Przeszłości fragmentaryczne, czyli... Jak powracają minione krajobrazy? Wybrane przykłady z popularyzacji archeologii

• Authors: Anna Majewska

Title variants

Przeszłości fragmentaryczne, czyli... Jak powracają minione krajobrazy? Wybrane przykłady z popularyzacji archeologii

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W opracowaniu poddano rozważaniu problematykę, posiadających reprezentacje przestrzennie, formy popularyzowania archeologii i jej dorobku. Na wybranych przykładach dokonano krytycznego omówienia dominujących narracji w popularyzacji archeologii, ze szczególnym uwzględnieniem ich aspektu krajobrazowego, za sprawą włączenia do analizy perspektywy geograficznej (geografii historycznej). Wyróżniono podział na stałe i efemeryczne przestrzenie zachowanych reliktowo i/lub konstruowanych krajobrazów dziedzictwa (heritagescape).

EN

In this analysis, forms of archaeology popularisation with a spatial representation and its output, have been evaluated. On the basis of chosen examples, critical analysis of dominating forms of narration in the archaeology popularisation discourse, especially taking into consideration their landscape aspect (historical geography), has been performed. Permanent and ephemeral relic-preserved spaces and/or heritagescape, have been specified.

Keywords

PL

geografia historyczna; archeologia współczesności; krajobraz dziedzictwa; turystyka historyczna; skansen; odtwórstwo historyczne; geografia historyczna; archeologia współczesności; krajobraz dziedzictwa; turystyka historyczna; skansen; odtwórstwo historyczne

EN

historical geography; archaeology of the contemporary past; heritagescape; cultural tourism; open-airmuseum; historical reenactment

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Space – Society – Economy
• Year: 2018
• Issue: 25
• Pages: 61-73

Dates

published

2018-09-30

Contributors

author

Anna Majewska

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych, Katedra Geografii Politycznej, Historycznej i Studiów Regionalnych, ul. Kopcińskiego 31, 90-142 Łódź

References

• Badji J., Majewska A., (b.d.), Archeologia współczesności i etnografia. Współpraca, doświadczenia, korzyści – przykład badań na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu (w druku).
• Bailey G., 2007, Time perspectives, palimpsests and the archaeology of time, „Journal of Anthropological Archaeology”, 26: 198–223.
• Chlebowska D., 2004, Trwała ruina w Polsce koniecznym świadkiem historycznego krajobrazu, ,,Wiadomości Konserwatorskie”, 16: 76–83.
• Domańska E., 2006, Historie niekonwencjonalne, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
• Domańska E., 2008, Problem rzeczy we współczesnej archeologii, [w:] Kowalewski J., Piasek W., Śliwa M. (red.), Rzeczy i ludzie. Humanistyka wobec materialności, Instytut Filozofii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn: 27–60.
• Faracik R., 2000, Zabytki archeologiczne jako obiekty zainteresowania turystycznego na przykładzie Krakowa i okolic, „Prace Geograficzne”, 106: 141–149.
• Garden M.-C.E., 2004, The Heritagescape: Exploring the Phenomenon of the Heritage Site, University of Cambridge (PhD thesis).
• Garden M.-C.E., 2006, The Heritagescape: Looking at Landscapes of the Past, „International Journal of Heritage Studies”, 12 (5): 394–411.
• Golka M., 2009, Pamięć społeczna i jej implanty, Warszawa.
• Graham B., Ashworth G.J., Tunbridge J.E., 2000, A Geography of Heritage, Oxford University Press, New York.
• Hodder I., 2012, Entangled. An Archaeology of the Relationships between Humans and Things, Wiley-Blackwell.
• Kaczmarek K., 2010, Turystyka archeologiczna, „Turystyka Kulturowa”, 1: 4–13.
• Kajda K., Pawleta M., Marciniak A., 2017, Archeologia, dziedzictwo archeologiczne i ich społeczne znaczenie w oczach współczesnych Polaków, „Folia Praehistorica Posnaniensia”, 22: 71–84.
• Kijowska J., Kijowski A., Rączkowski W., 2011, Krajobraz i polityka – wybrane aspekty wpływu decyzji politycznych na zmiany krajobrazu w Polsce, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego. Niematerialne wartości krajobrazów kulturowych”, 15, Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG, Sosnowiec: 103–115.
• Kobiałka D., 2018, 100 years later: the dark heritage of the Great War at a prisioner-of-war camp in Czersk, Poland, „Antiquity”, 92 (363): 772–787.
• Kobiałka D., Kajda K., 2017, Archeologie współczesności jako odpowiedź na kryzys dyscypliny, „Ochrona Zabytków”, 2 (271): 27–45.
• Kołodziejczyk P., 2014, Archeolog w labiryncie popkultury, „Perspektywy Kultury”, 10: 7–24.
• Mocior E., Franczak P., Hibner J., Krąż P., Nowak A., Rechciński M., Tokarczyk N., 2014, Typologia naturalnych krajobrazów efemerycznych w świetle dotychczasowych badań, [w:] Krąż P. (red.), Współczesne problemy i kierunki badawcze geografii. T. 2, Kraków: 77–101.
• Olsen B., 2010, In Defense of Things: Archaeology and the Ontology of Objects (Archaeology in Society), Rowman Altamira, Stanford.
• Pawleta M., 2012, Rekonstrukcje i inscenizacje przeszłości w perspektywie turystyki archeologicznej w Polsce, [w:] Garncarski J. (red.), Skanseny archeologiczne i archeologia eksperymentalna szansą na rozwój turystyki, Muzeum Podkarpackie w Krośnie, Krosno: 364–387.
• Pawleta M., 2015, Wybrane aspekty społecznego funkcjonowania wytworów wiedzy archeologicznej i archeologii we współczesnej Polsce, „Folia Praehistorica Posnaniensia”, 20: 373–396.
• Pawleta M., 2016, Przeszłość we współczesności. Studium metodologiczne archeologicznie kreowanej przeszłości w przestrzeni społecznej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
• Wejland A.P., Ławrynowicz O. (red.), 2016, Miejsca pamięci i miejsca zapomnienia. Interdyscyplinarne badania na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. Raport z badań, T. 1: Wprowadzenie metodologiczne, Instytut Archeologii, Uniwersytet Łódzki, Łódź.
• Werczyński D., 2011, Archeoturystyka na Dolnym Śląsku. Stan zagospodarowania obiektów i perspektywy rozwoju, [w:] Widawski K. (red.), Turystyka kulturowa na Dolnym Śląsku – wybrane aspekty, T. 2, Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław: 9–32.
• Zalewska A., 2011, Archeologiczny „palimpsest” jako specyficzna postać interakcji teraźniejszości z…, [w:] Marciniak A., Minta-Tworzowska D., Pawleta M. (red.), Współczesne oblicza przeszłości, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań: 115–130.
• Zalewska A., 2014, Prospołeczna, partycypacyjna i „wspólnotowa” archeologia bliskiej przeszłości jako sposób na nadawanie sensu trwaniu (ludzi i rzeczy) oraz jako antidotum na niedostatki wiedzy i trywializację przeszłości, „Studia Humanistyczne AGH”, 13 (2): 19–39.
• Zalewska A., 2015, Między złem a dobrem kultury. Niematerialne wartości materialnych pozostałości po XX-wiecznych konfliktach, [w:] Kobyliński Z., Wysocki J. (red.), Konserwacja zapobiegawcza środowiska. Dziedzictwo niematerialne i pamięć, Wydawnictwo Fundacji Archeologicznej, Warszawa: 157–164.
• Zalewska A.I., 2017, Archeologia czasów współczesnych i (nie)moc działania materialnych śladów Wielkiej Wojny w Polsce, „Ochrona Zabytków”, 2 (271): 47–77.
• Zdziebłowski Sz. (red.), 2014, Cyfrowy Archeolog – podręcznik promocji archeologii w nowych mediach, Muzeum Archeologiczne w Poznaniu, Poznań.
• Archeologiczne przywracanie pamięci o Wielkiej Wojnie. Materialne pozostałości życia i śmierci w okopach na froncie wschodnim oraz stan przemian krajobrazu pobitewnego w rejonie Rawki i Bzury (1914–2014), www.archeomemory.pl (dostęp: 15.06.2018).
• Miasto i gmina uzdrowiskowa Muszyna: Muszyna.pl, http://muszyna.pl/pl/965/2540/wiesci-muszynskie-wyd-2.html (dostęp: 4.08.2018).
• Na Jurze, http://najurze.uni.lodz.pl/ (dostęp: 3.11.2018).

Identifiers

DOI

10.18778/1733-3180.25.04