Polemicznie wokół Rousseau. Uwagi obrończe do uwag krytycznych Michała Kruszelnickiego

• Authors: Paweł Pieniążek

Title variants

EN

Polemically around Rousseau. Defensive Remarks to the Critical Remarks of Michał Kruszelnicki

Abstracts

EN

The text is a polemic against the polemical-critical remarks by Michał Kruszelnicki to my book entitled Individual, evil, history in Rousseau’s thought (Łódź 2022). It deals with key issues and problems in Rousseau’s thought that have long plagued the minds of commentators on his work. In my discussion with the Polemist, I maintain the main theses and interpretative solutions presented in the book, starting from a different view of Rousseau’s work, that is, emphasising its evolution and rejecting the Polemist’s conciliatory-humanist, though not always consistent, interpretation, which generally attempts to reconcile most of the strands of Rousseau’s thought. Nevertheless, his legitimate, interesting and unconventional and sometimes, I think, somewhat provocative remarks have forced me to renew my conceptual and interpretative efforts and, as a result, to develop and deepen the arguments and analyses in the book, which are not always clear and may give rise to misunderstanding. Thus, in particular, I develop my understanding of the relationship between experimental logic and systemic logic, showing their common complementary dynamics, defend the thesis of the failure of Rousseau’s work attempting to synthesise the communitarian and individualist perspectives of his thought to show the abandonment of these attempts in the solitary-contemplative Strolls of a Lonely Dreamer, and, finally, highlight argumentatively the authoritarian implications of Rousseau’s political and pedagogical ideas.

PL

Tekst jest polemiką z polemiczno-krytycznymi uwagami Michała Kruszelnickiego do mojej książki pt. Jednostka, zło, historia w myśli Rousseau (Łódź 2022). Dotyczy on kluczowych kwestii i problemów myśli Rousseau, od dawna nękających umysły komentatorów jego dzieła. W swojej dyskusji z Polemistą podtrzymuję główne tezy i rozwiązania interpretacyjne przedstawione w książce, wychodząc z odmiennego widzenia dzieła Rousseau, to znaczy podkreślając jego ewolucję i odrzucając koncyliacyjno-humanistyczną, choć nie zawsze konsekwentną, wykładnię Polemisty, który na ogół usiłuje pogodzić większość wątków myśli Rousseau. Niemniej jednak jego zasadne, ciekawe i niekonwencjonalne a czasami, jak sądzę, nieco prowokacyjne uwagi zmusiły mnie do ponownego podjęcia wysiłku koncepcyjno-interpretacyjnego i, w rezultacie, do rozwinięcia i pogłębienia argumentacji i analiz zawartych w książce, nie zawsze jasnych i mogących rodzić niezrozumienie. Rozwijam więc przede wszystkim rozumienie związku między logiką eksperymentalną i logiką systemową, pokazując ich wspólną, dopełniającą się dynamikę, bronię tezy o porażce dzieła Rousseau usiłującego dokonać syntezy wspólnotowej i indywidualistycznej perspektywy swej myśli, by pokazać porzucenie tych usiłowań w samotniczo-kontemplacyjnych Przechadzkach samotnego marzyciela, i wreszcie uwydatniam argumentacyjnie autorytarne implikacje pomysłów politycznych i pedagogicznych Rousseau.

Keywords

PL

Rousseau; Michał Kruszelnicki; polemika; eksperyment; emancypacja; indywidualizm; wspólnotowość; porażka; samotność

EN

Rousseau; Michał Kruszelnicki; polemics; experiment; emancipation; individualism; community; failure; solitude

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris
• Year: 2024
• Volume: 62
• Issue: 1
• Pages: 70-102

Dates

published

2024

Contributors

author

Paweł Pieniążek

• University of Łódź

• https://orcid.org/0000000252587005

References

• Burgelin, P. (1969). Émile ou l’éducation. Émile et Sophie, ou les Solitaires (w : Introductions). W: J.-J. Rousseau, Œuvres complètes, IV (LXXXIX–CLXVIII). Éds. B. Gagnebin, M. Raymond. Paris: Gallimard.
• Helwecjusz. (1959). O umyśle, t. 1. Przeł. J. Cierniak, Warszawa: PWN.
• Kruszelnicki, M. (2023). Powrót /do/ Rousseau: czy „porażka” emancypacji i „załamanie dzieła”? Uwagi krytyczne do książki Pawła Pieniążka pt. Jednostka, zło, historia w myśli Rousseau. Hybris, 61 (89-113). https://doi.org/10.18778/1689-4286.61.04
• Lévi-Strauss, C. (2001). Jean-Jacques Rousseau, twórca nauk o człowieku. W: idem, Antropologia strukturalna II (41–52). Przeł. M. Falski. Warszawa: KR.
• Lévi-Strauss, C. (1992). Smutek tropików. Przeł. A. Steinsberg. Łódź: Opus.
• Pieniążek, P. (2022). Jednostka, zło, historia w myśli Rousseau. Perspektywa nowoczesności: między eksperymentem a marzeniem. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Rousseau, J.-J. (1955). Emil czyli o wychowaniu, cz. I–II. Przeł. W. Husarski, E. Zieliński. Wrocław: Ossolineum.
• Rousseau, J.-J. (1956a). Rozprawa o naukach i sztukach. W: idem, Trzy rozprawy z filozofii społecznej (3−44). Przeł. i oprac. H. Elzenberg. Warszawa: PWN.
• Rousseau, J.-J. (1956b). Rozprawa o pochodzeniu i podstawach nierówności między ludźmi. W: idem, Trzy rozprawy z filozofii społecznej (107−230). Przeł. i oprac. H. Elzenberg. Warszawa: PWN.
• Rousseau, J.-J. (1956c). Ekonomia polityczna. W: idem, Trzy rozprawy z filozofii społecznej (279−339). Przeł. i oprac. H. Elzenberg. Warszawa: PWN.
• Rousseau, J.-J. (1956d). Wyznania. Przeł. T. Boy-Żeleński. Warszawa: PIW.
• Rousseau, J.-J. (1962). Nowa Heloiza. Przeł. E. Rzadkowska. Wrocław–Warszawa–Kraków: Ossolineum.
• Rousseau, J.-J. (1966a). Umowa społeczna. W: idem, Umowa społeczna [i inne pisma] (3–177). Przeł. A. Peretiatkowicz. Warszawa: PWN.
• Rousseau, J.-J. (1966b). O społeczności powszechnej rodzaju ludzkiego. W: idem, Umowa społeczna [i inne pisma] (167–177). Przeł. B. Strumiński. Warszawa: PWN.
• Rousseau, J.-J. (1966c). Listy do Malesherbesa. W: idem, Umowa społeczna [i inne pisma] (713–739). Przeł. J. Rogoziński. Warszawa: PWN.
• Rousseau, J.-J. (1969), Émile et Sophie, ou les Solitaires. W: idem, Œuvres complètes, IV (879–924). Éds. B. Gagnebin, M. Raymond. Paris: Gallimard.
• Rousseau, J.-J. (1967). Przechadzki samotnego marzyciela. Przeł. M. Gniewiewska. Warszawa: Czytelnik.
• Todorov, T. (1985). Frêle bonheur. Essai sur Rousseau. Paris: Hachette.

Identifiers

DOI

10.18778/1689-4286.62.04

Biblioteka Nauki

40236288