Z genealogii nowożytnego doświadczenia świadomości. Chrześcijański rachunek sumienia

• Authors: Szymon Wawrzyniak

Title variants

EN

On the Genealogy of the Modern Experience of Consciousness. Christian Self-Examination

Abstracts

EN

The article aims to investigate the modern self-experience of an individual from the point of view of the historical conditions that make this experience possible. This undertaking will be supported by the turn to a theory and practice of self-examination as it appears in early Christianity. It is widely recognized that there is a connection between modernity and subjectivity. One of the areas where it is reflected is philosophy. By founding the paradigm of modern philosophy, Descartes finds in his turn to himself a certain basis of cognition and a space where forward progress in the process of building a new system of knowledge may take effect. For Descartes consciousness is, however, a means, not an end. This is one of the reasons why it is not "questioned" sufficiently. Among many questions that were not addressed at all for a long time, one should mention, how the experience on which Descartes bases his reasoning became possible. In the history preceding the Cartesian turn inward, we can identify many interesting moments - which can be found with great confirmation in early Christianity - that play a significant role in the constitution of the experience that will become so important for modernity.

Keywords

PL

subiektywizacja; jaźń; rachunek sumienia; kultura; historia; nowożytność

EN

subjectivation; self; self-examination; culture; history; modernity

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris
• Year: 2021
• Volume: 55
• Issue: 4
• Pages: 1-23

Dates

published

2021

Contributors

author

Szymon Wawrzyniak

• https://orcid.org/0000000203012803

References

• Annas, J.E. (1994). Hellenistic Philosophy of Mind. Berkeley: University of California Press.
• Arystoteles. (1992). O zmysłach i ich przedmiotach. w: idem. Działa wszystkie, t. 3. przeł. P. Siwek. Warszawa: PWN.
• Arystoteles. (2000). Etyka nikomachejska. przeł. D. Gromska. w: idem. Dzieła wszystkie, t. 5. Warszawa: PWN
• Atanazy Aleksandryjski (św.). (1987). Żywot świętego Antoniego. Antoni Pustelnik, Pisma. przeł. Z. Brzostowska i in. Warszawa: PAX.
• Augustyn (św.). (1998). Wyznania. przeł. Z. Kubiak. Kraków: Znak.
• Doroteusz z Gazy (św.). (1980). Nauki ascetyczne. przeł. M. Borkowska OSB. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
• Foucault, M. (2000). Historia seksualności. przeł. B. Banasiak, T. Komendant, K. Matuszewski, Warszawa: Czytelnik.
• Foucault, M. (2019). Wyznania ciała. Historia seksualności. Tom 4. przeł. T. Stróżyński. Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria.
• Gilson, E. (1958). Duch filozofii średniowiecznej. przeł. J. Rybałt. Warszawa: PAX.
• Guriewicz, A. (2002). Jednostka w dziejach Europy (średniowiecze). przeł. Z. Dobrzyniecki. Gdańsk–Warszawa: Marabut.
• Hadot, P. (2000). Czym jest filozofia starożytna. przeł. P. Domański. Warszawa: Aletheia.
• Hadot, P. (2003). Filozofia jako ćwiczenie duchowe. przeł. P. Domański. Warszawa: Aletheia.
• Jan Chryzostom (św.). (2003). Homilie na Ewangelię według św. Mateusza (część druga: homilie 41-90). przeł. Ks. A. Baron, J. Krystyniacki, Kraków: WAM, Księża Jezuici.
• Jan Kasjan (św.). (2002) Rozmowy z Ojcami T.1. przeł. ks. J. Nocoń. Kraków: Tyniec.
• Le Goff, J. (1988). Narodziny czyśćca. przeł. H. Januszewska, „Literatura na Świecie” 4(201).
• Orygenes. (2005). Komentarz do „Pieśni nad pieśniami”. Homilie o „Pieśni nad pieśniami”. przeł. S. Kalinkowski. Kraków: WAM.
• Platon. (1999). Charmides. w: Platon, Dialogi, t. 1. przeł. W. Witwicki. Kęty: Antyk.
• Seigel, J.E. (2005). The idea of the self, Cambridge, New York: Cambridge University Press.
• Sorabji, R. (2006). Self, Oxford: Clarendon Press. https://doi.org/10.7208/chicago/9780226768304.001.0001
• Taylor C. (2001). Źródła podmiotowości, przeł. M. Gruszczyński. Warszawa: PWN.
• Wawrzyniak S. (2016). Kultura poznania siebie. Upadek czy rozwój? Poznań: UAM.
• Wawrzyniak S. (2021). Wartość samowiedzy w perspektywie historycznej. Zarys problematyki. w: Dialog filozoficzny o człowieku. P. Szymczyk, E. Chodźko (red.). Lublin: Tygiel.

Identifiers

DOI

10.18778/1689-4286.55.01

Biblioteka Nauki

18105159