Jan Nepomucen Józef Braun (1926–2015), filolog klasyczny, orientalista, kartwelista, sumerolog

• Authors: Krzysztof Tomasz Witczak

Abstracts

EN

Jan Braun, born on 15th May 1926 in Łódź, studied classical philology and classical archaeology at the University of Lodz (years 1947–1951). His MA thesis (1951) was devoted to the ethnogenesis of the Etruscans. He also worked as junior assistant at the Department of Classical Archaeology, University of Lodz (from May 1949 do September 1950) and later as junior lecturer at the Department of Classical Philology of the same university (from October 1950 to September 1951). In October 1951, Braun left for Georgia in order to complete his doctoral studies. From there he returned to Poland as PhD, specializing in Georgian and other oriental languages, especially the ancient languages of the Near East. In the years 1955–2002, he worked at the University of Warsaw, initially as assistant professor. In 1970, he became associate professor. In 1991, he received the higher doctoral degree (habilitation), and in 1995 he obtained the position of full professor. He studied the genetic relations of ancient and modern languages, including a suggested Basque-Kartvelian connection. During his habilitation colloquium, he gave an interesting lecture entitled Basic problems of historical-comparative research over the ancient languages of the Mediterranean area (Warsaw, May 28th, 1991), which is presented in Appendix No. 1 (with some comments and bibliographical references). The paper presents Braun’s main fields of research and his achievements made in Łódź (Poland), Tbilisi (Georgia) and Warsaw. According to Braun’s view, suggested as early as 1951, Etruscan represents an external member of the Anatolian languages (deriving from Luwian), so that it belongs to the Indo-European language family. In his opinion, Basque is a western member of the South Caucasian (or Kartvelian) family.

Keywords

PL

Filologia klasyczna w Polsce; metodologia porównawcza; językoznastwo diachroniczne; etruski; historia klasyki; indoeuropejski; języki świata starożytnego; Uniwersytet Łódzki

EN

Classical philology in Poland; comparative methodology; diachronic linguistics; Etruscan; history of classics; Indo-European; languages of the ancient world; University of Lodz

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Collectanea Philologica
• Year: 2021
• Issue: 24
• Pages: 203-227

Dates

published

2021

Contributors

author

Krzysztof Tomasz Witczak

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Filologiczny, Katedra Filologii Klasycznej, Zakład Latynistyki i Językoznawstwa, Łódź

References

• Ancilotti, A. (1980). La lingua dei Cassiti. Milano: Unicopli.
• Ardzinba, V.G. (1974). Some Notes on the Typological Affinity Between Hattian and North-West Caucasian (Abkhazo-Adygian) Languages. W: Komoróczy, G., Gaál, E. (red,) International Tagung der Keilschriftforscher der sozialistischen Länder. Budapest, 23.–25. April 1974. Zusammenfassung der Vorträge. Budapest: Eötvös Loránd Tudományegyetem. 10–15.
• Ardzinba, V.G. (1979). Nekotorye skhodnye strukturnye priznaki khattskogo i abkhazo-adygskikh yazykov. W: Peredneasiatskii Sbornik III: istoriya i filologiya stran drevnego vostoka. Moskva: Izdatelstvo “Nauka”. 26–37.
• Balkan, K. (1954). Kassitenstudien. Band I. Die Sprache der Kassiten. New Haven: American Oriental Society.
• Bengtson, J.D. (1999). „A Comparison of Basque and (North) Caucasian Basic Vocabulary”. Mother Tongue 5. 41–57.
• Bengtson, J.D. (2008). „Materials for a Comparative Grammar of the Dene-Caucasian (Sino-Caucasian) Languages”. Aspects of Comparative Linguistics 3. 45–118.
• Blažek, V., Bengtson, J.D. (1995). „Lexica Dene-Caucasica”. Central Asiatic Journal 39(1). 11–50; 39(2). 161–164.
• Bouda, K. (1950). „L’Euskaro-Caucasique”. Boletín de la Real Sociedad Vasca de Amigos del País 3. 207–232.
• Braun, J. (1954). Slovarnye skhozhdeniya baskskogo i kartvelskikh yazykov. W: VII naučnaja konferencija aspirantov Tbilisskogo gosudarstvennogo universiteta. Plan raboty i tezisy dokladov. Tbilisi: Izdatelstvo Tbilisskogo universiteta. 40–42.
• Braun, J. (1955). Mnogolichnost (poliprozopiya) gruzinskogo glagola. Tbilisi: Izdatelstvo Tbilisskogo universiteta.
• Braun, J. (1959). „Z poezji gruzińskiej”. Przegląd Orientalistyczny 2(30). 195–200.
• Braun, J. (1964a). Gruzińska literatura. W: Wielka Encyklopedia Powszechna PWN. T. IV. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. 455.
• Braun, J. (1964b). Gruziński język, W: Wielka Encyklopedia Powszechna PWN. T. IV. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. 457.
• Braun, J. (1964c). Pochodzenie języka sumeryjskiego. W: Strelcyn, S. et alii (red.). Sesja jubileuszowa XXX-lecia Instytutu Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego (21–22 I 1964), Komunikaty naukowe. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. 31–36.
• Braun, J. (1965). Kartwelskie języki. W: Wielka Encyklopedia Powszechna PWN. T. V. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. 457.
• Braun, J. (1971a). Stosunki etniczne starożytnej Mezopotamii. W: Braun, J. (red.). Mezopotamia. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. 46–49.
• Braun, J. (1971b). Język sumeryjski. W: Braun, J. (red.). Mezopotamia. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. 50–57.
• Braun, J. (1971c). Język hurycki. Braun, J. (red.). Mezopotamia. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. 73–76.
• Braun, J. (1981). Euscaro-Caucasica. W: Encuentros internacionales de vascologos. Bilbao: Real Academia de la Lengua Vasca. 213–219.
• Braun, J. (1984), Basḳologiis šesavali. Tbilisi: Tbilisis universiṭeṭis gamomcemloba.
• Braun, J. (1985). Africadas de las lenguas kartvélicas y sus correspondencias regulares en el vasco. Observaciones adicionales. W: Melena, J.L. (red.). Symbolae Ludovico Mitxelena septuagenario oblatae. Vitoria Gasteiz: Universidad del País Vasco, Instituto de Ciencias de la Antigüedad. 875–879.
• Braun, J. (1988a). Nomina verbalia en las lenguas kartvelicas y en el vasco. W: Il Congreso Mundial Vasco, Congreso de la lengua vasca. T. II. Vitoria Gasteiz: Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen-Zerbitzu Nagusia. 227–232.
• Braun, J. (1988b). The Grammatical Category of Article in Kartvelian and Basque. A Comparative Study. W: Thordarson, F. (red.). Studia Caucasologica I. Proceedings of the Third Caucasian Colloquium, Oslo 1986. Oslo: Oslo University Press. 38–41.
• Braun, J. (1988c). Drevneishie formy kauzativa v kartvelskikh yazykakh i v baskskom. W: Materialy pervogo mezhdunarodnogo kartvelologicheskogo simpoziuma. Tbilisi: Izdatelstvo Tbilisskogo Universiteta. 85–89.
• Braun, J. (1991–1992). „Proto-Kartvelian declension and its development”. Lingua Posnaniensis 34. 7–9.
• Braun, J. (1993). „Kogda baski poteryali kontakt s ostalnymi kartvelskimi plemenami?”. Rocznik Orientalistyczny 48(2). 35–43.
• Braun, J. (1994a). „Khattskii i abkhazo-adygskii”. Rocznik Orientalistyczny 49(1). 15–23.
• Braun, J. (1994b). Nombres de los insectos en las lenguas kartvélicas y en el vasco. W: Orpustan, J.B. (red.), La langue basque parmi les autres. Actes du Colloque de l’URA 1055 du CNRS. Baigorri: Editions Izpegi. 77–85.
• Braun, J. (1995). „Addenda Carica”. Rocznik Orientalistyczny 50(1). 41–52.
• Braun, J. (1998a). Euscaro-Caucasica. Historical and Comparative Studies on Kartvelian and Basque. (Seria: Philologia Orientalis, Vol. 4). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog.
• Braun, J. (1998b). Vtorichnyi kharakter garmonicheskikh konsonantnykh kompleksov detsessivnogo ryada v kartvelskikh yazykakh. W: Kvarac‘xelia G. (red.). Materials of the International Symposium dedicated to the 100th birth anniversary of Arnold Čikobava. Tbilisi: Tbilisskii Gosudarstvennyi Universitet im. I. Dzhawakhishwili. 148–150.
• Braun, J. (2001a). Sumerian and Tibeto-Burman. Warszawa: Wydawnictwo Agade.
• Braun, J. (2001b). „Verbos kartvélicos y vascos”. Fontes linguae Vasconum: Studia et documenta 33(86). 5–12.
• Braun, J. (2002–2003). „Wieloosobowość czasownika w języku gruzińskim”. Pro Georgia 9–10. 19–35.
• Braun, J. (2003). Lokalnyje prefiksy khattskogo glagola i te zhe morfemy v abkhazo-adygskikh yazykakh. W: Taracha, P. (red.). Silva Anatolica. Anatolian Studies Presented to Maciej Popko on the Occasion of His 65th Birthday. Warszawa: Wydawnictwo Agade. 55–56.
• Braun, J. (2004). Sumerian and Tibeto-Burman. Additional Studies. Warszawa: Wydawnictwo Agade.
• Braun, J. (2007). Luvian and Tyrsenian. Warszawa: Wydawnictwo Agade.
• Braun, J. (2008). Protokartvelian. Warszawa: Wydawnictwo Agade.
• Braun, J. (2009a). Kassite and Dravidian. Warszawa: Wydawnictwo Agade.
• Braun, J. (2009b). Pelasgian and Thracian Personal Names in Tyrsenian Language. W: Drewnowska-Rymarz, O. (red.). Here and There across the Ancient Near East. Studies in Honour of Krystyna Łyczkowska. Warszawa: Wydawnictwo Agade. 9–12.
• Braun, J. (2009c). „Protokartvelskii yazik”. Pro Georgia. Journal of Kartvelogical Studies 18. 5–14.
• Braun, J., Klimov, G.A. (1954). Ob istoricheskom vzaimootnoshenii urartskogo i iberiisko-kavkazskikh yazykov. W: V (XI) nauchnaya sessiya Instituta yazykoznaniya Akademii Nauk Gruzinskoi SSR, 1954, 10, 11 i 12 Iyuniya. Tezisy dokladov. Tbilisi: Izdatelstvo Tbilisskogo universiteta. 49–52.
• Chirikba, V.A. (1985). Baskskij i severokavkazskie jazyki, W: Piotrovskii, B.B., Ivanov, V.V., Ardzinba, V.G. (red.). Drevnyaya Anatoliya. Moskva: Izdatelstvo „Nauka”. 95–105.
• Curtaweli, J. (1991). Męczeństwo świętej Szuszanik. Przeł. i wstępem opatrzył E. Biedka; konsultacja filologiczna J. Braun. Kraków: Miniatura.
• Danka, I.R. (1986). Języki anatolijskie. W: Bednarczuk, L. (red.). Języki indoeuropejskie. T. I. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Dawitaj, F.F. (red.). (1972). Związek Radziecki. Gruzja. Praca zbiorowa. Tłumaczenie z rosyjskiego L. Baraniecki, konsultacja nazw i terminów gruzińskich J. Braun. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Delitzsch, F. (1884). Die Sprache der Cossäer, linguistisch-historische Funde und Fragen. Leipzig: J.C. Hinrichs.
• Diakonoff, I.M., Starostin, S.A. (1986). Hurro-Urartian as an Eastern Caucasian Languages. München: R. Kitzinger.
• Diakonoff, I.M., Starostin, S.A. (1988). Khurrito-urartskie i vostochnokavkazskie yazyki. W: Drevnii Vostok. Etnokulturnye svyazi. Moskva: Izdatelstvo „Nauka“. 164–208.
• Drewnowska, O. (2018). „Jan Braun (1926–2015). Obituarium”. Rocznik Orientalistyczny 71(1). 133–139.
• Dunaevskaya, I.M. (1960). O strukturnom skhodstve khattskogo yazyka c yazykami severo-zapadnogo Kavkaza. W: Issledovaniya po istorii kultury narodov Vostoka. Sbornik v chest akademika N. A. Orbeli. Moskva–Leningrad: Akademiya Nauk SSSR. 73–77.
• Fournet, A. (2011). „The Kassite language in a Comparative Perspective with Hurrian and Urartean”. The Macro-Comparative Journal 2(1). 1–19.
• Hanulak, K.. Olszewski, H. (red.). (1972). Mały słownik pisarzy świata. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Hewitt, G. (2005). „North West Caucasian”. Lingua 115. 91–145.
• Ivanov, V.V. (1985). Ob otnoshenii khattskogo yazyka k severo-zapadnokavkazskim. W: Piotrovskii, B.B., Ivanov, V.V., Ardzinba, V.G. (red.). Drevnyaya Anatoliya. Moskva: Izdatelstvo „Nauka”. 26–59.
• Jaritz, K. (1957). „Die kassitische Sprachreste”. Anthropos 52. 850–898.
• Jędrzejczak, D., Pacho, Z. (2003). „Krótka historia Katedry Filologii Klasycznej Uniwersytetu Łódzkiego (1945–2003)”. Collectanea Philologica 7. 71–85.
• Kita, J., Pytlas, S. (2005). W służbie nauki. Profesorowie Uniwersytetu łódzkiego w latach 1945–2004. Pro memoria. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Klimov, G.A. (1994). Einführung in die kaukasische Sprachwissenschaft. Hamburg: Buske Verlag.
• Kowalski, W. (2007). Przedwojenni nauczyciele Łodzi: wspomnienia i refleksje. Łódź: Wydawnictwo „Piktor”.
• Kozłowski, M. (2017). „Leon Tadeusz Błaszczyk (30 III 1923–27 XII 2016) i Józef Edmund Mélèze-Modrzejewski (8 III 1930–29 I 2017)”. Nowy Filomata 21(2). 277–283.
• Lafon, R. (1951). „Concordances morphologiques entre le basque et les langues caucasiques”. Word 7. 227–224.
• Lang, D.M. (1972). Dawna Gruzja. Przełożył W. Hensel. Konsultant J. Braun. Warszawa: PIW.
• Leszkiewicz, B. (2017). Język faliski. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Míchelena, L. (1968). L’euskaro-caucasien. W: Martinet, A. (red.). Le langage. Encyclopédie de la Pléiade. Paris: Gallimard. 1414–1437.
• Nikolayev, S.L., Starostin, S.A. (1994). A North Caucasian Etymological Dictionary. Moscow: Asterisk Publishers.
• Oświecimski, S. (1978). Oko Jan. W: Polski Słownik Biograficzny. T. XXIII. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. 670–672.
• Oziminkowski, V. (2014). Opowieść o pierwszej damie polskiej seksuologii: Michalina Wisłocka. Sztuka kochania gorszycielki. Warszawa: Prószyński Media.
• Popko, M. (1999). Ludy i języki starożytnej Anatolii. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog.
• Roszko, K., Braun J. (1958). Katalog rękopisów orientalnych ze zbiorów polskich, t. 3: Katalog rękopisów ormiańskich i gruzińskich. Dział ormiański oprac. K. Roszko; dział gruziński oprac. J. Braun. Warszawa: Polska Akademia Nauk. Zakład Orientalistyki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Roszko, K., Braun, J. (1962). Pod Araratem i Kazbekiem: przysłowia, bajki, zagadki, wybrali i przełożyli z ormiańskiego i gruzińskiego K. Roszko, J. Braun. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Roszko, K., Braun, J. (1967). Pod Araratem i Kazbekiem: przysłowia, bajki, zagadki, wybrali i przełożyli z ormiańskiego i gruzińskiego K. Roszko, J. Braun, wyd. 2 zmienione. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Rustaweli, S. (1966). Wiciądz w tygrysiej skórze. Przekład fragmentów, trawestacje i słowo wiążące: J. Zagórski; konsultacja filologiczna: J. Braun, ilustr. J. Skarżyński. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Rządkiewicz, M.G. (2005). Łódzka filologia klasyczna w latach 1945–2005: Zarys dziejów i dokonań. Łódź: Uniwersytet Łódzki. (Praca magisterska napisana pod kierunkiem prof. dra hab. K.T. Witczaka w zbiorach Katedry Filologii Klasycznej UŁ).
• Sassmannshausen, L. (2014). Kassitische Herrscher und ihre Namen. W: Sassmannshausen, L., Neumann, G. (red.). He Has Opened Nisaba’s House of Learning. Studies in Honor of Åke Waldemar Sjöberg on the Occasion of His 89th Birthday on August 1st 2013. Leiden–Boston: Brill. 165–199.
• Schneider, T. (2003). „Kassitisch und Hurro-Urartäisch. Ein Diskussionsbeitrag zu möglichen lexikalischen Isoglossen”. Altorientalische Forschungen 30. 372–381.
• Starnawski, J. (1998). Oko Jan. W: Starnawski, J. (red.). Słownik badaczy literatury polskiej, T. II. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. 338–340.
• Starnawski, J. (2003). „Jan Oko, pierwszy profesor filologii klasycznej Uniwersytetu Łódzkiego i piąty prezes Koła Łódzkiego PTF”. Collectanea Philologica 7. 87–90.
• Starostin, S.A. (1991). On the Hypothesis of a Genetic Connection Between the Sino-Tibetan Languages and the Yeniseian and North Caucasian Languages. W: Shevoroskin, V.V. (red.). Dene-Sino-Caucasian languages: materials from the First International Interdisciplinary Symposium on Language and Prehistory. Ann Harbor–Bochum: Brockmeyer. 12–41.
• Taracha, P. (2014). „Maciej Popko (1936–2014)”. Rocznik Orientalistyczny 67(2). 104–108.
• Taracha, P., Głazek, G. (2014), „A Complete Bibliography of Maciej Popko”. Rocznik Orientalistyczny 67(2). 109–122.
• Trask, R.L. (1995). „Basque and Dene-Caucasian: A Critique from the Basque Side”. Mother Tongue 1. 3–82.
• Trask, R.L. (1996). History of Basque. New York–London: Psychology Press. 358–414.
• Trombetti, A. (1925). Le origini della lingua basca. Bologna: Forni.
• Tulisow, J. (2006). Rec. Braun (2004). Przegląd Orientalistyczny 3–4. 228–230.
• Uhlenbeck, C.C. (1924). „De la possibilité d’une parenté entre le basque et les langues caucasiques”. Revue Internationale des Études Basques 15. 565–588.
• Van den Berg, H. (2005). „The East Caucasian Language Family”. Lingua 115. 147–190.
• Wisłocka, M. (1998). Malinka, Bratek i Jaś. Warszawa: Prószyński S-ka.

Identifiers

DOI

10.18778/1733-0319.24.14

Biblioteka Nauki

2028240