Intersemiotyczny przekład mitu antycznego w spektaklu „Fedra” Mai Kleczewskiej

• Authors: Małgorzata Budzowska , Jadwiga Czerwińska

Title variants

Intersemiotyczny przekład mitu antycznego w spektaklu „Fedra” Mai Kleczewskiej

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

-

EN

The present paper tends to analyze the procedure of intersemiotic translation of ancient myth of Phaedra, in its written version by Euripides (Hippolytus), into the contemporary stage production of Phaedra by Maja Kleczewska. The analysis of the performance is preceded by the extended introduction regarding reception of myth in general, and reception of Phaedra myth in particular. In this context, theories of Hans Blumenberg and Gilbert Durand are recalled in order to establish the understanding of myth’s transformation. Myth of Phaedra is scrutinized diachronically and synchronically within the background of Maurice Merleau-Ponty’s idea of body and sexuality. The theatre production is explored with reference to its textual basis (Euripides, Seneca, Tasnádi, Enquist) on the one hand, and in relation to the contemporary theories of actor’s body (Erika Fischer-Lichte, Hans-Thies Lehmann). The overarching goal of the paper is to analyze the procedure of intersemiotic translation of the mythical core of Phaedra myth (defined in terms of body) into actor’s body on stage (defined in its phenomenology).

Keywords

EN

myth of Phaedra; reception; semiotics; body; actor; theatre; Kleczewska

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Collectanea Philologica
• Year: 2017
• Issue: 20
• Pages: 153-174

Dates

published

2017-12-30

Contributors

author

Małgorzata Budzowska

• Uniwersytet Łódzki, Katedra Filologii Klasycznej, Zakład Hellenistyki i Religioznawstwa, ul. Pomorska 171/173, 90–236 Łódź

author

Jadwiga Czerwińska

• Uniwersytet Łódzki, Instytut Romani­styki, Zakład Italianistyki, ul. Pomorska 171/173, 90–236 Łódź

References

• Abramowska, J. (1992). Serie tematyczne. W: J. Ziomek et al. (eds.). Między tekstami. Intertekstualność jako problem poetyki historycznej. Warszawa: PWN.
• Adamiecka-Sitek, A. (2005). Teatr i tekst. Inscenizacja w teatrze postmodernistycznym. Kraków: Księgarnia Akademicka.
• Aristotle (1882). Ethica Nicomachea. Lipsiae: Teubner. Book VII.
• Arystoteles (1983). Poetyka. Przeł. H. Podbielski. BN II nr 209. Wrocław: Ossolineum.
• Arystoteles (2007). Etyka Nikomachejska. Przeł. D. Gromska. Warszawa: PWN.
• Bauman, Z. (1995). Ciało i przemoc w obliczu ponowoczesności. Toruń: UMK.
• Bauman, Z. (1998). “On Postmodern Uses of Sex”. Theory, Culture & Society 15.3–4 (1998). 19–33.
• Bauman, Z. (2000). Ponowoczesność jako źródło cierpień. Warszawa: Sic!
• Benoist, J. M. (1975). Tyrannie du logos. Paris: Minuit.
• Blumenberg, H. (1985). Work on Myth. Trans. R. M. Wallace. Cambridge: MIT Press.
• Blumenberg, H. (2009). Praca nad mitem. Przeł. K. Najdek, M. Herer, Z. Zwoliński. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Bonswanger, L. (1935). Über Psychotherapie. Möglichkeit und Tatsächlichkeit psychotherapeutischer Wirkung. Vortrag. Wien: Springer.
• Brown, P. (1988). The Body and Society: Men, Women and Sexual Renunciation in Early Christianity. New York: Columbia University Press.
• Budzowska, M. (2017). Sceniczne metamorfozy mitu. Teatr polski XXI wieku w perspektywie kulturowej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. [w druku]
• Budzowska, M., Czerwińska, J. (2015). Intersemiotic translation of the ancient myth in the production of Phaedra by Maja Kleczewska. In: The Power of Intellect. Umberto Eco – reception and reminiscences in Poland, A. Gałkowski (ed.). Łódź: University of Lodz Press. 323–348.
• Conte, G. B. (1974). Memoria dei poeti e sistema letterario. Torino: Giulio Einaudi editore.
• Derrida, J. (1986). „Struktura, znak i gra w dyskursie nauk humanistycznych”. Przeł. M. Adamczyk. Pamiętnik Literacki LXXVII, 1986, z. 2. 259–263.
• di Benedetto, V. (1971). Euripide: teatro e società. Torino: Giulio Einaudi editore.
• Durand, G. (1979). Figures mythiques et visages de l’oeuvre, Paris: Berg International.
• Eco, U. (1981). “The Theory of Signs and the Role of the Reader”, The Bulletin of the Midwest Modern Language Association, 14.1 (Spring 1981). 35–45.
• Eco, U. (1986). Semiotics and the Philosophy of Language. Bloomington: Indiana University Press.
• Enquist, P. O. (1997). Dla Fedry, Z życia glist, Godzina kota, Tulipak. Przeł. A. Krajewski-Bola. Izabelin: Świat Literacki.
• Enquist, P. O. (2014). Dramatik. Tribadernas natt; Till Fedra; Från regnormarnas liv; I lodjurets timma, Stockholm: Norstedts.
• Euripides. (1913). Euripidis Fabulae. Vol. 3. G. Murray (ed.). Oxford: Clarendon Press.
• Eurypides (1967). Tragedie. T. I. Przeł. J. Łanowski. Warszawa: PWN.
• Fischer-Lichte, E. (2008). Estetyka performatywności. Przeł. M. Borowski, M. Sugiera. Kraków: Księgarnia Akademicka.
• Foucault, M. (2000). Historia seksualności. Przeł. B. Banasiak, T. Komendant, K. Matuszewski. Warszawa: Czytelnik.
• Galewicz, W. (2001). „O dwóch podstawach intelektualizmu Sokratesa (Protagoras 351b–357e)”. Kwartalnik Filozoficzny, 29.1 (2001). 29-48.
• Graf, F. (2002). La génese de la notion du mythe. W: Mitos en la literatura Griega arcaica y clásica, Madrid: Ediciones Clásicas. http://www.maicar.com/GML/020Contributors/FGGenese.html [18.01.2015].
• Greek-English Lexicon (1883). H. G. Liddell, R. Scott (eds.). New York: Harper & Brothers.
• Guardini, M. L. (1987). Il mito di Elena. Testi di Euripide e Isocrate. Treviso: Edizioni Canova Treviso.
• Hammer, S. (1921). O wpływie tragedii Eurypidesa Hippolytos na poezję hellenistyczną. Poznań: Gebethner i Wolff.
• Jasionowicz, S. (2003). Intertekstualność w świetle badań nad wyobraźnią twórczą. W: Sosień, B. (ed.), Intertekstualność i wyobraźniowość. Kraków: Universitas.
• Kane, S. (2002). „Miłość Fedry”. M. Semil. Dialog 3/2002. 57–75.
• Klemczak, S. (2005). „Szaleństwa prób definiowania mitu”. Studia Religiologica. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego 38 (2005). 45–63.
• Kowzan, T. (1998). Znak i teatr. Warszawa: Biblioteka Myśli Semiotycznej.
• Lehmann, H.-Th. (1999). Die Gegenwart des Theaters. In: E. Fischer-Lichte et al. (eds.), Transformationen: Theater der neunziger Jahre, Berlin: Verlag der Autoren, 1999. 13–26.
• Lehmann, H.-Th. (2004). Teatr postdramatyczny. Przeł. D. Sajewska, M. Sugiera. Kraków: Księgarnia Akademicka.
• Lévi-Strauss, C. (1955) “The structural study of myth”. Journal of American Folklore 68.270 (1955). 428–444.
• Lévi-Strauss, C. (1985). La poetière jalousie. Paris: Pion.
• Markowski, M. P. (2006). Dekonstrukcja. W: A. Burzyńska. M. P. Markowski. Teorie literatury XX wieku. Podręcznik. Kraków: Znak. 361–380.
• Merleau-Ponty, M. (1996). Widzialne i niewidzialne. Przeł. M. Kowalska, J. Migasiński, R. Lis, I. Lorenc. Warszawa: Fundacja Aletheia.
• Merleau-Ponty, M. (2001). Fenomenologia percepcji. Przeł. M. Kowalska, J. Migasiński. Warszawa: Fundacja Aletheia.
• Nancy, J.-L. (2002). Corpus. Przeł. M. Kwietniewska. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
• Nussbaum, M. C. (2009). Therapy of Desire. Theory and Practice in Hellenistic Ethics. New Jersey: Princeton University Press.
• Pavis, P. (1989). „Od tekstu do przedstawienia: trudny poród”. Przeł. M. Sugiera. Dialog 8/1998. 102–117.
• Pavis, P. (2011). Współczesna inscenizacja. Źródła, tendencje, perspektywy. Przeł. P. Olkusz. Warszawa: PWN.
• Platon (2003). Państwo. Przeł. Wł. Witwicki. Kęty: Wydawnictwo ANTYK.
• Racine, J. (2000). Phèdre. Classiques universels. Paris: Gallimard.
• Racine, J. (2002). Fedra. Przeł. T. Boy-Żeleński. Kraków: Zielona Sowa.
• Sarrazac, J. P. (ed.) (2007). Słownik dramatu nowoczesnego i najnowszego. Przeł. M. Borowski, M. Sugiera, Kraków: Księgarnia Akademicka.
• Seneca, L. A. (1928). De ira. In: Moral Essays. Vol. I. Trans. J. W. Basore, Cambridge: Harvard University Press.
• Seneca, L. A. (1990). Phaedra. M. Coffey, R. Mayer (eds.). Cambridge: Cambridge University Press.
• Seneka, L. A. (1959). Fedra. Przeł. A. Świderkówna, BN II nr 118. Wrocław: Ossolineum.
• Seneka, L. A. (1989). Dialogi. Przeł. L. Joachimowicz. Warszawa: IW Pax.
• Seppilli, A. (1982). Poesia e magia. Torino: Giulio Einaudi editore.
• Skarga, B. (1999). Tożsamość i różnica. Eseje metafizyczne. Kraków: Znak.
• Sloterdijk, P. (2008). Krytyka cynicznego rozumu. Przeł. P. Dehnel. Wrocław: Wyd. Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
• Sosień, B. (2003). Hipoteksty, teksty, mity, czyli o współistnieniu metod. W: B. Sosień (ed.). Intertekstualność i wyobraźniowość. Kraków: Universitas.
• Tasnádi, I. (2000). Fedra fitness. Przeł. J. Jarmołowicz, J. Czech. W: Kolizje. Antologia nowego dramatu węgierskiego. T. I. Wybór Patricía Pászt. Kraków: Panga Pank.
• Ubersfeld, A. (2002). Czytanie teatru I. Przeł. J. Żurowska. Warszawa: PWN.
• Wachowski, J. (1993). Dramat – mit – tradycja. O transtekstualności w polskiej dramaturgii współczesnej, Poznań: Acarus.
• Wesołowska, E. (1991). Postaci w „Medei” i „Fedrze” Seneki w perspektywie akcji oraz interakcji scenicznej. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
• Worthen, W. B. (2013). Dramat: między literaturą a przedstawieniem. Przeł. M. Borowski, M. Sugiera.. Kraków: Księgarnia Akademicka.

Identifiers

DOI

10.18778/1733-0319.20.12