Uważny Miron. Wątki ekokrytyczne w prozie Mirona Białoszewskiego

• Authors: Ewelina Bulewicz

Title variants

EN

Attentive Miron. Ecocritical motifs in the prose of Miron Białoszewski

Abstracts

EN

Ten years have just passed since the publication of Tajny dziennik and Miron Białoszewski’s prose continues to demand the discovery of new threads in it; also, in the context of the Anthropocene. The aim of my article will be to analyze and interpret the ecocritical motifs present in the works of the author of Pamiętnik z powstania warszawskiego, which oscillate around the relation between the author-narrator and non-human others. The subject of my research will be two important prose volumes written by Białoszewski in the mid-1970s: Konstancin and Chamowo, which have been relatively little studied in the context of posthumanism or the category of attentiveness. In this article I will present the attitude of the author to animals, plants, and garbage, which has been partially discussed by Agnieszka Karpowicz in her works. Moreover, I will prove that each of the aforementioned motifs perfectly fits into the current discourse on human-animal, nature-culture relations.

PL

Od wydania Tajnego dziennika mija właśnie dziesięć lat, a proza Mirona Białoszewskiego wciąż domaga się odkrywania w niej coraz to nowych wątków, potwierdzając tym samym jej aktualność w XXI wieku również w kontekście antropocenu. Celem mojego artykułu zatytułowanego Uważny Miron. Wątki ekokrytyczne w prozie Mirona Białoszewskiego będzie analiza i interpretacja występujących w twórczości autora Pamiętnika z powstania warszawskiego motywów ekokrytycznych, oscylujących wokół relacji autora-narratora z nie‑ludzkimi innymi. Przedmiotem moich badań uczynię dwa ważne tomy prozatorskie napisane przez Białoszewskiego w połowie lat 70. XX wieku: Konstancin oraz Chamowo, stosunkowo mało zbadane w kontekście posthumanizmu czy kategorii uważności. W referacie przedstawię stosunek autora Zawału do zwierząt, roślin oraz śmieci, który częściowo omówiła w swoich pracach Agnieszka Karpowicz. Ponadto udowodnię, iż każdy z wymienionych wątków świetnie wpisuje w aktualny dyskurs o relacji człowiek-zwierzę, natura-kultura.

Keywords

PL

Miron Białoszewski; ekokrytyka; Chamowo; Konstancin; natura; nie-ludzcy inni; uważność

EN

Miron Białoszewski; ecocriticism; Chamowo; Konstancin; nature; non-human others; attentiveness

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris
• Year: 2022
• Volume: 57
• Issue: 2
• Pages: 1-23

Dates

published

2022

Contributors

author

Ewelina Bulewicz

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań

References

• Bakke, M. (2012). Bio-transfiguracje. Sztuka i estetyka posthumanizmu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Białoszewski, M. (2014). Chamowo. Warszawa: PIW.
• Białoszewski, M. (2017). Konstancin. W: tegoż, Małe i większe prozy (87-179). Warszawa: PIW.
• Białoszewski, M. (2013). Topola. W: tegoż, Szumy, zlepy, ciągi (42-43). Warszawa: PIW.
• Burkot, S. (1992). Miron Białoszewski. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Czapliński, P. (2017). Ekokrytyka. W: P. Czapliński, J. Bednarek, D. Gostyński, Literatura i jej natury. Przewodnik ekokrytyczny dla nauczycieli i uczniów szkół średnich (182-184). Poznań: Wydawnictwo Rys.
• Czapliński, P. (2017). Sploty. Teksty Drugie, 1, 9-17. https://doi.org/10.18318/td.2017.1.1
• Fiedorczuk, J. (2015). Cyborg w ogrodzie. Wprowadzenie do ekokrytyki. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra.
• Jakubowski, K. (2020). Nowe ujęcia badawcze przyrody w mieście (urban nature) na przykładzie koncepcji urban novel ecosystems. W: tegoż, Czwarta przyroda. Sukcesja przyrody i funkcji nieużytków miejskich (105-137). Kraków: Fundacja Dzieci w Naturę.
• Jędrzejek, M. (2018). Wybierać, widzieć, robić miejsce. Znak, 753, 14-21.
• Karpowicz, A. (2018). Dzika natura Mirona Białoszewskiego. Teksty Drugie, 2, 57-74. https://doi.org/10.18318/td.2018.2.11
• Kobelska, A. (2013). W poszukiwaniu straconego miasta. Nieczarodziejska Królewska Góra: Konstancin. W: „Tętno pod tynkiem”. Warszawa Mirona Białoszewskiego (56-74). Warszawa: Lampa i Iskra Boża.
• Korczyńska-Patryka, D. (2019). Urbonatura – hybrydyczna przestrzeń miasta. Na przykładzie twórczości Mirona Białoszewskiego. W: A. Ubertowska, D. Korczyńska-Patryka, E. Kuliś, Poetyki ekocydu. Historia, natura, konflikt (179-199). Gdańsk: IBL. https://doi.org/10.18318/td.2018.2.9
• Król, Z. (2013). Powrót do świata. Dzieje uwagi w filozofii i literaturze XX wieku. Warszawa: IBL.
• Nycz, R. (1993). „Szare eminencje zachwytu”. Miejsce epifanii w poetyce Mirona Białoszewskiego. W: M. Głowiński, Z. Łapiński, Pisanie Białoszewskiego. Szkice (179-189). Warszawa: IBL.
• Olejniczak, J. (2020). Białoszewski. 2018/2019. Kraków: Wydawnictwo Pasaże.
• Sobolewska, A. (1993). „Lepienie widoku z domysłu”. Percepcja świata w prozie Mirona Białoszewskiego. W: M. Głowiński, Z. Łapiński, Pisanie Białoszewskiego. Szkice (114-129). Warszawa: IBL.
• Springer, F. (2021). Wspaniałe odłogi. Pismo, 4, 42-26.
• Stańczakowa, J. (2009). Z „Dziennika wspomnień o Mironie”. Zeszyty Literackie, 2, 41-47.
• Tokarczuk, O. (2020). Czuły narrator. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Winiecka, E. (2006). Białoszewski sylleptyczny. Poznań: Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”.
• Zajączkowska, U. (2018). Bez higieny. Znak, 753, 30-31. https://doi.org/10.1093/ajh/hpy057

Identifiers

DOI

10.18778/1689-4286.57.01

Biblioteka Nauki

18105143