New Reflections on the Revolution of Our Time, Phronesis, London –New York: Verso.
• Laclau, Ernesto, and Chantal Mouffe, 2001, Hegemony and Socialist Strategy: Towards a Radical Democratic Politics, 2nd ed, London –New York: Verso.
• Lakoff, George, Johnson, Mark, 1988, Metafory w naszym życiu, przeł. Tomasz Krzeszowski, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Lefort, Claude, 1988, Democracy and Political Theory, Cambridge, UK: Polity Press in association with Basil Blackwell, Oxford, UK.
• Łuczewski, Michał, 2012, Odwieczny naród: Polak i katolik w Żmiącej, wyd. 1, Monografie Fundacji Na Rzecz Nauki Polskiej, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Maj, Ewa, 2009, “Pojęcie nowoczesności w pisarstwie politycznym Romana Dmowskiego,” w: Myśl Polityczna Romana Dmowskiego, Jan Engelgard (red.), Warszawa: Muzeum Niepodległości.
• Marchart, Oliver, 2007, Post-Foundational Political Thought: Political Difference in Nancy, Lefort, Badiou and Laclau, Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Marzec, Wiktor, 2012, “Proletariacka Biografia i Dzielenie Postrzegalnego, Rozmywanie Granic Klasowych W Okresie Rewolucji 1905 Roku,” Folia Sociologica, no, 41.
• Marzec, Wiktor, 2013, “Reading Polish Peripheral Marxism Politically,” Thesis Eleven 117 [1]: 6–19, doi:10,1177/0725513613493992.
• Mencwel, Andrzej, 2009, Etos lewicy: Esej o narodzinach kulturalizmu polskiego, wyd, 2, Idee nr 19, Warszawa: Wydawnictwo “Krytyki Politycznej”.
• Mouffe, Chantal, 2005, On the Political, Thinking in Action, London –New York: Routledge.
• Nietzsche, Fryderyk, 1905, Z genealogii moralności, przeł, Leopold Staff, Warszawa: Nakład Jakóba Mortkowicza.
• Odysseos, Louiza, and Fabio Petito, eds, 2007, The International Political Thought of Carl Schmitt: Terror, Liberal War and the Crisis of Global Order, Routledge Innovations in Political Theory 24, London –New York: Routledge.
• Palonen, Kari, 2006, The Struggle with Time: A Conceptual History of “Politics” as an Activity, Hamburg: Lit.
• Pippin, Robert, 1987, “Blumenberg and the Modernity Problem,” The Review of Metaphysics 40 [3].
• Popławski, Jan Ludwik, 1910, Pisma Polityczne, Warszawa: Skł. Gł. u Gebethnera i Wolffa.
• Porter, Brian, 1992, “Who Is a Pole and Where Is Poland? Territory and Nation in the Rhetoric of Polish National Democracy before 1905,” Slavic Review 51 [4]: 639–53.
• Porter, Brian, 1996, “The Social Nation and Its Futures: English Liberalism and Polish Nationalism in Late Nineteenth-Century Warsaw,” American Historical Review 101 [5]: 1470–92.
• Porter, Brian, 1999, “Democracy and Discipline in Late Nineteenth‐Century Poland,” The Journal of Modern History 71 [2]: 346–93.
• Porter, Brian, 2000, When Nationalism Began to Hate: Imagining Modern Politics in Nineteenth Century Poland, New York: Oxford University Press.
• Porter, Brian, 2011, Gdy nacjonalizm zaczął nienawidzić: wyobrażenia nowoczesnej polityki w dziewiętnastowiecznej Polsce, przeł. Agnieszka Nowakowska, Sejny: Pogranicze.
• Puszkow-Bańka, Agnieszka, 2013, Polska i Polacy w myśli narodowej demokracji na przełomie XIX i XX wieku [Jan Ludwik Popławski, Zygmunt Balicki, Roman Dmowski], Kraków: Akademia Ignatianum: Wydawnictwo WAM.
• Ratajczak, Mikołaj, 2013, “Genealogia biopolityki: biologia państwa,” Praktyka Teoretyczna, nr 3[9].
• Richardson, John, 2004, Nietzsche’s New Darwinism, Oxford –New York: Oxford University Press.
• Schmitt, Carl, 2011, Der Nomos der Erde im Völkerrecht des Jus Publicum Europeaeum, Berlin: Duncker & Humblot.
• Siemens, Herman, and Vasti Roodt (eds.), 2008, Nietzsche, Power and Politics Rethinking Nietzsche’s Legacy for Political Thought, Berlin: Walter de Gruyter, http://site,ebrary,com/id/10282663.
• Skinner, Quentin, 2002, Visions of Politics, Cambridge –New York: Cambridge University Press.
• Toruńczyk, Barbara, 1983, Narodowa Demokracja: antologia myśli politycznej “Przeglądu Wszechpolskiego” 1895–1905, Aneks.
• Ury, Scott, 2012, Barricades and Banners: The Revolution of 1905 and the Transformation of Warsaw Jewry, Stanford University Press.
• Voegelin, Eric, 1989, The Collected Works of Eric Voegelin, Baton Rouge: Louisiana State University Press.
• Walicki, Andrzej, 1994a, Philosophy and Romantic Nationalism: The Case of Poland, Notre Dame, Ind: University of Notre Dame Press.
• Walicki, Andrzej, 1994b, Poland between East and West: The Controversies over Self-Definition and Modernization in Partitioned Poland ; the August Zaleski Lectures, Harvard University, 18–22 April 1994, Cambridge, Mass.: Ukrainian Research Inst., Harvard Univ.
• Wapiński, Roman, 1980, Narodowa Demokracja 1893–1939, Ze studiów nad dziejami myśli nacjonalistycznej, Warszawa: Ossolineum.
• Wapiński, Roman, 1989, Roman Dmowski, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
• Weeks, Theodore R., 2006, From Assimilation to Antisemitism: The “Jewish Question” in Poland, 1850–1914, DeKalb, Ill: Northern Illinois University Press.
• Wolin, Sheldon S, 2004, Politics and Vision: Continuity and Innovation in Western Political Thought, expanded ed., Princeton, N,J: Princeton University Press.
• Żarnowska, Anna i Wolsza, Tadeusz, 1993, Społeczeństwo i polityka: dorastanie do demokracji: kultura polityczna w Królestwie Polskim na początku XX wieku, Warszawa: DiG.
• Zimand, Roman, 1967, “Uwagi o teorii narodu na marginesie analizy nacjonalistycznej teorii narodu”, Studia Filozoficzne, nr 4 [51].
• Žižek, Slavoj, 2001, Wzniosły obiekt ideologii, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Identifiers

DOI

10.18778/1689-4286.25.01

Biblioteka Nauki

18726444